Kakao było znane w Ekwadorze już 5000 lat temu

Oryginalny artykuł: Origin of chocolate shifts 1400 miles and 1500 years

Kakao (Theobroma cacao), a szczególnie sporządzone z jego ziaren napoje od dawna wiązano z dawnymi cywilizacjami Mezoameryki, którą uważano za miejsce udomowienia tej rośliny. Najnowsze badania wykazały jednak, że kakao znane było na ziemiach dzisiejszego Ekwadoru około 1500 lat wcześniej, czyli ponad 5000 lat temu. Oznacza to, że już wówczas zostało udomowione na obszarze Amazonii. Profesor Michael Blake z University of British Columbia w Kanadzie, jeden z autorów publikacji, która ukazała się w czasopiśmie Nature Ecology & Evolution podaje, że odkrycia dokonano w południowo-wschodnim Ekwadorze, na terenie stanowiska archeologicznego Santa Ana-La Florida, które było zamieszkiwane 5500-3300 lat temu przez prekolumbijską społeczność, nazywaną obecnie kulturą Mayo-Chinchipe.

Kakaowiec Theobroma cacao (źródło fot.: The Guardian)

Zespół uczonych przeanalizował znalezione na terenie Santa Ana-La Florida przedmioty, w tym kamienne moździerze oraz naczynia ceramiczne (misy, butle i dzbany) z zachowanymi pozostałościami kakao. Wykazano, ze sześć z badanych artefaktów zawierało ziarna skrobi typowe dla grupy roślin, do których należy kakaowiec. Poza tym, w przypadku 25 naczyń ceramicznych i 21 przedmiotów kamiennych wykazano obecność teobrominy, substancji o gorzkim smaku, występującej w dużym stężeniu w ziarnach kakao. Naukowcy przyjrzeli się również materiałowi genetycznemu, który – jak się okazało – mógł być związany wyłącznie z kakao. W przypadku niektórych naczyń ceramicznych uzyskano pozytywne wyniki we wszystkich trzech testach.

Naczynia ceramiczne z Santa Ana-La Florida, w których natrafiono na ślady kakao
(źródło fot.: Nature Ecology & Evolution)

Michael Blake podkreśla, że odkrycie śladów kakao w naczyniach, z których część została złożona jako dary grobowe oznacza, że kakao były spożywane podczas różnych ceremonii. Przedstawiciele kultury Mayo-Chinchipe utrzymywali prawdopodobnie kontakty z grupami ludności zamieszkującymi wybrzeże Oceanu Spokojnego, a bezpośrednia lub pośrednia wymiana dóbr dotyczyła również udomowionych roślin. Naczynia ceramiczne z rejonu Ekwadoru ozdobione są wizerunkami owoców kakaowca i już wcześniejsze analizy z dziedziny genomiki sugerowały, że największa różnorodność odmian kakao spotykana jest w rejonie Amazonii, w północno-zachodniej części Ameryki Południowej. Od dawna botanicy podejrzewali, że to właśnie tam należałoby szukać najstarszych świadectw spożywania kakao. Rzeczywiście, ostatnie badania genetyczne wykazały, że odmiana kakaowca znana jako Criollo pochodzi z północnego Ekwadoru, ale została w pełni udomowiona w Mezoameryce około 3600 lat temu. Odmiany kakaowca znane 5000 lat temu w Santa Ana-La Florida są blisko związane z tymi, które ostatecznie trafiły do Mezoameryki.

Mapka przedstawia cztery miejsca z najstarszymi śladami kakao: Paso de la Amada i San Lorenzo (Meksyk), Puerto Escondido (Honduras) i Santa Ana-La Florida (Ekwador). Kolorami zaznaczono obszary, gdzie spotykana jest największa różnorodność odmian kakaowca
(źródło: Nature Ecology & Evolution)

Dr Omar Cornejo z Washington State University, który prowadził badania odmiany Criollo zastrzega, że o ile nowe znaleziska dostarczają przekonujących dowodów na spożywanie kakao w Ekwadorze już tysiące lat temu, to nie wykazują z całkowitą pewnością, że właśnie tam zostało ono udomowione. Jednak dr Cameron McNeil z Lehman College w City University of New York zgadza się z wynikami badań zespołu prof. Blake’a i podaje, że kakao znane Majom zostało już wcześniej udomowione. Majowie oraz przedstawiciele innych kultur Mezoameryki najprawdopodobniej kontynuowali proces udomowienia odmian kakaowca, aby uzyskać wyjątkowy smak. A zatem rejon Amazonii jest najstarszym z do tej pory zidentyfikowanych miejsc udomowienia kakao.

Czytaj też: "Kakao w Mezoameryce", "Różne smaki majańskiego kakao i atole", "Na Jukatanie odkryto kakao sprzed 2500 lat"