Wyspy na Morzu Korteza zachowały ślady pierwszych mieszkańców Meksyku

Oryginalny artykuł: Las islas del Mar de Cortes - 10 anos como patrimonio mundial

W ubiegłym roku minęło dziesięć lat od momentu wpisania 244 wysp i obszarów chronionych Zatoki Kalifornijskiej na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Ten wyróżniający się pięknem region jest co prawda uważany za naturalne laboratorium, pozwalające na badania ewolucji gatunków, ale okazuje się, że wyspa Espiíritu Santo (Wyspa Ducha Świętego) zachowała również ślady pierwszych mieszkańców Meksyku. 

Zatoka na wyspie Espiíritu Santo (fot. Héctor Montaño / INAH)

Archipelag, obejmujący wyspy Espiíritu Santo i La Partida leży w odległości 25 kilometrów od wybrzeża zatoki, gdzie obecnie wznosi się miasto La Paz. Tereny te są schronieniem dla sokołów wędrownych, rybołowów i mew, a lwy morskie pływają między wysepkami. Harumi Fujita, archeolog z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) w Meksyku zarejestrowała do tej pory, na obu wyspach, aż 127 najróżniejszych stanowisk archeologicznych, z których najstarsze datowane są na 12 000 lat, a najmłodsze na XVIII w. n.e. Jak podaje badaczka, zgodnie ze źródłami historycznymi, region ten był zamieszkiwany przez indiańskich wyspiarzy Pericúes. Początek prac archeologicznych na półwyspie sięga 1883 roku, kiedy to Holender Hermann Ten Kate poświęcił się eksploracji jaskiń, wykorzystywanych w celach grzebalnych. Na szczególny rodzaj pochówków – z pozostałościami barwnika w odcieniu czerwonawej ochry i umieszczanych w ukrytych grotach o niewielkiej wysokości – zwrócił uwagę Leon Diguet.

Wyspa Espiíritu Santo na Morzu Korteza (fot. Héctor Montaño / INAH)

Po zachodniej stronie wyspy Espiíritu Santo znajdują się zatoki, gdzie zachowały się stosy odpadków muszli, zagłębienia skalne służące za miejsca zamieszkania, malowidła naskalne oraz obozowiska pod gołym niebem, połączone ze sobą rozległą siecią ścieżek. Z brzegu plaży można dostrzec ogromne stosy tysięcy skorup muszli mięczaków, spożytych przez dawnych mieszkańców półwyspu. Archeolodzy natrafili tam nie tylko na skorupy różnych gatunków mięczaków, ale również na szczątki kilku gatunków ryb oraz zwierząt morskich (żółwi, delfinów) i lądowych (zajęcy, królików, myszy i jeleni). Znaleziono też opalone kamienie i muszle, rozrzucone na piasku poszarzałym w wyniku rozkładającej się materii organicznej i nagromadzenia popiołu. 

Muszle na wyspie Espiíritu Santo (fot. Héctor Montaño / INAH)

Harumi Fujita wyjaśniła, że mieszkańcy wyspy, myśliwi-zbieracze-rybacy, rozpalali ogniska, aby przygotować mięczaki do spożycia. Wśród setek rozrzuconych muszli znajdowały się kamienne iglice, służące do wyrobu narzędzi i jednocześnie stanowiące dowód obecności człowieka w czasach prehistorycznych. Przedmioty znalezione na głębokości około dwóch metrów pochodzą sprzed 3700 lat, a te, które znajdują się w wyższych warstwach – sprzed 500 – 120 lat.

Setki muszli mięczaków, wskazujące na obecność człowieka (fot. Héctor Montaño / INAH)

Z kolei aby dotrzeć do skał z malowidłami, trzeba pokonać strome zbocze utworzone przez luźne kamienie, gdzie najmniejszy ruch może spowodować ich oderwanie się. Trasa jest pełna ostów i gęstych, ciernistych krzewów.

Jedno z malowideł naskalnych na wyspie Espiíritu Santo (fot. Héctor Montaño / INAH)

Wyżej, na równinie rozciągającej się u podnóża szczytu góry, archeolog znalazła kamienie, ułożone w formie okręgów, stanowiących rodzaj kojców. Wokół nich odkryto więcej kamiennych narzędzi i iglic, co wskazuje na obszar zamieszkiwany przez dawnych osadników. W górnej części płaskowyżu zachowały się pozostałości obozowiska, gdzie również natrafiono na szczątki najróżniejszych gatunków mięczaków, narzędzia kamienne i fragmenty kwarcu, riolitu i bazaltu, związane z działalnością człowieka. Znalezione przedmioty datowane są na około 11 284 lat. Jak podkreśla Harumi Fujita, płaskowyż ten musiał zostać zaludniony już w okresie od 12 000 do 5000 lat temu, a zatem jest jednym z najstarszych miejsc osadnictwa na półwyspie.

Okręgi ułozone z kamieni (fot. Héctor Montaño / INAH)

Jednak najważniejsze świadectwa archeologiczne na wyspie Espiíritu Santo odkryto w jej części południowej, we wnęce skalnej, znanej jako Babisuri, gdzie ślady zamieszkania sięgają 12 000 lat. Znaleziono tam około pięćdziesięciu artefaktów służących do połowu ryb i wykonanych ponad 8000 lat temu, podczas holocenu. Haczyki wędkarskie zostały wykonane z ostryg perłowych  Pinctada mazatlanica. Niektóre zachowały się we fragmentach, ale są również kompletne, mające kształt litery C i  przypominające haczyki znalezione na obszarze Ekwadoru, Australii i Morza Arabskiego.

Haczyk z ostrygi perłowej, datowany na około 8000 lat (fot. Harumi Fujita / INAH)