INAH zapowiada otwarcie dla zwiedzających Grupy Serii Początkowej w Chichén Itzá

Oryginalny artykuł: Serie Inicial, un grupo residencial clave para comprender la evolución de Chichén Itzá

Jeszcze w latach 90. ubiegłego wieku w Chichén Itzá archeolodzy musieli przedzierać się przez zarośla aby dotrzeć do kompleksu budowli zwanego Grupą Serii Początkowej (nazwa pochodzi od inskrypcji z zachowaną datą zapisaną jako „Seria Początkowa” zwana też „Długą Rachubą”, podającą ile dni upłynęło od daty bazowej w kalendarzu Majów, czyli od roku 3114 p.n.e. i będącą jedyną znalezioną w Chichén Itzá), położonego w południowej części miasta, na terenie Chichén Viejo (Stare Chichén). Po 30 latach badań i prac wykopaliskowych Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH) nareszcie zamierza w drugiej połowie bieżącego roku otworzyć ten kompleks dla zwiedzających.

Rampa prowadząca do Grupy Serii Początkowej (fot. Jose Osorio Leon, INAH)

Ta część Chichén Itzá była badana po raz pierwszy około 1895 roku przez Edwarda Thompsona. W 1923 roku wzbudziła zainteresowanie uczonych z Carnegie Institute w Waszyngtonie. Jednak dopiero prace, które zainicjował w latach 90. XX wieku archeolog Peter J. Schmidt okazały się bezprecedensowe. Grupa Serii Początkowej obejmuje 25 konstrukcji rozmieszczonych przy dwóch placach wzniesionych na dużej podstawie otoczonej murem. Jak podają koordynatorzy projektu z Centrum INAH Jukatan, José Francisco Osorio León i Francisco Pérez Ruiz, 30 lat pracy pozwoliło na analizę tej grupy architektonicznej jako całości i ocenę wszystkich konstrukcji, od najprostszych do najbardziej złożonych. Zabezpieczono cały kompleks i zdobyto więcej informacji na temat procesów społecznych zachodzących w Chichén Itzá. Grupa Serii Początkowej była połączona z centrum miasta i z innymi zespołami budowli drogami sakbe.

Centralny ołtarz na Placu Południowym (fot. Jose Osorio Leon, INAH)

Francisco Pérez Ruiz zaznacza, że w Palacio de los Estucos (Pałac Stiuków) uzyskano najwcześniejsze świadectwa architektoniczne w Chichén Itzá. Budowla ta wyróżnia się barwnymi ozdobami stiukowymi i była zamieszkiwana w późnym okresie klasycznym (lata 600-800). W owym czasie Chichén Itzá, Uxmal, Dzibilchaltún, Cobá i Ek' Balam rywalizowały ze sobą o dominację na Jukatanie. Jednocześnie tak wczesne daty obaliły poprzednią chronologię przyjmowaną dla Chichén Itzá, zgodnie z którą miasto pochodziło z końcowego okresu klasycznego i wczesnego okresu postklasycznego (lata 800-1200).

Jedna z budowli w Grupie Serii Początkowej z ustawioną przed nią rzeźbą Chac Moola
(fot. Jose Osorio Leon, INAH)

Grupa Serii Początkowej jest uważana za kompleks średnich rozmiarów i zajmuje powierzchnię około 14 605 metrów kwadratowych. Tamtejsze budowle łączyły funkcje mieszkalne z administracyjnymi i religijnymi. Place stanowiły natomiast scenerię dla rytuałów odprawianych przez miejscową elitę, prawdopodobnie przedstawicieli rodu Kupul. Zdobiąca zachodnią fasadę budowli Casa de los Caracoles (Dom Muszli Ślimaka) scena o długości 20 metrów przedstawia prawdopodobnie drzewo genealogiczne, gdyż założyciel rodu wyłania się z pnia lub łodygi, która z kolei się pomnaża i daje początek innym ukazanym postaciom. Uczeni sądzą, że w Chichén Viejo rezydowała elita Kupul, a nazwa rodu nawiązuje do rośliny zwanej w Ameryce Łacińskiej jíicama cimarrona (Calopogonium caeruleum), a w języku Majów z Jukatanu – kup. 

Casa de los Caracoles (Dom Muszli Ślimaka) (fot. Jose Osorio Leon, INAH)

Archeolodzy nie wykluczają, że grobowiec odkryty w 2007 roku jest związany z założycielem tego rodu, który zlecił wykonanie większości płaskorzeźb zdobiących budowle w Grupie Serii Początkowej. Na jednym z reliefów osoba ta jest określona imieniem kalendarzowym 9 Ok („imiona kalendarzowe” odnosiły się do nazwy dnia narodzin). Również w 2007 roku we wnętrzu jednej z budowli na Placu Północnym natrafiono na sześć kamiennych płyt przykrywających komnatę o długości nieco ponad dwóch metrów, w której znajdowały się szczątki czterech czaszek i dwóch szczęk oraz bardzo zniszczone i spalone kości. 

Plataforma de la Tortuga (Platforma Żółwia) na Placu Północnym
(fot. Jose Osorio Leon, INAH)

Archeolodzy podają, że szczątki znajdujące się na poziomie posadzki były najlepiej zachowane i należą do dorosłego mężczyzny zmarłego w wieku 25-35 lat, być może do samego 9 Ok. Nad nim złożono osobę zmarłą w wieku 10-15 lat, której płci nie można określić. Trzeci szkielet należał do chłopca, który w momencie śmierci miał nieco ponad 15 lat. Złożone w tym grobie osoby musiały należeć do miejscowej elity, gdyż znaleziono przy nich 7506 paciorków z masy imitującej turkus, które musiały niegdyś stanowić bogate naszyjniki. Badania wykazały, że pochówki pochodzą z lat 900-1200, okresu rozkwitu Chichén Itzá.