Bogactwo archeologiczne w Milpa Alta

Oryginalny artykuł: INAH saca a la luz la riqueza arqueologica de Milpa Alta

Na terenie Milpa Alta zachowały się ślady stałego zamieszkiwania od okresu formatywnego (900 p.n.e. - 150 n.e.) przez klasyczny (150- 650 n.e.) i epiklasyczny (650-900 n.e.) aż po okres postklasyczny (900-1521 n.e.). Kilka lat temu, Blanca Paredes Gudiño z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) rozpoczęła przeglądanie wszelkich raportów dotyczących świadectw archeologicznych tego magistratu Miasta Meksyk. Przemierzając tereny, na podstawie zarejestrowanych znalezisk postanowiono utworzyć specjalny projekt, którego celem jest ochrona przyrody, dóbr kulturowych i pozostałości archeologicznych. Podjęto prace w 12 wioskach tego regionu i natrafiono na fragmenty ceramiki, przedmioty kamienne, pozostałości dawnych budowli o charakterze mieszkalnym i ceremonialnym, mury z niszami, schody, a także tarasy uprawne i kanały, które świadczą o złożonym systemie rolniczym.

Tarasy uprawne w San Pedro Atocpan (fot. Roberto Palacios)

Do chwili obecnej zarejestrowano oficjalnie 15 stanowisk archeologicznych, zlokalizowanych głównie w rejonie Milpa Alta, którym nazwy nadano zgodnie z informacjami archeologicznymi i opisami okolicznych mieszkańców. Są to: Teoca (z okresu postklasycznego); Altepemilpan (z okresów epiklasycznego i postklasycznego); Xicomulco (ze śladami osadnictwa z okresów epiklasycznego i postklasycznego); Atocpan, Oztepepec, Cuauhtzin i Teutli-Mexcalco (z okresu postklasycznego); Teuhtli-Tecómitl (z okresów klasycznego i postklasycznego); Tlacotenco-Mamut (gdzie w 2012 r. badacze z INAH i UNAM natrafili na szczątki mamuta); Tlacotenco-Cueva i Malacaxtepec (ze śladami z okresu postklasycznego); Atezcatlán (z okresów epiklasycznego i postklasycznego); Noxcalco (ze śladami zamieszkiwania w okresie formatywnym i postklasycznym); Tecpayo i Tecoxpa (z okresu klasycznego).

Budowla o przeznaczeniu ceremonialnym w Noxcalco (fot. Roberto Palacios)

Jak podaje Blanca Paredes Gudiño, rozwinięty system uprawy kukurydzy może oznaczać, że była przeznaczona nie tylko dla miejscowej ludności, ale w okresie postklasycznym również dostarczana do Tenochtitlan. Największą uwagę archeologów przyciągnęły tak zwane tecórbitos, budowle, które zazwyczaj służą do przechowywania narzędzi rolniczych i schronienia się przed deszczem. Jednak specjaliści sugerują, że niektóre z nich mogły także być miejscem schronienia na wypadek ataku bądź stanowić punkty obserwacyjne, gdyż w murach zachowały się małe okienka, przez które widać okoliczne jeziora i drogi.

Budowla zwana tecórbito w San Pedro Atocpan (fot. Blanca Paredes, INAH)

Uczestniczący w projekcie Roberto Palacio z ENAH przekazał, że zebrany materiał archeologiczny jest obecnie oczyszczany, oznakowywany, fotografowany i rejestrowany, co ułatwia dalsze badania i datowanie ceramiki. Na przykład, w Noxcalco znaleziono glinianie figurki, w tym jedną z około 700 r. p.n.e., przedstawiającą pekari. W Altepemilpan natrafiono na pochodzące z okresu postklasycznego narzędzia służące do polerowania powierzchni stiukowych oraz młotki i toporki, wykorzystywane przy obróbce drewna i kamienia oraz podczas polowań na zwierzęta. Z kolei w Teuhtli-Tecómitl odkryto fragmenty glinianych figurek antropomorficznych w stylu Teotihuacan, figurki kobiet z okresu postklasycznego oraz przęśliki świadczące o wyrobie tkanin z bawełny i włókien agawy zwanych ixtle. Jednym z ostatnich znalezisk było malowidło naskalne w rejonie Xicomulco, nazywane „zegarem” przez obecne wspólnoty z Milpa Alta. Malowidło znajdujące się w schronisku skalnym przedstawia katolicki krzyż i pochodzi z XVI wieku, choć w czasach prekolumbijskich miejsce to służyło rytuałom związanym z prośbami o deszcz.

Petroglify w San Pedro Atocpan (fot. Roberto Palacios)

Blanca Paredes Gudiño podkreśla, że INAH współpracuje z władzami lokalnymi, a większość mieszkańców jest entuzjastycznie nastawiona do prowadzonych prac i pragnie poznać przeszłość i dbać o dziedzictwo kulturowe. Ludność z Milpa Alta określa siebie terminem Momoxscas w przekonaniu, że miejsce to nazywano niegdyś Malacachtepec Momoxco. W okresie postklasycznym istniał bowiem taki ośrodek, cieszący się pewną suwerennością i utrzymujący relacje z Xochimilco, Chalco i Morelos.