Rola zmian klimatycznych w rozwoju i upadku klasycznej cywilizacji Majów (300-1000 n.e.) budzi kontrowersje od dziesiątków lat z powodu braku dobrze udokumentowanych danych klimatycznych i archeologicznych. Międzynarodowy zespół archeologów i przedstawicieli nauk przyrodniczych zebrał szczegółowe i dokładnie datowane dane klimatyczne obejmujące 2 tysiące lat, pokazujące, jak system polityczny Majów rozwinął się i upadł pod wpływem zmian klimatycznych.
 |
| Half Moon Caye w Belize nad Morzem Karaibskim (fot. Wikimedia Commons) |
W artykule opublikowanym 9 listopada w czasopiśmie Science naukowcy opisują, jak zrekonstruowali poziom opadów na podstawie próbek stalagmitów zebranych w jaskini Yok Balum, położonej ok. 4,5 km od starożytnego miasta Uxbenka, na tropikalnych Nizinach Majańskich w południowym Belize. Swoje wyniki porównali z danymi historycznymi zebranymi z tekstów na kamiennych zabytkach w majańskich miastach w tym regionie.
 |
| Majańska stela z miasta Nim Li Punit (rozkwit V-IX w. n.e.) w dzisiejszym Belize (fot. C. Michael Hogan / Wikimedia Commons) |
Zdaniem Douglasa Kennetta, jednego z autorów publikacji i profesora antropologii na uniwersytecie Penn State, wysoka średnia opadów spowodowała wzrost produkcji żywności i eksplozję populacji w latach 450-660 n.e. Doprowadziło to do rozkwitu miast takich jak Tikal, Copan i Caracol na Nizinach Majańskich. Nowe dane klimatyczne pokazują, że po tym okresie prosperity nastąpił okres suchy, trwający 4 stulecia z okresowymi ostrymi suszami, co spowodowało spadek produkcji rolnej i przyczyniło się do fragmentacji społeczeństwa i upadku politycznego. Dane wskazują, że najpoważniejsze susze w 1020 i 1100 n.e. zbiegają się w czasie z upadkiem licznych majańskich miast i może się wiązać z ogólnym spadkiem populacji w tym regionie. Zdaniem Kennetta w skutek spadku populacji majańscy królowie utracili władzę i wpływy. Wskazuje on także na analogiczne wydarzenia historyczne, kiedy w Meksyku w XVI wieku długa susza, nieudane zbiory, głód i migracja doprowadziły do podobnej tragedii społeczno-politycznej.
 |
| Ruiny majańskiego miasta Lubaantun (rozkwit 730-890 n.e.) w dzisiejszym Belize (fot. Gerry Manacsa / Wikimedia Commons) |
Bogate dane archeologiczne i historyczne z terenów majańskich umożliwiają badanie długofalowych efektów zmian klimatycznych na rozwój i dezintegrację złożonych systemów socjopolitycznych - twierdzi Kennett, światowy ekspert od wpływu ludzi na zmiany klimatyczne oraz wpływu środowiska na wzrost populacji. Jego zdaniem skutki zmian klimatycznych są złożone i przejawiają się na wielu poziomach, a nagłe zmiany klimatyczne to tylko część tego procesu. Tak więc korzystne warunki klimatyczne sprzyjały rozwojowi złożonego społeczeństwa i wzrostowi populacji, natomiast spadek ilości opadów i okresowe ostre susze przyniosły problemy społeczne, fragmentację społeczeństwa i upadek instytucji politycznych.
Publikacja: D. J. Kennett, S. F. M. Breitenbach, V. V. Aquino, Y. Asmerom, J. Awe, J. U. L. Baldini, P. Bartlein, B. J. Culleton, C. Ebert, C. Jazwa, M. J. Macri, N. Marwan, V. Polyak, K. M. Prufer, H. E. Ridley, H. Sodemann, B. Winterhalder, G. H. Haug. Development and Disintegration of Maya Political Systems in Response to Climate Change. Science, 2012; 338 (6108): 788 DOI:10.1126/science.1226299
--------------------
Czytaj także: Spadek ilości opadów przyczynił się do upadku Majów - Szlaki handlowe a upadek Majów
--------------------
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz