Rezultaty badań miast Majów w regionie Puuc (Jukatan, Meksyk)

Oryginalny artykuł: Details of stunning Maya acropolises and sophisticated civilization revealed by laser scans

W latach 2017-19, w ramach Regionalnego Projektu Archeologicznego Bolonchén, uczeni wykorzystali technologię LiDAR na terenie pokrytego pagórkami regionu Puuc w północnej części Półwyspu Jukatan (Meksyk). Rezultaty prac opublikowano pod koniec kwietnia bieżącego roku. Dzięki badaniom, którymi kierował William Ringle (z Davidson College, Karolina Północna, USA) nie tylko przygotowano modele 3D znanych wcześniej budowli wzniesionych w tamtejszych miastach Majów, ale i dokonano wielu ciekawych odkryć. William Ringle, Tomás Gallareta Negrόn (z Centrum INAH w Meridzie, stan Jukatan, Meksyk) i Georger Bey (z Millsaps College, Missisipi, USA) prowadzili wykopaliska w regionie Puuc już od około 20 lat.

Model 3D budowli w Kiuic (Proyecto Arqueologico Regional de Bolonchen)

Model 3D łuku w Labna (Proyecto Arqueologico Regional de Bolonchen)

Model 3D budowli w Kom  (Proyecto Arqueologico Regional de Bolonchen)

Model 3D jednej z budowli pałacowych w regionie Puuc
(Proyecto Arqueologico Regional de Bolonchen)

Jak podaje William Ringle, prace z wykorzystaniem technologii LiDAR objęły obszar o powierzchni 237 kilometrów kwadratowych i odsłoniły około 7900 platform, na których niegdyś wznosiły się budowle mieszkalne. Nadal widoczne są kamienie oddzielające od siebie pomieszczenia, zazwyczaj dwa lub trzy w każdym domu. Wszystko wskazuje na to, ze region Puuc należał do najgęściej zaludnionych ziem na Nizinach Majów.

 Mapka z zanaczonym obszarem badań (Proyecto Arqueologico Regional de Bolonchen)

W latach 700-450 p.n.e. Majowie zbudowali na tym terenie cztery duże akropole, chociaż zdecydowana większość zachowanych do dziś budowli powstała w latach 600-950. Co prawda były już one udokumentowane, ale analiza danych uzyskanych dzięki technologii LiDAR wykazała, że rozplanowanie miast różniło się od tego, które spotykamy w innych częściach ziem Majów. Nie natrafiono też na jakiekolwiek świadectwa, na podstawie których można by sądzić, że przedstawiciele elity zamieszkiwali specjalnie wydzielone części miast.

Akropole w Yaxhom (po lewej) i Muluchtzetel (po prawej)
(Proyecto Arqueologico Regional de Bolonchen)

Pomimo sporego zaludnienia wydaje się, że ludność zamieszkująca region Puuc była w znacznej mierze nastawiona do siebie pokojowo. Ośrodki znajdowały się w stosunkowo niewielkiej odległości, około 5-10 kilometrów i brak śladów budowli o charakterze obronnym.

Kompleksy mieszkalne w kilku ośrodkach w regionie Puuc
(Proyecto Arqueologico Regional de Bolonchen)

Tak gęsto zamieszkany obszar potrzebował mnóstwa wody, ale region Puuc – podobnie jak reszta Jukatanu – pozbawiony jest rzek i jezior. W celu zgromadzenia wody deszczowej, Majowie zbudowali kamienne cysterny zwane chultunami oraz sztuczne zbiorniki – aguadas – z długimi kanałami. Badania wykazały, że niektóre kanały miały kilkaset metrów długości, co znacznie zwiększało obszar odprowadzania wody do aguady. Zaledwie 19 platform z budowlami mieszkalnymi znajdowało się w odległości 100 metrów od aguady, 2434 platformy (30%) wzniesiono w odległości około jednego kilometra, a 5432 (64%) - dwóch kilometrów.

U góry jeden z chultunów, na dole żółtymi strzałkami zaznaczono rozmieszczenie tych cystern
(Proyecto Arqueologico Regional de Bolonchen)

Uczeni natrafili też na kamieniołomy i aż 1232 okrągłe piece, które służyły do produkcji wapna wykorzystywanego jako zaprawa murarska i przy nixtamalizacji, gdyż ziarna kukurydzy moczono w roztworze wapna w celu ich rozmiękczenia i lepszego przyswajania przez organizm. Dzięki innym badaniom wiadomo, że piece te mogły funkcjonować przy niewielkim zużyciu drewna opałowego. Zidentyfikowano również tarasy uprawne, ale jedynie na ośmiu wzgórzach, a zatem praktyka ta nie była szeroko rozpowszechniona. Ośrodki miały wewnętrzne drogi sakbe, zazwyczaj o długości do jednego kilometra. 

Wewnętrze drogi w Caanil Cah (Proyecto Arqueologico Regional de Bolonchen)

Miasta musiały być też ze sobą połączone. Zespół uczonych wykorzystał uzyskane mapy, aby przygotować hipotetyczne drogi, którymi mogli przemieszczać się ludzie, biorąc pod uwagę, że byłyby one najłatwiejsze do pokonania. Okazało się, że w wielu przypadkach wzdłuż tak wyznaczonych dróg były położone inne osady, w tym wczesne kompleksy miejskie, które obejmowały kilka otaczających plac budowli, połączonych ze sobą rampami. Jest zatem bardzo możliwe, że faktycznie mogły tamtędy biec drogi.