W Izapa odkryto monolit z wizerunkiem jaguara

Oryginalny artykuł: Descubren y rescatan jaguar monolitico en Chiapas

Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH) w Meksyku poinformował o odkryciu w Izapa (rejon Soconusco, Chiapas) rzeźbionego monolitu sprzed 2000 lat. Monolit, ważący niemal jedną tonę, leżał w łożysku pobliskiej rzeki, na terenie prywatnym należącym do Rafaela Hernández Josorio. Ogromny kamień zauważono już podczas prac wykopaliskowych, prowadzonych tam w 2011 roku przez archeologa Roberta M. Pinter Rosenswiga, z Uniwersytetu w Albany. Rzeźbiona strona monolitu nie była jeszcze dobrze widoczna, gdyż kamień leżał odwrócony, ale zdołano dostrzec ślady obróbki. Jednak nie udało się go wówczas wydobyć i uczyniono to dopiero teraz, choć i tak pracowało przy tym dziesięć osób przez pięć godzin. Nadzór sprawowali archeolodzy: Robert M. Pinter i Emiliano Gallaga Murrieta.

Monolit z wizerunkiem jaguara odkryty w Izapa (fot. Centrum INAH, Chiapas, Meskyk)

Monolit ma 1,38 metra długości, 87 centymetrów wysokości i 52 centymetry grubości. Przedstawia ogromnego jaguara z wyciągniętymi łapami. Ponieważ kamień jest rzeźbiony tylko z jednej strony, zatem – zdaniem archeologów – jest możliwe, że znajdował się jeszcze w procesie obróbki. Monolit został przewieziony na teren stanowiska archeologicznego Izapa i ustawiony w Grupie F. Uczeni przypuszczają, że rzeźba z jaguarem (zarejestrowana jako Monument 91) mogła oryginalnie znajdować się w górnej części Budowli 53, skąd spadła lub została przeniesiona.

Do dnia dzisiejszego w Izapa odnaleziono 284 zabytki. Izapa była miastem późnego okresu preklasycznego i przeżywała okres największego rozkwitu w latach 300 – 50 p.n.e. Wtedy to powstało najwięcej budowli, wzniesionych wokół placów. Przypuszczalnie z tego okresu pochodzi też większość rzeźbionych zabytków, w tym stel, ołtarzy i tronów.

Stela 50 z Izapa przedstawia jednego z bogów świata podziemnego

         (Narodowe Muzeum Antropologii w mieście Meksyk)

Pomimo iż na zabytkach z Izapa nie pojawiały się inskrypcje, to jednak ośrodek ten stworzył swój własny, bardzo charakterystyczny styl sztuki, określany dziś jako „styl Izapa” i wyróżniający się bogatą ikonografią. To właśnie w Izapa rozpoczął się „kult steli i ołtarza”. Tamtejsi mieszkańcy uznali stele za jeden z najlepszych sposobów przedstawiania zarówno władców podczas odprawiania rytuałów, jak i scen mitologicznych, nawiązujących także do epizodów opisanych później w świętej księdze Majów Popol Vuh. Prawdopodobnie od nich Majowie przejęli zwyczaj stawiania stel z towarzyszącymi im ołtarzami, a także wiele motywów ikonograficznych. Artyści z Izapa szczególnie upodobali sobie wizerunki Głównego Bóstwa Ptasiego, które pojawiło się już w sztuce Olmeków, w latach 900 – 400 p.n.e., a we wczesnym okresie klasycznym było uznawane przez Majów za alter ego boga Itzamnaaj.



Zoomorficzny Ołtarz 2 i Stela 1 z Izapa, na której można dostrzec postać

boga deszczu Chahk, stojącego w strumieniu wody i łowiącego ryby.

(Narodowe Muzeum Antropologii w mieście Meksyk)

Izapa musiała być ważnym centrum politycznym w rejonie Soconusco, znanym – między innymi – z uprawy kakaowca. Poza tym leżała na pograniczu ziem zamieszkiwanych od wschodu przez ludność posługującą się językiem majańskim, a od zachodu – przez ludność z grupy językowej mixe-zoque. Takie usytuowanie mogło więc sprzyjać nie tylko kontaktom handlowym, ale i kulturowym.

Stela 21 z Izapa przedstawia osobę, która w jednej ręce trzyma nóż,

a w drugiej ściętą głowę jeńca, leżącego na ziemi.

Po lewej stronie widać dwie postacie z palankinem.

Uczeni sugerują, że może to stanowić symboliczne przeniesienie

do zaświatów duszy osoby złożonej w ofierze
(Narodowe Muzeum Antropologii w mieście Meksyk)

W łożysku rzeki Izapa, poza monolitem przedstawiającym jaguara, znaleziono również kamienne żarna i kadź oraz ceramikę, między innymi wazy pochodzące z wczesnego okresu klasycznego (200-600 n.e.).