W dawnych miastach Majów wykryto skażenie środowiska rtęcią

Oryginalny artykuł: Ancient Maya cities were dangerously contaminated with mercury

Od dawna wiadomo, że mieszkańcy Mezoameryki wykorzystywali rtęć, głównie w postaci cynobru (siarczku rtęci) do dekorowania różnych artefaktów i podczas ceremonii, zwłaszcza pogrzebowych, gdy ciała zmarłych pokrywano warstwą sproszkowanego cynobru. Pierwsze figurki i przedmioty z jadeitu ozdobione cynobrem pojawiły się już u Olmeków w 1200 r. p.n.e. Do tej pory jednak niewiele badań poświęcono zrozumieniu konsekwencji, jakie dla środowiska miało stosowanie rtęci w owych czasach. Obecnie uczeni z Australian Catholic University (Australia), University of Texas w Austin i University of Cincinnati (USA) oraz University College London (Wielka Brytania) sprawdzili wszystkie dostępne na ten temat dane, pochodzące z różnych miast Majów na terenie Meksyku, Gwatemali, Belize, Salwadoru i Hondurasu, aby określić poziom stężenia rtęci w glebie i osadach. Okazało się, że w wielu miejscach wykryto w podglebiu wysokie poziomy zanieczyszczenia rtęcią, wynikające z częstego stosowania w okresie klasycznym płynnej rtęci lub cynobru, co mogło być poważnym zagrożeniem dla zdrowia dawnych mieszkańców. Wyniki przeprowadzonych analiz zostały opublikowane w czasopiśmie Frontiers in Environmental Science. 

Pokryte cynobrem naczynie Majów znalezione w Kaminaljuyu (Gwatemala)
(fot. Carnegie Institution for Science)

W Pampa La Cruz odkryto 76 nowych grobów dzieci złożonych w ofierze

Oryginalny artykuł: Hallazgo arqueológico en Huanchaco: descubren 76 nuevas tumbas de niños sacrificados

Nowego odkrycia dokonano na terenie stanowiska Pampa La Cruz położonego w dystrykcie Huanchaco (prowincja Trujillo, Peru). Jak podaje Gabriel Prieto Burméster, kierujący Programem Archeologicznym Huanchaco, podczas wykopalisk prowadzonych w lipcu i sierpniu bieżącego roku natrafiono tam na 76 nowych grobowców ze szczątkami dzieci złożonych w ofierze. Na podstawie datowania radiowęglowego ustalono, że w przeciągu 450 lat, od 1050 r. do 1500 r. aż sześciokrotnie składano w tym miejscu ofiary z dzieci i wydarzenia te były związane z ważnymi momentami w dziejach kultury Chimú. 

Prace wykopaliskowa na terenie Pampa La Cruz
(fot. Andina/Program Archeologiczny Huanchaco)

Nowe znalezisko na wzgórzu Santa Apolonia (Cajamarca, Peru)

Oryginalny artykuł: Sorprendente hallazgo en Cajamarca: descubren restos óseos de infantes en Santa Apolonia

W ubiegłym roku rozpoczęto prace archeologiczne na wzgórzu Santa Apolonia w pobliżu centrum miasta Cajamarca (Peru) (post: „Rozpoczęto prace archeologiczne na wzgórzu Santa Apolonia (Cajamarca, Peru)”). Obecnie, podczas drugiego sezonu wykopaliskowego dokonano nowych odkryć. Jak podaje kierująca projektem Solsiré Cusicanqui Marsano, znaleziono szczątki kostne z czasów prekolumbijskich, należące do dwójki dzieci prawdopodobnie złożonych w ofierze podczas ceremonii zamknięcia jednej z przestrzeni architektonicznych.

Szczątki kostne znalezione podczas wykopalisk
(fot. Projekt Badań Archeologicznych Wzgórza Santa Apolonia)

Dzielnica rzemieślników kultury Mochica

Oryginalny artykuł: Descubren barrio de artesanos de la élite moche en valle de Chicama 

W ramach Programu Archeologicznego Chicama zespół badaczy z Universidad Nacional Mayor de San Marcos (Lima, Peru) odkrył na stanowisku Licapa II (w północnej części doliny Chicama, w prowincji Ascope, region La Libertad) dzielnicę zamieszkałą przez rzemieślników specjalizujących się w ceramice oraz złotnictwie i pracujących dla elity Mochica. Kierujący wspomnianym programem Henry Tantaleán podaje, że ta część miasta zajmuje powierzchnię od 3 do 4 kilometrów kwadratowych i znajduje się między Huacas A i B. Licapa II to monumentalny kompleks kultury Mochica, wstępnie badany w latach 2009-2012 przez amerykańską archeolog Michele Lorraine Koons.

