Interpretacja ikonograficzna fryzu odkrytego w Atzompa (stan Oaxaca, Meksyk)

Oryginalny artykuł: INAH da a conocer interpretación iconográfica del gran friso hallado en la Zona Arqueológica de Atzompa

W 2018 roku na terenie stanowiska archeologicznego Atzompa (stan Oaxaca, Meksyk), dawnego ośrodka Zapoteków, natrafiono na fryz zdobiący budowlę nazwaną Casa del Sur (Dom Południowy). Obecnie uczeni przekazali więcej informacji związanych z interpretacją ikonograficzną tego elementu architektonicznego. Nelly Robles García z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH), kierująca od lat projektem archeologicznym w Atzompa zaznacza, że rzeźbiony fryz, którego najlepiej zachowany fragment ma 15 metrów długości, stanowi przykład najdłuższego z zarejestrowanych do tej pory w Dolinie Oaxaca tekstów spisanych pismem zapoteckim i zawiera glify charakterystyczne dla ikonografii Zapoteków i Misteków.

Stanowisko archeologiczne Atzompa (fot. INAH)

Wśród motywów ikonograficznych można wyróżnić, między innymi, glif chila (jaszczurka) z kalendarza Misteków, niektóre cyfry, osoby przedstawione z charakterystyczną wolutą przy ustach (symbolem mowy i śpiewu) oraz wizerunek kwezala. Glify odnoszą się w ogólności do władzy i opieki ze strony istot nadprzyrodzonych. Jak podkreśla badaczka, biorąc pod uwagę umiejscowienie fryzu, jest to przesłanie związane z wykorzystaniem i funkcją tej budowli, które można było dostrzec idąc drogą pomiędzy głównym boiskiem do gry w piłkę a Placem Ceremonialnym A.

Fragment fryzu zdobiącego Casa Del Sur (fot. INAH)

Odkryty fragment fryzu znajduje się na fasadach wschodniej i północnej Casa del Sur. Pochodzi z lat 650-850, okresu największego rozkwitu tego miasta i z przedostatniej fazy konstrukcyjnej tej budowli. Później Zapotekowie częściowo zniszczyli fryz, a w górnej części wznieśli nowe pomieszczenia. Umieścili też depozyty ofiarne z rytualnie zniszczonymi darami, w tym dużymi naczyniami i fragmentami urn, które ułożono na pokrytych stiukiem posadzkach. Przypuszczalnie w ten sposób chciano pozbawić to miejsce jego dawnego charakteru sakralnego.

Detal fryzu w Casa del Sur (fot. INAH)

Nelly Robles García podaje, że na związanej z fryzem fasadzie znaleziono szereg fragmentów z motywami ikonograficznymi Zapoteków, które odnoszą się do władzy, w tym wizerunki małp i jaguarów oraz przedstawienie quincunx – symbolu czterech stron świata i jego centrum. Podobny fryz znajdował się też na fasadzie południowej, choć ta część jest bardzo uszkodzona. Oryginalnie cały fryz rozciągał się na długości około 30 metrów, co świadczy o wielkim znaczeniu tej budowli. Jej ornamentyka nawiązuje do kosmogonii Zapoteków z okresu klasycznego, do stałej relacji pomiędzy zwykłymi ludźmi i siłami nadprzyrodzonymi.

Jeden z motywów ikonograficznych fryzu (fot. INAH)

Badania są kontynuowane. César Dante García Ríos (z Centrum INAH Oaxaca) skupia się na północnej części rezydencji, aby zinterpretować fragmenty z motywami ikonograficznymi dotyczącymi nie tylko Zapoteków, ale i Misteków.