Nowe odkrycia ujawniają, że imperium Inków było bardziej rozległe

Oryginalny artykuł: ¿Hasta dónde llegaron los incas? Hallazgo en Argentina revela que imperio fue más extenso 

Do tej pory zakładano, że granica imperium Inków sięgała do obecnych terytoriów Argentyny i Chile. Zgodnie z artykułem opublikowanym na argentyńskim portalu informacyjnym „Sitio Andino”, badania, które przeprowadzili Sol Zárate Bernardi i Víctor Durán (z Universidad Nacional de Cuyo) pokazują, że południowa granica sięgała 150 kilometrów dalej na południe od rzeki Mendoza, na co wskazują nowe znaleziska na terenie chronionego obszaru przyrodniczego "Diamentowa Laguna” (w argentyńskiej prowincji Mendoza). Wcześniej sądzono, że południowe granice Tawantinsuyu sięgały do doliny Uspallata i rzeki Mendoza, na co wskazywały tambos oraz system dróg Qhapaq Ñan. 

Wulkan Maipo i "Diamentowa Laguna" (źródło fot. Andina)

W Dzibanché odkryto dwie platformy ozdobione modelowanymi w stiuku reliefami

Oryginalny artykuł: El INAH descubre tres fachadas con relieves alusivos a la dinastía Kaanu'l, en la Zona Arqueológica de Dzibanché 

Nowe ślady związane z potęgą Kaanu'l, jedną z dynastii Majów, która w czasach prekolumbijskich podbiła i nadzorowała liczne państewka na ziemiach zajmowanych obecnie przez Meksyk, Belize i Gwatemalę, zostały odkryte na terenie stanowiska archeologicznego Dzibanché (stan Quintana Roo, Meksyk). Są to dwie platformy, których fasady zostały bogato ozdobione modelowanymi w stiuku reliefami.

Fragment jednego z reliefów (fot. Gibran Huerta, INAH)

Projekt renowacji kamiennych mozaik w Kabah

Oryginalny artykuł: Reconocen proyecto de restauración de los mosaicos de piedra de la Zona Arqueológica de Kabah, con Premio INAH 

Projekt renowacji i konserwacji kamiennych masek na Budowli 2C6, znanej jako Codz Pop w mieście Majów Kabah został wyróżniony specjalną nagrodą przez Narodowy Instytut Antropologii i Historii. Jak podaje kierująca projektem Natalia Hernández Tangarife (z Centrum INAH Yucatán), w pracach brało udział 37 osób, w okresie od lipca 2022 roku do czerwca 2023 roku. Prace te stanowiły część szerzej zakrojonych działań, które obejmowały stanowiska Kabah, Sayil, Labna, Xlapak, Oxkintok, Chacmultun i jaskinię Loltun, w ramach programu Promeza, związanego z budową trasy pociągu przez ziemie Majów. 

Wygląd pałacu Codz Pop po zakończeniu renowacji (fot. Cuauhtemoc Moreno Cabrero)

Na stanowisku Huaca Poncoy 2 odkryto trzy pochówki ludzkie

Oryginalny artykuł: Lambayeque: hallan tres entierros humanos en sitio arqueológico Huaca Poncoy 2 

Podczas akcji ratownictwa archeologicznego na terenie stanowiska Huaca Poncoy 2 (dystrykt Monsefú, prowincja Chiclayo, Peru) odkryto trzy pochówki dorosłych osób. Znaleziono także materiał tekstylny i malakologiczny (mięczaki), kości wielbłądowatych, ceramikę, fragmenty malowideł ściennych oraz przedmioty drewniane i metalowe.

Prace wykopaliskowe w Huaca Poncoy 2 (źródło fot. Andina)

Świadectwa kultury Moche w huaca Mochan

Oryginalny artykuł: Hallazgo definitivo en Virú: descubren muros decorados con evidencia Moche en huaca Mochan

Po wschodniej stronie huaca Mochan, położonej w sektorze Calunga (prowincja Virú, region La Libertad) peruwiańscy archeolodzy z Universidad Nacional de Trujillo odkryli budowlę ze ścianami otynkowanymi w kolorach czerwonym, żółtym i białym. Jak podaje kierujący pracami Feren Castillo Luján, znaleziono również pozostałości ceramiki, tekstyliów i inne artefakty, dowodzące, że ta budowla w formie piramidy była w rzeczywistości świątynią, w której ludność Moche odprawiała swoje ceremonie religijne. 

Pozostałości dawnej świątyni (źródło fot. Andina)

Święty kamień z San Antonio de Huachipa

Oryginalny artykuł: Hallan una huaca o piedra sagrada con representaciones antropomorfas de animales 

Na terenie stanowiska San Antonio de Huachipa w Limie archeolodzy znaleźli rzeźbiony kamień, który jest uważany za huaca. Chociaż zazwyczaj słowem tym określa się dawne ośrodki, szczególnie te o charakterze religijnym, słowo to pierwotnie odnosiło się do wzgórz uznawanych za święte, do kamieni lub innych uświęconych przedmiotów. W San Antonio de Huachipa kamień był umieszczony w widocznym miejscu świątyni wzniesionej w formie litery „U”. Jak podaje kierujący pracami Jonathan Palacios, przyjmuje się hipotezę, że kamień jest rodzajem makiety pobliskiego wzgórza. 

Rzeżbiony kamień znaleziony w San Antonio de Huachipa (źródło fot. Andina)

W Pañamarca odkryto malowidła ścienne i tron kultury Mochica

Oryginalny artykuł: Arqueólogos descubren en Pañamarca recinto con mural y trono de autoridad femenina mochica 

Archeolodzy pracujący w Pañamarca (dolina Nepeña, region Ancash, Peru) odkryli tron i malowidła ścienne, przedstawiające ważną postać kobiecą z kultury Mochica. Mural został całkowicie odkryty w tym roku, choć częściowo wiedziano o nim od 2022 roku (post: „Malowidła kultury Moche w Pañamarca (Peru)”). Ze względu na problemy konserwatorskie nie można było wówczas kontynuować prac. W tym roku wznowiono wykopaliska w tym sektorze, co pozwoliło badaczom odsłonić ścianę z wizerunkiem postaci kobiecej, której towarzyszy od czterech do pięciu mniejszych postaci męskich niosących coś w rodzaju darów ofiarnych. Jak zaznacza Jessica Ortiz Zevallos (kierująca projektem) ta scena wskazywałaby, że kobieta była ważną postacią w kulturze Moche.

Malowidło przedstawiające kobietę siedzącą na tronie (fot. Lisa Trever)

W Huacachina Seca natrafiono na zawiniątka grobowe sprzed 800 lat

Oryginalny artykuł: Hallazgo arqueológico en Ica: descubren fardos funerarios de hace 800 años en Huacachina

Peruwiańscy archeolodzy, pracujący na terenie stanowiska archeologicznego Huacachina Seca (wcześniej zwanego Soniche, dystrykt Pueblo Nuevo, prowincja Ica, Peru) odkryli zawiniątka grobowe pochodzące sprzed ponad 800 lat. Kierujący pracami Rafael Mallco Huarcaya poinformował, że należą one do kultury Ica. Jedno zawiniątko grobowe zawierało szczątki młodej osoby zmarłej w wieku 13-16 lat. Wyprawa grobowa obejmowała tkaniny i naczynie ceramiczne. Drugie zawiniątko było mniejszych rozmiarów. Prace wykopaliskowe w Huacachina Seca rozpoczęły się pod koniec sierpnia. 

Zawiniątka grobowe kultury Ica (źródło fot. Andina)