Artefakty wyplatane z włókien roślinnych w prekolumbijskim Meksyku

91. numer specjalnego wydania czasopisma Arqueología mexicana został poświęcony prekolumbijskim artefaktom wyplatanym z włókien roślinnych. Jako że są to przedmioty z materiałów nietrwałych, a zatem rzadko można je znaleźć podczas wykopalisk archeologicznych. Ich zachowaniu sprzyjają miejsca wyjątkowo suche, przede wszystkim jaskinie i schroniska skalne. Większość tego typu przedmiotów pochodzi więc z różnych jaskiń na terenie Meksyku, jak: Candelaria (stan Coahuila), Garrafa, Tapesco del Diablo i El Lazo (stan Chiapas), Gallo i Chagüera (stan Morelos), Ocampo i Romero (stan Tamaulipas), Guila Naquitz (stan Oaxaca) czy Coxcatlan (stan Puebla).

 

Artefakty z włókien roślinnych znalezione w jaskini Guerrero w stanie Chihuahua.

Zawiniątko (po prawej stronie) kryło szczątki trzyletniej dziewczynki

(wystawa w Museo del Carmen w mieście Meksyk)

We wspomnianych jaskiniach znaleziono fragmenty plecionych mat, koszy i powrozów pochodzących niekiedy sprzed kilku tysięcy lat. W jaskini Garrafa natrafiono natomiast na zmumifikowane w naturalny sposób ciało dziewczynki umieszczone w koszu.

Mata i kosze znalezione w jaskiniach Garrafa (stan Chiapas).
W koszu po prawej stronie widoczne są zmumifikowane szczątki dziecka
(Museo Regional de Chiapas, Tuxtla Gutierrez, Meksyk)

Miasta Majów: Ixtonton (Gwatemala)

Stanowisko archeologiczne Ixtonton znajduje się w południowo-wschodniej części Peten (Gwatemala), w odległości około trzech kilometrów od miasteczka Dolores. Pierwsze prace wykopaliskowe rozpoczęto tam w 1987 roku, w ramach projektu „Atlas Arqueológico de Guatemala”, ale już wówczas miejsce to było w znacznym stopniu zrabowane.

Stanowisko archeologiczne Ixtonton

Nadal porośnięte roślinnością budowle Ixtonton zgrupowane są wokół pięciu placów, ale wiele innych jest rozproszonych na peryferiach miasta.

Porośnięte roślinnością budowle Ixtonton

Dzięki dronom natrafiono na pozostałości „Wielkiej Osady” rdzennych Amerykanów

Oryginalny artykuł: Drones find signs of a Native American "Great Settlement" beneath a Kansas pasture

Jesse Casana, Elise Jakoby Laugier i Austin Chad Hill z Dartmouth College oraz Donald Blakeslee z Wichita State University podają, że specjalnie wyposażone drony przelatujące nad pastwiskami w amerykańskim stanie Kansas wykryły pozostałości rowu w kształcie podkowy, wykonanego ponad 400 lat temu przez przodków dzisiejszych Wichita i stowarzyszonych plemion. Zdaniem uczonych, ​​miejsce to było częścią rozległego ośrodka, które w 1601 roku hiszpańscy odkrywcy nazwali „Wielką Osadą”. Jeden z jeńców pojmanych w „Wielkiej Osadzie” przez Hiszpanów używał nazwy Etzanoa. Być może dalsze badania potwierdzą, że była to jedna z największych osad rdzennych Amerykanów, jakie kiedykolwiek powstały na północ od Meksyku. W XIX wieku europejscy osadnicy wypędzili przodków ludu Wichita z ich rodzinnych ziem, co doprowadziło do zniszczenia ich wiosek i tradycji.

Badane przy użyciu dronów tereny pastwisk w stanie Kansas (fot. Jesse Casana)

Kiedy kukurydza stała się podstawą diety mieszkańców Mezoameryki ?

Oryginalny artykuł: UNM researches document the first use of maize in Mesoamerica

Profesor Keith Prufer wraz z zespołem uczonych z różnych dziedzin (archeologii, biologii, ekologii i geologii) z University of New Mexico w Albuquerque i University of California w Santa Barbara przeprowadził nowe badania, które pozwoliły stwierdzić, kiedy kukurydza stała się tak na prawdę podstawą wyżywienia mieszkańców Mezoameryki. Kukurydza została udomowiona około 9000 lat temu w dolinie rzeki Balsas w Centralnym Meksyku. Na Nizinach Majów była uprawiana około 6500 lat temu i mniej więcej w tym samym czasie pojawiła się na ziemiach położonych wzdłuż meksykańskiego wybrzeża Oceanu Spokojnego. Jednak nie było wiadomo, czy już wówczas odgrywała znaczącą rolę w diecie.

Prace wykopaliskowe w schroniskach skalnych w Belize

(źródło fot.: University of New Mexico)

Aztecki system miar i wag

Na początku lat 70. XX wieku, meksykański badacz Víctor M. Castillo, przeglądając dawne dokumenty i poszukując informacji na temat prekolumbijskich jednostek miary zdał sobie sprawę, że w tym temacie nie ma zgodności wśród autorów. Niektórzy wyrażali wątpliwości lub całkowicie zaprzeczali istnieniu jakiegokolwiek systemu miar i wag w przedhiszpańskim Meksyku. Jednak zarówno Hernan Cortes, jak i kronikarz Antonio de Herrera podkreślali, że nie tylko produkty sprzedawane na targowiskach były ważone i mierzone, ale nawet specjalnie wyznaczone osoby sprawdzały poprawność dokonywanych transakcji handlowych. Víctor M. Castillo przekonał się, że ustalenie z całkowitą pewnością jednostek miary stosowanych niegdyś przez Azteków jest wyjątkowo skomplikowane, gdyż po konkwiście Aztekowie przejęli pewne wzorce hiszpańskie, przez co w pierwszych latach kolonii system był jeszcze bardziej złożony i stosowano jednocześnie dawne miary i te, które nadeszły z Hiszpanii i których nazwy zostały przetłumaczone na język nahuatl. Istniały też rozliczne regionalne warianty metod pomiaru, a sporządzone po hiszpańskiej konkwiście rejestry danin mogły zawierać wpływy europejskie.

Makieta przedstawiająca targowisko w Tlatelolco
(Narodowe Muzeum Antropologii w mieście Meksyk)

W stanie Tamaulipas (Meksyk) natrafiono na prekolumbijski pochówek

Oryginalny artykuł: Recupera INAH entierro humano prehispanico completo en el area cultural del suroeste de Tamaulipas

Mieszkańcy San Lorenzo de las Bayas i Ocampo (stan Tamaulipas, Meksyk) powiadomili Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH) o przypadkowym odkryciu prekolumbijskiego pochówku podczas prowadzenia prac budowlanych. Jak podają Jesús Velasco González i Vanueth Pérez Silva, szkielet należy do mężczyzny, który zmarł w wieku około 21-35 lat. Złożono go w pozycji siedzącej, zgiętej, zawiniętego w matę. Jedynym znalezionym przy nim artefaktem jest mały ceramiczny moździerz na trójnogu, pochodzący prawdopodobnie z lat 400-700. Jest możliwe, że oryginalnie znajdował się na zawiniątku grobowym.

Pochówek odkryty w rejonie San Lorenzo de las Bayas

(fot. Centrum INAH – Tamaulipas)