Badania kamienia nazębnego ofiar pochowanych w jaskini w Belize

Oryginalny artykuł: Maya sacrifice victims found with mysterious blue string in their teeth

Ponad 15 lat temu odkryto w Belize jaskinię, którą nazwano „Midnight Terror” ze względu na znalezione tam szczątki ponad stu osób złożonych przez Majów w ofierze bogu deszczu ponad tysiąc lat temu. Jaskinia była wykorzystywana jako miejsce pochówków w latach 250-925. Archeolodzy z California State University w Los Angeles prowadzili tam badania przez trzy lata i zebrali 10 000 kości należących do co najmniej 118 osób, z których wiele miało ślady urazów zadanych w momencie śmierci.

Wejście do jaskini "Midnight Terror" w Belize 
(fot. California State University, Los Angeles)

Chcąc poznać ostatnie chwile życia ofiar, badacze skupili się obecnie nie na samych kościach, ale na kamieniu nazębnym. Jak podaje Amy Chan, analiza kamienia nazębnego może wykazać mikroskopijne fragmenty pyłków, skrobi i fitolitów, które są zmineralizowanymi częściami roślin. Amy Chan zeskrobała kamień z sześciu zębów i wysłała do laboratorium, gdzie Linda Scott Cummings zbadała próbki, zawierające głównie włókna bawełny, z których kilka miało niebieski kolor. Odkrycie niebieskich włókien bawełny było zaskakujące. Wiadomo, że kolor niebieski był szczególnie ważny dla Majów, zwłaszcza w przypadku odprawianych rytuałów i – jak wspominają dawni hiszpańscy kronikarze – służył też do malowania ciał ludzi składanych w ofierze.

Włókno niebieskiej bawełny zachowane w kamieniu nazębnym jednej z ofiar
(fot. Linda Scott Cummings)

Amy Chan i jej zespół sugerują, że przeznaczone do złożenia w ofierze osoby mogły mieć w ustach bawełniane szmatki, służące jako kneble. Jeśli osoby te pozostawały w niewoli przez dłuższy czas, ich kamień nazębny mógł zawierać niebieskie włókna. Pomimo to badacze zdają sobie sprawę z tego, że o ile natrafili na ślady niebieskich włókien w kamieniu nazębnym, to nadal są pewne ograniczenia. Przede wszystkim proces tworzenia się i twardnienia płytki nazębnej zależy od rodzaju pożywienia i fizjologii danej osoby, więc trudno ustalić z całkowitą pewnością, kiedy włókna bawełny zostały uwięzione w kamieniu nazębnym. Poza tym, bardzo niewiele zębów ofiar z jaskini "Midnight Terror" miało kamień nazębny nadający się do badań. Dopiero dalsze prace mogą dostarczyć szerszego kontekstu do interpretacji tych danych.