Czy rywalizacja gospodarcza mogła doprowadzić do upadku Teotihuacan?

Oryginalny artykuł: Ancients set stage for collapse of Teotihuacan

Tajemniczy upadek Teotihuacan stanowi od lat jeden z najciekawszych tematów poruszanych przez uczonych. Sugerowano najróżniejsze przyczyny, między innymi atak z zewnątrz, suszę czy też wewnętrzne niepokoje i konflikty. Najnowsze badania wskazują, ze rywalizacja gospodarcza, panująca w społeczeństwie dawnego Teotihuacan, mogła wywołać napięcia pomiędzy władcami a przedstawicielami pośredniej elity, co w konsekwencji doprowadziło do załamania i upadku miasta. Wniosek taki wysunęła Linda Manzanilla z Instytutu Badań Antropologicznych UNAM (Universidad Nacional Autónoma de México), która od czterdziestu lat analizuje rozwój ośrodków prekolumbijskich na ziemiach centralnego Meksyku, ze szczególnym uwzględnieniem powstawania miast, życia codziennego, praktyk grzebalnych, form sprawowania rządów i wreszcie upadku miast i ich opuszczania. Zdaniem badaczki, wewnętrzne niesnaski natury gospodarczej i społecznej wynikały ze złożonej, podzielonej produkcji oraz ze struktury władzy w Teotihuacan.

Teotihuacan - widok na Aleję Zmarłych i Piramidę Słońca (po lewej)

Teotihuacan było jednym z najpotężniejszych ośrodków Mezoameryki w okresie od I do VI w. n.e. W przeciwieństwie do innych obszarów miejskich, Teotihuacan było dobrze zaplanowane i zamieszkiwane przez ludzi różnych kultur, w tym przybyszów z rejonów zniszczonych przez erupcję dwóch wulkanów. Imigranci, którzy osiedlili się w owej metropolii, wprowadzili nowe formy artystyczne i wiedzę, wnosząc własny wkład do rozwijającej się gospodarki.

Atetelco - jedna z dzielnic Teotihuacan

Nowe spojrzenie Lindy Manzanilla na kwestię upadku Teotihuacan jest rezultatem zakrojonych na szeroką skalę prac wykopaliskowych i interdyscyplinarnych analiz pochówków w Teotihuacan, a szczególnie diety i statusu społecznego mieszkańców  pobliskiego centrum – Teopancazco. Wyniki badań pokazują, że elity zgrupowane wokół centrum miasta popierały przepływ wielu towarów – jak, na przykład pigmentów, kosmetyków, łupków, kamieni o zielonej barwie, trawertynu i ceramiki pochodzącej z różnych regionów Mezoameryki – i jednocześnie sprowadzały wyspecjalizowanych rzemieślników z innych obszarów kulturowych. W rezultacie przedstawiciele sąsiadujących ze sobą dzielnic, zamieszkiwanych przez osoby o odmiennym rodowodzie etnicznym, rywalizowali między sobą, co pozwoliło elicie o średnim statusie dzierżyć władzę społeczną i gospodarczą. Manzanilla sugeruje, że różnice na szczeblach zbiorowej organizacji i widoczna rywalizacja elity pośredniej, zarządzającej poszczególnymi dzielnicami miasta, doprowadziły do napięć, które mogły w znaczącym stopniu zadecydować o ostatecznym upadku Teotihuacan.

Jeden z pochówków w Teopancazco (fot. Linda Manzanilla)

Linda Manzanilla podaje, że budowle o przeznaczeniu rytualnym i administracyjnym, wznoszące się wzdłuż Alei Zmarłych, podpalono około 550 r. n.e., a rzeźby w budowlach pałacowych, jak na przykład w Xalla, zostały rozrzucone. Nie zachowały się jednak żadne ślady wskazujące na ewentualną inwazję z zewnątrz. Badaczka uważa zatem, że mogło dojść do buntu przeciwko elicie rządzącej.

Jedna z budowli wzniesionych przy Alei Zmarłych w Teotihuacan

Czytaj też: Badania w Teopancazco potwierdzają multietniczność Teotihuacan - Prekolumbijskie Teotihuacan zamieszkiwało 1300 imigrantów