Majańska "Cytadela" w El Pilar zaczyna odsłaniać tajemnice

Oryginalnt artykuł: Mysterious maya citadel begins to reveal its secrets

W marcu bieżącego roku ukazała się na naszym blogu informacja o tajemniczym kompleksie architektonicznym Majów, odkrytym na terenie stanowiska archeologicznego El Pilar, leżącego w rejonie Belize River, w pobliżu granicy Belize z Gwatemalą (link: "Zagadkowa "Cytadela" Majów w El Pilar (Belize)" ). Archeolog Anabel Ford, kierująca od wielu lat badaniami i wykopaliskami w El Pilar obiecała wówczas, że powróci do tego miasta, aby kontynuować prace, które pozwolą odsłonić ową niezwykłą budowlę, porośniętą dżunglą i nazwaną „Cytadelą” ze względu na jej oddalenie od centralnej części miasta i wyraźnie obronny charakter. Należy bowiem pamiętać, że do tej pory o istnieniu owej konstrukcji wiedziano jedynie dzięki zastosowaniu technologii LiDAR i umieszczeniu aparatury na pokładzie helikoptera przelatującego nad terenem El Pilar. Uczeni byli zatem w stanie tylko naszkicować zarys kompleksu wznoszącego się na wzgórzu i obejmującego koncentryczne tarasy i sześć budowli, w tym dwóch świątynnych. Anabel Ford dotrzymała słowa i wraz z zespołem badaczy powróciła do El Pilar, aby rozpocząć prace wykopaliskowe.

Obraz pokazujący "Cytadelę" i wznoszące się tam budowle (BRASS / El Pilar)

Obraz uzyskany dzięki technologii LiDAR pokazuje budowle El Pilar
z "Cytadelą" (po lewej stronie) (Projekt BRASS / El Pilar)

Po przybyciu na teren „Cytadeli” zauważono liczne zniszczenia dokonane wcześniej przez rabusiów. Należało też usunąć najpierw porastającą budowle gęstą roślinność i przygotować mapę miejsca. Jak przekazała Anabel Ford, „Cytadela” w El Pilar, zajmując obszar niemal 1 hektara lub około 2,5 akrów, z otaczającymi naturalne wzgórza wałami o wysokości 4 metrów, stanowi przykład pomysłowości, widocznej przy wznoszeniu budowli o wyraźnie obronnym charakterze. Podczas gdy dwa dolne wały zostały zupełnie nietypowo utworzone z kamieni i stanowią pionowe fasady, to górne tarasy, dochodzące do wierzchołka wzgórza, zdają się być skonstruowane w formie wypełnionych murów podtrzymujących, co jest spotykane w przypadku większości majańskich zabytków.

Roślinność porastająca budowle "Cytadeli" (fot. BRASS / El Pilar)

Kolejną niespodzianką dla archeologów było umiejscowienie świątyń i platform, które nie pozostawały w zgodzie z punktami kardynalnymi. Główna świątynia, zajmująca najwyższy punkt wzgórza, została wzniesiona w centrum placu i skierowana na wschód.

Centralna świątynia "Cytadeli" przed usunięciem roślinności (fot. BRASS / El Pilar)

Kiedy zespół badaczy usunął kamienie pozostawione przez rabusiów podczas wykopów mających na celu dotarcie do wnętrza dwóch największych świątyń na szczycie „Cytadeli”, okazało się, że wyjątkowo głęboki – na niemal 7 metrów – wykop w najwyższej budowli odsłonił detale około dziesięciu faz konstrukcyjnych. Posadzki, ściany, schody i komnaty stanowią dowód sekwencji, którą archeolodzy starają się poznać po zdewastowaniu świątyni przez rabusiów.

Centralna świątynia "Cytadeli" po oczyszczeniu przez archeologów (fot. BRASS / El Pilar)

Na drugi wykop natrafiono w innej, wzniesionej na południowym placu świątyni. Ściany budowli, wejścia i posadzki zostały tak bardzo zniszczone, że trudno będzie określić ich wzajemne powiązanie architektoniczne. Archeolodzy dopiero zaczynają ustalać chronologię El Pilar i kolejność wznoszenia poszczególnych budowli. Anabel Ford przekazała jednak, że analiza fragmentów ceramiki, pozostawionych przez rabusiów świadczy o zamieszkiwaniu tego ośrodka już w okresie preklasycznym (1000 p.n.e. – 250 n.e.). 

Dr Anabel Ford przygotowująca mapę "Cytadeli" (fot. BRASS / El Pilar)

Do chwili obecnej niemal wszystkie budowle El Pilar pozostają nadal porośnięte dżunglą. Wyjątek stanowiła zrekonstruowana jedna z budowli mieszkalnych. Wykopaliska prowadzone na terenie “Cytadeli” otworzyły nowy rozdział w badaniach prowadzonych w El Pilar. Anabel Ford podkreśla, że jest jeszcze za wcześnie, aby wyciągać konkretne wnioski na temat datowania budowli „Cytadeli” i ich przeznaczenia, ale dalsze badania przypuszczalnie pozwolą znaleźć odpowiedzi na wiele pytań.