W Brazylii odkryto naskalne ryty sprzed 2000 lat

Oryginalny artykuł: 2,000-year-old carvings of celestial bodies and animals discovered on rocky cliffs in Brazil

Podczas trzech wypraw w latach 2022-2023, brazylijscy archeolodzy z Narodowego Instytutu Dziedzictwa Historycznego i Artystycznego (IPHAN) odkryli w Parku Stanowym Jalapão (stan Tocantins) 16 położonych na skalistych klifach blisko siebie prekolumbijskich stanowisk z dużą ilością liczących 2000 lat rytów naskalnych, przedstawiających ślady ludzkich stóp, figury przypominające ciała niebieskie oraz wizerunki zwierząt, takich jak jelenie i dzikie świnie. 

Ryty naskalne odkryte na skalistych klifach w Brazylii (fot. Rômulo Macêdo)

Jak podaje kierujący pracami archeolog Rômulo Macêdo, bliskość tych miejsc sugeruje możliwe powiązanie między stanowiskami i wyjaśnia wzorce osadnictwa starożytnych społeczności. W niektórych z nich natrafiono też na kilka czerwonych malowideł, które prawdopodobnie są starsze niż ryty i mogły być wykonane przez inną grupę kulturową. Znalezione wcześniej w Jalapão artefakty z ceramiki i narzędzia kamienne mogły być ważnymi przedmiotami do tworzenia dzieł sztuki. Ryty wykonano przypuszczalnie przy użyciu spiczastych kamieni i kawałków drewna, natomiast pigmenty otrzymywano ze sproszkowanych minerałów żelaza, w które obfituje ten region. Proszek następnie mieszano z tłuszczem zwierzęcym lub roślinnym i nakładano na skałę palcami lub patykami. Chociaż badania w Jalapão nadal trwają, to już wiadomo, że ryty wykazują podobieństwa techniczne i tematyczne z innymi stanowiskami archeologicznymi w różnych stanach Brazylii. Zdaniem Rômulo Macêdo sugeruje to, że sztuka naskalna powstała około 2000 lat temu.

Ryty na klifach (fot. Rômulo Macêdo)

Archeolog dodaje, że dalsza analiza sztuki naskalnej i wykopaliska archeologiczne w tych miejscach dostarczą nowych informacji na temat sposobu życia i duchowości tych rdzennych grup ludności. Park Stanowy Jalapão zajmuje powierzchnię około 34 000 kilometrów kwadratowych i jest suchym obszarem z wydmami, rzekami i gigantycznymi formacjami skalnymi, co wyróżnia go na tle otaczającego go biomu Cerrado, wyjątkowej tropikalnej sawanny znanej ze swojej różnorodności biologicznej. Leży około 700-800 km na południe od lasów deszczowych Amazonii.

Ryty naskalne (fot. Rômulo Macêdo)

Marcos Zimmermann, który był głównym koordynatorem badań w Centrum Archeologicznym Tocantins podaje, że prace w Jalapão były rzadkie i skupiały się głównie na badaniach archeologicznych związanych z ratownictwem, spowodowanych rozwojem rolnictwa lub infrastruktury. W niektórych częściach stanu znaleziono artefakty pochodzące sprzed 425-12 000 lat, w tym ceramikę i groty strzał. Pomimo znaczenia tych odkryć parkowi zagrażają erozja, wandalizm i wylesienie. IPHAN zamierza podjąć współpracę z instytucjami badawczymi w celu opracowania projektów mających na celu ochronę i upowszechnianie dziedzictwa archeologicznego regionu.