Ciekawe wieści z Dzibanché

Oryginalny artykuł: Vestigios en Dzibanche rebaten colapso maya
Zobacz także: Fotografie INAH

Podczas wykopalisk, prowadzonych przez Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH-Conaculta), na terenie majańskiego miasta Dzibanché, w stanie Quintana Roo, odkryto wymodelowany w stiuku i pomalowany relief, odnoszący się do dynastii Kaan, jednej z najstarszych i szczególnie ważnych dla Dzibanché. Najnowsze badania wskazują jednocześnie, że ośrodek ten był zamieszkiwany aż do XIII wieku, a nie – jak sądzono do tej pory – jedynie do XI wieku, kiedy to miasta leżące na Nizinach Majów zostały całkowicie opuszczone.

Kilka miesięcy temu meksykańscy archeolodzy wznowili prace, które wcześniej prowadził tam Enrique Nalda i które zostały przerwane po jego śmierci, dwa lata temu. Enrique Nalda szukał w Dzibanché pozostałości domów mieszkalnych, gdyż znano już najważniejszą część ceremonialną miasta i budowle kryjące w swych wnętrzach grobowce. Swoje prace rozpoczął od dwóch nie zbadanych jeszcze grup architektonicznych, leżących w pobliżu centrum Dzibanché. Jak podkreśla Sandra Balanzario, odpowiedzialna za projekt badawczy, największą niespodzianką okazało się odkrycie czterech pałaców, pełniących być może funkcje administracyjne. Na ścianach budowli zachowały się fragmenty scen wymodelowanych w stiuku i graffiti, a także glify nawiązujące do dynastii Kaan. Budowle te wznoszą się w części miasta zwanej Małym Akropolem, gdzie znaleziono również wiele bogatych darów ofiarnych, jak przedmioty z muszli, tombaku i złota, ceramikę, jadeitowe paciorki i pozostałości materiałów organicznych. Natrafiono też na szczątki czterech osób, złożonych prawdopodobnie w ofierze, szczątki zwierząt, zniszczone rytualnie kadzielnice, noże z krzemienia i obsydianu oraz kościany szpikulec ozdobiony sceną, która przedstawia kapłana wyrywającego serce osobie składanej w ofierze. Sandra Balanzario podkreśliła, że chociaż przedmioty takie znajdowane są zazwyczaj w grobowcach, to jednak w Dzibanché Majowie złożyli je w depozytach ofiarnych czterech pałaców, z których już nie korzystano, co może – jej zdaniem – wiązać się z jakimś rytuałem odprawianym w momencie kryzysu lub stanowić symboliczne podkreślenie zachodzących w mieście zmian politycznych.



Prace przy modelowanym w stiuku i malowanym reliefie, odkrytym w  Dzibanché  (fotografia INAH)

Inny kompleks architektoniczny na Placu Pom, gdzie Enrique Nalda szukał śladów rezydencji, był zamieszkiwany przez elitę w okresie klasycznym i w komnatach budowli zachowały się kamienne ławy. Poza tym archeolog znalazł tam wiele naczyń do użytku domowego. Z kolei w tak zwanym Pałacu Południowym odkryto wymodelowany w stiuku relief, pomalowany kolorami: czerwonym, niebieskim, zielonym, żółtym i czarnym. Dzięki niemu możemy poznać, jak były dekorowane budowle elity. Relief przedstawia węża z roztwartą paszczą i rozciągniętym cielskiem, na którym przypuszczalnie były umieszczone postacie, choć do dziś zachowały się jedynie ich ramiona i dłonie. Archeolodzy sądzą, że mogła to być rezydencja rodziny Kaan. Niedaleko, w Świątyni Kormoranów, Nalda natrafił również na modelowany w stiuku i pomalowany relief, wykonany w okresie klasycznym. Przedstawia on świętą górę Majów i mógł służyć jako podstawa legitymizacji władzy dynastii Kaan. Należy tu przypomnieć, że właśnie w Świątyni Kormoranów, w 1995 roku, Enrique Nalda odkrył grobowiec władcy Kaan, znanego jako „Świadek Nieba”.

Archeolog Sandra Balanzario podkreśliła też, że spośród znalezionych przedmiotów szczególnie wyróżnia się naczynie ceramiczne z późnego okresu klasycznego, które zostało przez Majów rytualnie zniszczone i złożone w depozycie ofiarnym. Naczynie i zdobiące je elementy ikonograficzne mogą mieć związek z jednym z braci „Świadka Nieba”. Zdaniem Sandry Balanzario zarówno to naczynie, jak i modelowane w stiuku reliefy oraz pokryte inskrypcjami schody glificzne wspominające władców Kaan, zdają się wskazywać na ciągłość tej linii dynastycznej w Dzibanché. Dotychczas było wiadomo, że dynastia Kaan osiedliła się w Dzibanché we wczesnym okresie klasycznym, a w późnym okresie klasycznym przeniosła się do Calakmul. Jednak to nowe i ważne odkrycie może świadczyć o tym, że część rodziny królewskiej Kaan pozostała w Dzibanché, aby nadal sprawować kontrolę nad miastem.

Czytaj także: Miasta Majów: Dzibanché (stan Quintana Roo, Meksyk)