Prace wykopaliskowe na terenie dzielnicy rzemieślników w Licapa II
(fot. Program Archeologiczny Chicama)

W Belize odkryto pozostałości dawnej osady Majów

Oryginalny artykuł: Exploring an ancestral Maya neighborhood

Na terenie Spanish Lookout (dystrykt Cayo, Belize), na polach należących obecnie do zajmujących się rolnictwem mennonitów, natrafiono na pozostałości dawnych budowli Majów. Prace prowadzone pod auspicjami Belize Institute of Archaeology i National Institute of Culture and History, przy wsparciu finansowym National Science Foundation oraz University of Illinois Urbana-Champaign, są jednak dość ograniczone i archeolodzy mogli jedynie wybrać do badań stosunkowo niewielki obszar położony w pobliżu istniejących dróg. Na fotografii lotniczej zawalone majańskie domy wyglądają jak białe plamy. 

Fotografia lotnicza przedstawiająca pozostałości dawnych domów Majów
(fot. VOPA, Belize Institute of Archaeology, NICH)

Zastosowanie tomografii komputerowej 3D do badania prekolumbijskich mumii

Oryginalny artykuł: Scientific 'detective work' with South American mummies reveals they were brutally murdered

Grupa uczonych z Hiszpanii, Niemiec, Wielkiej Brytanii, USA i Włoch wykorzystała tomografię komputerową 3D w celu poszukiwania w prekolumbijskich mumiach śladów urazów będących wynikiem przemocy. Do tej pory głównie skupiano się na czaszkach i innych częściach szkieletu, ale potencjalnie znacznie bogatszym źródłem informacji są mumie z zachowanymi tkankami miękkimi. Tym razem naukowcy zbadali trzy pochodzące z czasów prekolumbijskich mumie z Ameryki Południowej, przechowywane od końca XIX wieku w europejskich muzeach. Jak zaznacza Andreas Nerlich (z Wydziału Patologii Monachijskiej Kliniki Bogenhausen w Niemczech), znalezione rodzaje urazów nie byłyby możliwe do wykrycia podczas analizowania samych szkieletów. 

Mumia mężczyzny z muzeum w Marburgu (Niemcy)
(źródło ilustracji: publikacja Begerock et al. w czasopiśmie Frontiers of Medicine)

W Pacopampa odkryto grób kapłana sprzed 3000 lat

Oryginalny artykuł: Cajamarca: descubren tumba del "sacerdote de los pututos" de hace 3,000 años 

Na terenie stanowiska archeologicznego Pacopampa (dystrykt Querocoto, prowincja Chota, region Cajamarca, Peru) grupa archeologów japońskich i peruwiańskich odkryła grobowiec przywódcy religijnego sprzed 3000 lat. Kierujący Projektem Archeologicznym Pacopampa Yuji Seki i Daniel Morales podają, że jest to przypuszczalnie znalezisko o największym znaczeniu w porównaniu z poprzednimi odkryciami w Pacopampa, a przede wszystkim pochodzące z wcześniejszego okresu. W 2009 roku natrafiono tam na grobowiec kapłanki nazwanej „Damą z Pacopampa”, a w 2015 roku na pochówek „Kapłanów Węża Jaguara” datowany na lata 700-600 p.n.e. (post: „W Pacopampa (Peru) odkryto grobowiec sprzed 2700 lat”).

Stanowisko archeologiczne Pacopampa z zaznaczoną budowlą La Capilla,
w której odkryto grobowiec (Tumba del Sacerdote de los Pututus).
 Pokazano też miejsca dwóch innych ważnych pochówków
znalezionych w 2009 r. (Tumba de la Dama de Pacopampa)
i w 2015 r. (Tumba de los Sacerdotes de la Serpiente-Jaguar)
(źródło ilustracji: Andina)

Kult wody na środkowym wybrzeżu stanu Nayarit (Meksyk)

Oryginalny artykuł: Rescate arqueológico revela ancestral culto al agua en la costa central de Nayarit

W związku z budową Kanału Stulecia na środkowym wybrzeżu meksykańskiego stanu Nayarit podjęto prace archeologiczne na terenie stanowiska nazwanego „La Terraza”, przy Odcinku C tego kanału. Prekolumbijska osada „La Terraza” położona jest 640 metrów od prawego brzegu rzeki San Pedro, na terasie rzecznej, w miejscu z bezpośrednim dostępem do jednej z najważniejszych tras wodnych, łączącej niziny z pasmem górskim Sierra Madre Occidental. Znaleziska archeologiczne, jak pagórki kryjące dawne budowle, kamienie ograniczające części mieszkalne, mury oporowe i artefakty rozmieszczone są wzdłuż wspomnianej terasy rzecznej i zajmują obszar o powierzchni około 1,3 ha. 

Stanowisko archeologiczne "La Terraza" (fot. INAH/SEDENA)