Wygląd brygantyn wykorzystanych przy oblężeniu Tenochtitlan

Oryginalny artykuł: Proponen modelo de cómo fueron los bergantines usados en el asedio naval a Tenochtitlan y Tlatelolco

Meksykański archeolog Arturo Montero García (z Universidad de Tepeyac) przedstawił, jak mogły wyglądać brygantyny wykorzystane podczas oblężenia Tenochtitlan i Tlatelolco. Przy opracowywaniu modelu brali też udział graficy Jesús Gerardo Medina i Thomas Filsinger, a sam projekt został oparty na relacjach historycznych i badaniach archeologii eksperymentalnej. Trzynaście brygantyn było gotowych 28 kwietnia 1521 roku. Miały po dwa maszty, bukszpryt i żagle, średnio 12 metrów długości, pięć metrów szerokości i zanurzenie około 60 cm. Napędzane były żaglami i wiosłami, na dziobie było miejsce do strzelania, a po bokach stanowiska dla kuszników i arkebuzerów. 

Przypuszczalny wygląd brygantyn (autor ilustracji: Jesus Medina)

Jak zaznacza archeolog, oblężenie Tenochtitlan i Tlatelolco jest uważane za bitwę morską stoczoną w dawnych czasach na największej wysokości (aż 2250 m n.p.m.) i pierwszą na kontynencie Ameryki. Wykorzystane brygantyny były lekkimi łodziami, do budowy których posłużyły drzewa wycięte na zboczach wulkanu La Malinche, a pozostałe niezbędne elementy dotarły znad wybrzeża Zatoki Meksykańskiej. Przetransportowanie materiałów było nie lada wyczynem, gdyż wymagało przebycia 333 km, niekiedy na wysokości 3000 m n.p.m., z portu Quiahuiztlán w Veracruz do Texcoco. 

Ilustracja z Kodeksu Duran przedstawiająca budowę brygantyn

Arturo Montero García zwraca też uwagę na fakt, że w niektórych manuskryptach ukazany jest dostojnik Tlaxcalteków, prawdopodobnie Chichimecatecuhtli, wydający instrukcje europejskiemu cieśli. Dowodzi to aktywnego udziału tubylców w budowie statków z wykorzystaniem mezoamerykańskiej technologii, połączonej z wiedzą pochodzącego z Sewilli Martína Lópeza, który był odpowiedzialny za budowę brygantyn.

Kanał umożliwiający brygantynom dopłynięcie do miasta (autor ilustracji: Jesus Medina)

Dzięki archeologii eksperymentalnej stwierdzono również, że było konieczne wybudowanie kanału, który nadal jest widoczny na mapach z połowy XIX wieku. Musiał mieć 2,50 km długości, cztery metry szerokości i około czterech metrów głębokości, aby mogły nim przepłynąć brygantyny.