Przywrócono dawny blask artefaktom ze złota i srebra z Grobowca 7 w Monte Albán

Oryginalny artykuł: Recuperan tonalidades y brillo de la colección de orfebrería de la Tumba 7 de Monte Albán

O artystycznych zdolnościach Misteków świadczą wspaniałe artefakty z Grobowca 7 w Monte Albán (stan Oaxaca, Meksyk), odkrytego w 1932 roku przez meksykańskiego archeologa Alfonso Caso. Grobowiec 7 pochodzi z wczesnego okresu klasycznego, ale złożone w nim dary są z okresu postklasycznego, kiedy Monte Albán zostało już opuszczone, a Grobowiec 7 służył jako podziemne sanktuarium związane z kultem przodków, których szczątki (datowane na lata 1200-1400) traktowano jako relikwie i przechowywano w tak zwanych „świętych zawiniątkach”. W ciągu ostatnich siedmiu lat, Sara Eugenia Fernández Mendiola, doświadczona restauratorka z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH), kierowała projektem konserwatorskim, którego celem było dokładne oczyszczenie i  przywrócenie dawnego blasku wykonanym ze złota i srebra przedmiotom znalezionym w Grobowcu 7. 

Jeden ze złotych artefaktów z Grobowca 7 (fot. CNCPC INAH)

Cała kolekcja obejmuje aż 200 artefaktów, z których część miała przeznaczenie rytualne, a inne służyły jako ozdoby. Są wśród nich pektorały, zawieszki, pierścienie, ozdoby uszu, bransolety, spinki, brosze i dzwoneczki, będące dziełem misteckich złotników i wyróżniające się artyzmem i mistrzowską technologią z wykorzystaniem odmiennych stopów metali szlachetnych.

Złoty naszyjnik z Grobowca 7 (fot. CNCPC INAH)

Złoto, srebro i miedź przetapiano i mieszano w różnych proporcjach, co miało wpływ na otrzymywane odcienie. Dzięki przeprowadzonym badaniom, w których brali również udział Patricia Ruiz Portilla i Diego Jáuregui González zdołano wyróżnić trzy odcienie złota. Niekiedy złoto ma barwę bladożółtą, niemal zielonkawą w wyniku połączenia go w podobnych proporcjach ze srebrem i odrobiną miedzi, aby nadać stopowi twardość. W innych przypadkach ma kolor złocistożółty dzięki równym proporcjom złota, srebra i miedzi. Z kolei odcień żółty o czerwonawym zabarwieniu jest stopem z większą zawartością złota i mniejszymi srebra i miedzi.  

Złore ozdoby z Grobowca 7 (fot. CNCPC INAH)

Sara Eugenia Fernández Mendiola podkreśla, że dla kultur Mezoameryki, w tym Misteków, którzy osiągnęli mistrzostwo w obróbce metali w okresie postklasycznym (lata 1250-1521), metale wiązały się z siłami nadprzyrodzonymi i bóstwami. W prekolumbijskim Meksyku wierzono, że złoto było wydzielane przez Słońce, a srebro przez Księżyc. Ten związek złota z boskością i symbolika artefaktów z Grobowca 7 były badane przez wielu uczonych, w tym  Marteena Jansena z Uniwersytetu w Lejdzie (Holandia). Jednym z wywołujących największe wrażenie i opisanym przez Jansena artefaktem jest Pektorał 26 z wizerunkiem osoby ze wspaniałym nakryciem głowy ozdobionym przedstawieniem paszczy Pierzastego Węża (znanego u Misteków jako Coo Dzavui i będącego odpowiednikiem Quetzalcoatla), który to element w ikonografii okresu postklasycznego mógł odnosić się do imienia, tytułu lub alter ego osoby, przypuszczalnie kapłana.

Pektorał 26 (fot. Oliver Santana, Raices)

Nakrycie głowy z motywami piór kwezala i jadeitu, ozdoby uszu w formie węży, ozdoba nosa z jadeitu oraz naszyjnik z paciorków lub dzwoneczków udekorowany postacią spadającego ptaka sugerują, że chodzi o ważną osobistość. Na ustach umieszczona jest maska w formie obdartej ze skóry szczęki, która była wiązana z bóstwem śmierci. W misteckich kodeksach charakteryzowała ona kapłana, który dokonywał rytuału samoofiary przed świętym zawiniątkiem i może symbolizować akt komunikowania się ze zmarłymi przodkami. Zdaniem Marteena Jansena, Pektorał 26 przedstawiałby zatem kapłana identyfikującego się z Coo Dzavui i przywołującego przodków. Pektorał ten ma 115 mm szerokości, 2 mm grubości i waży 112 gramów. 

Pektorał składający się z kilku segmentów (fot. CNCPC INAH)

Innym wspaniałym artefaktem jest przedstawiony powyżej pektorał, składający się z kilku segmentów. W górnej części ukazano boisko do gry w piłkę z umieszczoną w centrum czaszką, symbolizującą wejście do duchowego królestwa przodków. Po lewej stronie mamy postać kapłana, a po prawej przypuszczalnie przedstawiciela elity lub nawet samego władcę. Kolejne segmenty pektorału to: dysk słoneczny, nóż ofiarny i wizerunek bóstwa ziemi.

Srebrna ozdoba z Grobowca 7 (fot. CNCPC INAH)

Przed rozpoczęciem prac konserwatorskich każdy przedmiot był skrupulatnie oglądany i analizowany z wykorzystaniem soczewek powiększających, specjalnych świateł, mikroskopu stereoskopowego, a także zdjęć rentgenowskich w celu zbadania wnętrza artefaktów. W ten sposób oceniono stan zachowania każdego z nich i dobrano odpowiednią metodę jego odrestaurowania. Zwrócono też szczególną uwagę na detale, które podkreślają oczy, kły, skrzydła, pazury, gwiazdy, promienie słoneczne, kwiaty, meandry i spirale.

Ozdoba ze złotych dzwoneczków (fot. CNCPC INAH)

Przeanalizowano ponad 3600 paciorków, które tworzą 69 naszyjników i bransoletek, a także określono 14 różnych rozmiarów kulistych paciorków, gładkich i zdobionych. Najmniejsze z nich mają średnicę liczoną w milimetrach, a największe osiągają kilka centymetrów. Zidentyfikowano także 16 rodzajów dzwoneczków o różnych formach i wydających odmienne dźwięki.