Totometla - dzielnica Teotihuacan zamieszkiwana przez kapłanów

Oryginalny artykuł: La Magueyera de Pajaros en Teotihuacan fue habitada por la clase sacerdotal

Jedną z charakterystycznych cech urbanistyki potężnego Teotihuacan było zorganizowanie miasta w formie dzielnic. Na podstawie planu, przygotowanego przez dr René Millón, udokumentowano istnienie około dwóch tysięcy kompleksów mieszkalnych. Do chwili obecnej zdołano zbadać około dwudziestu (między innymi dzielnice La Ventilla, Tetitla, Atetelco, Yayahuala i Zacuala), dzięki czemu poznano lepiej strukturę społeczną, gospodarczą i polityczną tego wielkiego miasta, kwitnącego w Mezoameryce w okresie klasycznym. Przykładem kompleksu rezydencjalnego, położonego w pobliżu tak zwanej strefy pałacowej, jest również Totometla, którą archeolog Alberto Juárez Osnaya opisuje w swej książce, zatytułowanej „El Desarollo arquitectónico de Totometla en el marco urbano de Teotihuacan” i opublikowanej przez Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH) w Meksyku.

Budowla w kompleksie rezydencjalnym Totometla (fot. José Enrique de Lucio Sánchez / INAH)

Pierwsze prace na terenie Totometla prowadzono już wcześniej, w ramach projektu archeologicznego, którym kierował Eduardo Matos Moctezuma. Dzielnica ta była zamieszkiwania w okresie od 225-350 n.e. do 550-650 n.e. Alberto Juárez Osnaya uważa, że ów kompleks mieszkalny ograniczony był od strony południowej i wschodniej przez rzekę San Juan, na zachodzie – przez kanion Cosotlán, a od strony północnej sięgał do obszaru przylegającego do pałacu w Zacuala.

Wejście do komnaty wschodniej (fot. José Enrique de Lucio Sánchez / INAH)

Bardzo staranne wykończenie budowli w Totometla, lokalizacja kompleksu na terenie Teotihuacan oraz zachowane fragmenty malowideł ściennych dowodzą, że ta część miasta była zamieszkiwana przez osoby o wysokim statusie społecznym. Zdaniem Juareza Osnaya była to liczna rodzina wywodząca się z rodu kapłańskiego i dysponująca wyspecjalizowaną wiedzą, wykorzystywaną w celach politycznych i ideologicznych.

Fragmenty malowidła zachowanego na ścianie północnej (fot. José Enrique de Lucio Sánchez / INAH)

Malowidła ścienne pochodzą z okresu największej ekspansji Teotihuacan, z lat 450 – 650 n.e. Alberto Juárez Osnaya przekazał, że w dolnej części największego malowidła w Totometla przedstawione są ary, które w dawnym Teotihuacan były ptakami wiązanymi ze słońcem lub uważanymi za jego nahual (alter ego). Zachowały się również dwa pasy przypominające strumienie wody i ognia oraz cztery glify nazywane „okiem węża”, być może odnoszące się do czterech stron świata i interpretowane przez badacza jako symboliczne przedstawienie założenia urbanistycznego i podziału miasta na cztery części.

Malowidło przedstawiające ary, pokrywające mur przy wejściu do budowli

(fot. José Enrique de Lucio Sánchez / INAH)

Malowidło na ścianie południowej. W dolnej części widoczne są wizerunki ary oraz pasy wody i ognia.
W centrum glif określany jako "oko węża" (fot. José Enrique de Lucio Sánchez / INAH)

Autor wyjaśnia, że biorąc pod uwagę bogatą symbolikę religijną, malowidła stanowią przypuszczalnie graficzną reprezentację rytuałów odprawianych przez kapłanów, którzy byli odpowiedzialni za kult bóstw związanych z żyznością, deszczem i wzgórzami. Wnioski takie można wysnuć na podstawie ikonografii, a mianowicie w oparciu o wizerunki Tlaloka, pocięte poprzecznie muszle i pary ptaków (piskląt i osobników już dorosłych), symbole władzy politycznej czy kalendarza.

Wizerunek Tlaloka na ścianie północnej (fot. José Enrique de Lucio Sánchez / INAH)

Totometla jest kompleksem rezydencjalnym, który obejmuje trzy świątynie – z fasadami ozdobionymi w stylu talud-tablero – otaczające plac przeznaczony do odprawiania rytuałów dla mieszkańców całej dzielnicy. Pomieszczenia mieszkalne zgrupowane są natomiast wokół dziedzińców,. stanowiących miejsce spotkań każdej rodziny o wspólnym rodowodzie lub o najwyższym statusie społecznym. Z tego względu – jak wyjaśnia Alberto Juárez Osnaya – w celu określenia liczby rodzin zamieszkujących dany kompleks, należy podzielić każdy z nich na sekcje, dzięki czemu można dostrzec różnice pomiędzy pomieszczeniami otaczającymi dziedzińce a świątyniami ograniczającymi place, gdyż świątynie te wznoszą się na niewielkich platformach.