czwartek, 12 marca 2015

Globalne skutki zderzenia Nowego i Starego Świata

Epoch-defining study pinpoints when humans came to dominate planet Earth. Phys.org 11.03.2015

Naukowcy z University College London (UCL) proponują, że zdominowana przez człowieka epoka geologiczna zwana antropocenem zaczęła się około roku 1610, kiedy nastąpił niezwykły spadek zawartości dwutlenku węgla w atmosferze i nieodwracalna wymiana gatunków roślin i zwierząt między Nowym a Starym Światem. Poprzednie epoki rozpoczynały się i kończyły wskutek czynników takich jak uderzenie meteorytu, długotrwałe erupcje wulkaniczne, czy dryf kontynentalny, czyli na skutek działania sił natury, które zmieniają Ziemię na skalę globalną. Naukowcy z UCL doszli do wniosku, że ludzie stali się globalną potęgą, która zapoczątkowała nową epokę.
 
Mapa świata z 1587 r. wg kartografa Rumolda Mercatora (fot. Wikimedia Commons)

Zdefiniowanie epoki geologicznej wymaga spełnienia dwóch warunków. Po pierwsze należy udokumentować długotrwałe zmiany na skalę globalną, po drugie należy określić datę, kiedy nastąpiła ta globalna zmiana, która musi być uchwytna w takim materiale jak skały, pokrywa lodowa lub osady na dnie oceanu. Autorzy projektu systematycznie porównali skutki działalności człowieka w ciągu ostatnich 50 tys. lat z tymi kryteriami i doszli do wniosku, że tylko rok 1610 - będący skutkiem kolizji Nowego i Starego Świata sto lat wcześniej - spełnia oba kryteria.

Pojawienie się Europejczyków na kontynentach amerykańskich w 1492 spowodowało bezprecedensową w historii Ziemi wymianę gatunków roślin i zwierząt między kontynentami i oceanami, co spowodowało zmiany na skalę globalną. Zdaniem badaczy to połączenie obu półkul to konkretne wydarzenie, dzięki któremu wpływ człowieka na środowisko stał się globalny i pchnął planetę na nowe tory. Pierwsze kopalne pyłki kukurydzy - rośliny pochodzącej z Ameryki - pojawiają się w osadach morskich w Europie w roku 1600 i w następnych stuleciach stają się powszechne. Ta nieodwracalna wymiana gatunków spełnia pierwsze kryterium wyznaczenia epoki geologicznej.

Badacze znaleźli także dowód chemiczny, datowany na ten sam okres: wyraźny spadek zawartości dwutlenku węgla w atmosferze w 1610, udokumentowany w rdzeniach lodowych z Antarktyki. Spadek ten był bezpośrednio spowodowany kolonizacją Nowego Świata przez Europejczyków, która doprowadziła do śmierci około 50 mln rdzennej ludności, z których większość zmarła w pierwszych dekadach XVI w. na ospę. Taka nagła i znaczna redukcja produkcji rolnej na kontynencie, a w konsekwencji ponowny wzrost innej roślinności - w tym lasów - spowodowała usunięcie wystarczającej ilości dwutlenku węgla z atmosfery, żeby było to widoczne w danych geologicznych. Tak więc spełniony jest także drugi warunek.

Zdaniem dra Simona Lewisa z UCL i University of Leeds, głównego autora projektu, z punktu widzenia historii zderzenie Starego i Nowego Świata oznacza początek współczesnego świata, w którym import produktów rolnych z Ameryk do Europy - obok dostępności węgla - był kluczowym katalizatorem rewolucji przemysłowej, która z kolei spowodowała kolejne globalne zmiany w środowisku. Z punktu widzenia geologii ta granica wyznacza również przejście od ostatniego okresu ochłodzenia klimatu do długotrwałego globalnego ocieplenia, charakterystycznego dla antropocenu.

Zdaniem prof. Marka Maslina z UCL, geologa i współautora projektu, istotne jest, żeby ludzie zdali sobie sprawę z tego, że nasza działalność ma wpływ na życie na Ziemi, co w konsekwencji zmieni nasze poglądy filozoficzne, społeczne, ekonomiczne i polityczne odnośnie środowiska naturalnego. Jednak nie należy panikować, ponieważ - w przeciwieństwie do sił natury - na ludzkie poglądy można wpływać, aby je zmienić, a pierwszym etapem naprawiania naszych zaburzonych związków z naturą jest wzrost świadomości.

Oficjalna decyzja dotycząca formalnego uznania antropocenu - w tym kiedy się rozpoczął - ma zapaść po rekomendacji wysuniętej przez grupę roboczą Podkomisji Stratygrafii Czwartorzędu w 2016.

Publikacja:
"Trzy Siostry" rodem z Ameryki: kukurydza: fasola, dynia
Czytaj także: Warzywa, które zawdzięczamy starożytnym Amerykanom - Owoce, które zawdzięczamy starożytnym Amerykanom - Trzy siostry: fasola, kukurydza i dynia  

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz