Szczątki małpy czepiaka dostarczają nowych danych na temat relacji Teotihuacan z Majami

Oryginalny artykuł: 1,700-year-old spider monkey remains point to earliest evidence of primate captivity, translocation and gift diplomacy

Archeolodzy, którzy w 2018 roku odkryli w jednym z depozytów ofiarnych w kompleksie na Placu Kolumn w Teotihuacan szczątki kostne małpy opublikowali obecnie wyniki dokładnych analiz tego kompletnego szkieletu należącego do małpy czepiaka. Badaniami kierowała Nawa Sugiyama (z University of California w Riverside, USA). Naukowcy zastosowali różne metody, aby dowiedzieć się więcej na temat znalezionej małpy. Była to samica, która w momencie śmierci miała od pięciu do ośmiu lat. Analizy dwóch zębów, górnych i dolnych kłów wskazują, że w niewoli w Teotihuacan małpa była karmiona głównie kukurydzą. Z kolei chemiczna analiza kości, która daje wgląd w dietę i informacje o środowisku pokazuje, że małpa została schwytana i przetransportowana przed trzecim rokiem życia i spędziła co najmniej dwa lata w niewoli, a przed przybyciem do Teotihuacan żyła w wilgotnym środowisku, żywiąc się głównie roślinami i korzeniami. Małpa czepiak jest najwcześniejszym w Mezoameryce świadectwem przetrzymywania w niewoli ssaków naczelnych. 

Szkielet małpy czepiaka znaleziony w depozycie w Teotihuacan
(fot. Nawa Sugiyama, UC Riverside)

Szkielet małpy czepiaka został znaleziony w pochodzącym z lat 250-300 n.e. depozycie ofiarnym D4 w budowli na Placu Kolumn, oznaczonej jako Mound 25C, jednej z trzech największych w tym kompleksie. W depozycie złożono też orła, dziewięć grzechotników, czaszkę pumy i kilka małych ptaków. Poza tym znajdowały się tam drobne figurki i ozdoby z kamienia o zielonej barwie, w tym z jadeitu pochodzącego z doliny rzeki Motagua w Gwatemali, liczne artefakty z muszli oraz groty i ostrza z obsydianu, a także pozostałości różnych roślin. Depozyt ten przypomina inne odkryte wcześniej w Piramidach Słońca, Księżyca i Pierzastego Węża.  

Depozyt ofiarny D4. Kolorem różowym oznaczono szczątki zwierząt,
 liliowym - przedmioty z obsydianu, zielonym - artefakty z zielonego kamienia (w tym z jadeitu),
niebieskim - muszle, żółtym - inne (ilustracja: Proyecto Complejo Plaza de las Columnas)

Zdaniem badaczy, małpa czepiak, będąca egzotycznym zwierzęciem dla mieszkańców Teotihuacan była prawdopodobnie rodzajem podarunku od Majów i dostarcza nowego świadectwa na temat społeczno-politycznej relacji Teotihuacan z Majami oraz ich wzajemnych stosunków dyplomatycznych. Świadectwa epigraficzne mówią o wpływach Teotihuacan na ziemiach Majów począwszy od 378 roku, sugerując militarne zaangażowanie Teotihuacan w niektórych królestwach Majów. Do tej pory było jednak niewiele informacji na temat bezpośredniego wpływu Majów na Teotihuacan. Na Placu Kolumn znaleziono ponad 14 000 kawałków ceramiki pochodzących z lat 300-350 i stanowiących przypuszczalnie pozostałości po wielkim przyjęciu. Jakość i zdobnictwo tych naczyń oraz skala wydarzenia, podczas którego ich używano wskazują na szczególne święto i ucztę z udziałem ważnych elit z innych regionów Mezoameryki. Uczeni podkreślają zatem, że biorąc pod uwagę datowanie ceramiki i dyplomatyczną wymianę prezentów należy ponownie rozważyć wzajemne relacje Teotihuacan i Majów. Wszystko wskazuje bowiem na to, że okres ich bardziej wielostronnych kontaktów dyplomatycznych poprzedzał wydarzenia z 378 roku znane jako entrada.

Fragment malowidła ściennego, na którym przedstawiono małpę czepiaka.
Widoczny jest jej ogon (tail) i ramię (arm). Zachował się też glif z dniem Ajaw
(ilustracja: Proyecto Complejo Plaza de las Columnas)

W budowli na Placu Kolumn w Teotihuacan natrafiono też na tysiące fragmentów malowideł ściennych w stylu typowym dla Majów. Przedstawiają one istoty mityczne, bóstwa oraz postaci zoomorficzne i antropomorficzne. W zdobionej tymi malowidłami komnacie mogli mieszkać, przynajmniej czasowo, dygnitarze Majów. Więcej na ten temat można przeczytać w poście: „W Teotihuacan rezydowali przedstawiciele majańskiej elity”