Archeolodzy odkryli kompleks architektoniczny z czasów kultury Wari

Oryginalny artykuł: Hallazgo en valle de Nasca: arqueólogos descubren complejo arquitectónico de la época Wari

Hiszpańscy archeolodzy z Universitat Autònoma de Barcelona i Universidad de Almeria, pracujący w ramach Projektu La Puntilla, którym kierują Pedro V. Castro-Martínez i Trinidad Escoriza-Mateu odkryli duży kompleks architektoniczny z czasów kultury Wari na stanowisku El Trigal III (prowincja Nasca, region Ica, Peru). Obejmuje on dwie oznaczone przestrzenie: północną i południową. W części północnej, zajmującej powierzchnię 130 metrów kwadratowych, wykopaliska prowadzono już od 2021 roku. Zachował się tam budynek, który prawdopodobnie miał dwie kondygnacje, na co wskazywałaby grubość ścian i pozostałości gruzu z zawalonej budowli. Pokrywający jej ściany tynk miał oryginalnie kolor biały i żółty. W dolnej jej części natrafiono na ślady przygotowywania żywności, w tym kamienne narzędzia, które służyły do rozcierania produktów roślinnych lub kukurydzy. Znaleziono też fragmenty naczyń z epoki Wari, które wykorzystywano do przechowywania i gotowania. 

Widok na El Trigal i rzekę Aja (fot. Projekt Archeologiczny La Puntilla)

Początkowo sądzono, że jest to osada należąca do kultury Cahuachi, która kwitła między I a IV wiekiem naszej ery, gdyż wcześniej w tym miejscu natrafiono na jej pozostałości. Jednak w 2022 roku potwierdzono, że jest to konstrukcja z okresu późniejszego, z czasów państwa Wari, pochodząca z VII-X wieku. 

Budowle w południowej części El Trigal III (fot. Projekt Archeologiczny La Puntilla)

Z kolei w części południowej El Trigal III, zajmującej powierzchnię ponad 500 metrów kwadratowych, zachował się dziedziniec otoczony kamiennym murem z małymi pomieszczeniami przeznaczonymi do magazynowania towarów i choć odkryto go w 2022 roku, to od tego czasu archeologom udało się poszerzyć zakres badań. Jak podkreśla Pedro V. Castro-Martínez, tego typu zespół architektoniczny nie został dotychczas udokumentowany podczas wykopalisk, ale znana była makieta ceramiczna o tej samej konfiguracji, znaleziona w grobowcu w Ayacucho. Wykonanie takiego modelu dowodzi, że budowla została wcześniej zaplanowana. Archeolog dodaje, że wykorzystywanie makiet znane było też w przypadku ośrodków kontroli terytorialnej, gdzie państwo Wari umieszczało magazyny, w których gromadzono daniny zebrane od społeczności z regionów podlegających kontroli państwa. 

Fragmenty ceramiki znalezione podczas wykopalisk (fot. Projekt Archeologiczny La Puntilla)

Zdaniem badacza osada El Trigal III reprezentuje nowy typ enklawy o charakterze wiejskim na terytorium Wari. Przypuszczalnie chodzi o własność grupy osób z klasy panującej, która dzięki pracy poddanych mogła utrzymywać różne rzemiosła, przygotowywanie żywności i magazyny w domu i jego przybudówkach, a także wykonywać prace rolnicze na ziemiach w dolinie rzeki Aja. 

Kamienne narzędzia znalezione podczas wykopalisk (fot. Projekt Archeologiczny La Puntilla)

Odkrycie tego kompleksu architektonicznego było zaskoczeniem dla archeologów, gdyż do czasu rozpoczęcia badań nie było dowodów obecności Wari w tym rejonie. Prace będą kontynuowane, gdyż do tej pory wykopaliska objęły jedynie 30% terenu.