Mumifikacja zwłok kultury Chinchorro

Oryginalny artykuł: La fascinante historia de la "cultura chinchorro" que logró momificar a sus muertos más de dos mil años antes que los egipcios

Ponad 7000 lat temu suche wybrzeże pustyni Atacama, głównie rejon pomiędzy dzisiejszymi portami Ilo (Peru) i Antofagasta (Chile) był zamieszkiwany przez grupy rybaków i zbieraczy zasobów morskich. Znani są jako kultura Chinchorro i zasłynęli z niewiarygodnej techniki mumifikacji zwłok, która obecnie została wpisana przez UNESCO na listę światowego dziedzictwa. Złożone praktyki grzebalne kultury Chinchorro odzwierciedlają ogromne znaczenie kultu przodków, a sama technika mumifikacji jest najstarszą na świecie.  

Mumia kultury Chinchorro (fot. Getty Images)

Pomimo iż ziemie zamieszkiwane przez przedstawicieli kultury Chinchorro są wyjątkowo suche, to strefa ta była bardzo bogata w zasoby morskie, których eksploatacja stanowiła główne zajęcie. Na terenie osad archeolodzy znaleźli różne narzędzia z kości i muszli wykorzystywane podczas połowów, w tym haczyki z kolców kaktusa i ostrza ościeni. Poza tym, guzy wykryte w uszach zmumifikowanych osób dowodzą, że za życia nurkowały one na duże głębokości. Osady zakładano w ujściach rzek i strumieni. Chociaż niewiele wiadomo o organizacji społecznej, to badacze sądzą, że ludzie łączyli się w grupy po 30-50 osób, prawdopodobnie spokrewnionych ze sobą.

Mumia kultury Chinchorro (fot. Getty Images)

Zgodnie z informacjami podanymi przez uczonych z Universidad de Tarapaca (Chile), którzy kierowali badaniami i pracami konserwatorskimi mumii, proces mumifikacji polegał na wykonaniu na ciele nacięć oraz usunięciu organów i wnętrzności zmarłego, które zastępowano roślinami, piórami, kawałkami skóry, kłaczkami wełny i innymi materiałami. Zdejmowano również skórę z głowy i twarzy. Z czaszki usuwano mózg, a po wyschnięciu  miejsce to wypełniano popiołem, ziemią, gliną i sierścią zwierząt. Następnie modelowano maskę na twarz, wykonywano perukę z ludzkich włosów oraz strój utkany z włókien roślinnych. Na koniec ciało zmarłego pokrywano warstwą gliny.

Mumia kultury Chinchorro (fot. Getty Images)

O ile na początku mumifikowano tylko ciała zmarłych noworodków i dzieci, przy których umieszczano gliniane figurki, to w okresie największego rozkwitu kultury Chinchorro, około 3000 r. p.n.e. mumifikowano już ciała wszystkich członków społeczeństwa, niezależnie od wieku. Do tej pory uczeni przebadali 208 mumii i odkryli, że techniki balsamowania ciał różniły się na przestrzeni czasu i w późniejszym okresie stały się prostsze. 

Mumia kultury Chinchorro (fot.: Felipe Cantillana)

Zdaniem badaczy, dla przedstawicieli kultury Chinchorro mumie nadal stanowiły część świata żywych i dlatego pozostawiano im otwarte oczy i usta. Aby móc je transportować, sporządzano specjalne nosze z włókien roślinnych i skór zwierząt. Dopiero po pewnym czasie grzebano je w formie zbiorowej. Zaawansowane techniki balsamowania oraz suche środowisko sprawiły, że 120 mumii przetrwało w dobrym stanie i znajdują się obecnie w kolekcji Muzeum Archeologicznego San Miguel de Azapa w Chile.