piątek, 27 września 2024

Uczeni z Japonii zarejstrowali 303 nowe geoglify na Płaskowyżu Nasca

Oryginalny artykuł: Líneas de Nasca: descubren 303 nuevos geoglifos con ayuda de la inteligencia artificial 

Podczas sześciomiesięcznych prac terenowych na Pampa de Nasca naukowcy z Uniwersytetu Yamagata w Japonii oraz Jorge Olano z Uniwersytetu Paryskiego dzięki wykorzystaniu sztucznej inteligencji odkryli 303 nowe geoglify. Był to pilotażowy eksperyment, przy którym pracowało 10 osób i został przeprowadzony we współpracy z amerykańską firmą IBM. Do tej pory na tym terenie było zarejestrowanych 430 geoglifów, teraz ich liczba wzrosła do 733. Dotychczas zbadano jedynie 30% całego obszaru, który zajmuje 400 kilometrów kwadratowych, a zatem pozostaje jeszcze 70%.

Geoglif przedstawiający postać antropomorficzną (fot. Uniwersytet Yamagata)

poniedziałek, 23 września 2024

Odkryto świadectwa oryginalnego języka kultury Chachapoya

Oryginalny artykuł: Fabuloso hallazgo: descubren evidencias de lengua originaria de antigua cultura Chachapoya 

Grupa badaczy peruwiańskich i niemieckich, złożona z antropologów i lingwistów znalazła dokumenty z początku XVII wieku, które świadczą o istnieniu języka chacha, oryginalnego języka kultury Chachapoya, używanego aż do początku XVII wieku. Z akt datowanych na 1617 rok wynika, że wizytatorzy korony hiszpańskiej, którzy przybyli do dystryktu Yapa (obecnie miejsce to jest znane jako Yambrasbamba, prowincja Bongará, Amazonas) przekazali, że rdzenna ludność porozumiewała się z władzami kolonialnymi w rodzimym języku, znanym obecnie jako chacha oraz w języku keczua. 

Mapka z zaznaczoną miejscowością Yapa (źródło ilustracji: Andina)

czwartek, 19 września 2024

Około 13 000 lat temu ludność Clovis korzystała z obozowisk nad Wielkimi Jeziorami

Oryginalny artykuł: Clovis people used Great Lakes camp annually about 13,000 years ago, researchers confirm

Do niedawna nie było dowodów na to, że ludzie z kultury Clovis osiedlili się w regionie Wielkich Jezior. Ludzie Clovis pojawili się w Ameryce Północnej około 13 000 lat temu, w plejstocenie, kiedy to warstwy lodowców pokryły większą część kontynentu, w tym obecny stan Michigan, czyniąc ten ląd niegościnnym dla osadników. Jednak badanie przeprowadzone na Uniwersytecie Michigan w 2021 roku potwierdziło, że ludzie Clovis zbudowali w południowo-zachodnim Michigan obóz, obecnie nazywany stanowiskiem Belson. Teraz ci sami uczeni potwierdzili, że ludzie Clovis podróżowali do tego miejsca co roku, prawdopodobnie latem, przez co najmniej trzy, a prawdopodobnie nawet pięć kolejnych lat. Znalezione tam narzędzia dostarczają również dowodów na to, że dieta osadników obejmowała szeroką gamę zwierząt, od królików po piżmowoły. 

Mapka przedstawiająca połozenie stanowiska Belson (źródło ilustracji: czasopismo PLOS ONE)

niedziela, 15 września 2024

Trasy migracyjne związane ze wschodnim wybrzeżem półwyspu Jukatan

Oryginalny artykuł: Los mayas de la Costa Oriental, integrados a corrientes migratorias; Oxtankah, la joya de la movilidad demográfica

Osady Majów na wschodnim wybrzeżu półwyspu Jukatan w okresie klasycznym i postklasycznym (lata 600-1540) były włączone do sieci tras migracyjnych, co umożliwiło nie tylko przemieszczanie się ludności, ale również wymianę kulturową i polityczno-gospodarczą z innymi miastami położonymi na północy półwyspu Jukatan, nad Zatoką Meksykańską, a także w Gwatemali, Hondurasie i Belize. Jak podaje Allan Ortega Muñoz, w tej panoramie mobilności demograficznej port Oxtankah można uznać za klejnot w koronie migracji w tym nadmorskim regionie. Oxtankah, leżące na południu stanu Quintana Roo, około 15 kilometrów od Chetumal, stolicy stanu, było jednym z najstarszych i najważniejszych portów morskich w regionie. Jego szczyt rozwoju przypadał na lata 600-900. W okresie postklasycznym ludzie nadal przybywali tam, by składać ofiary. Później Hiszpanie zbudowali tam kaplicę, w której odprawiano msze. 

Oxtankah

środa, 11 września 2024

Sztuka tatuażu w prekolumbijskim Peru

Oryginalny artykuł: El arte del tatuaje en el Perú precolombino: técnicas ancestrales, influencia en la identidad y significado en el estatus social 

Na przestrzeni dziejów dawni mieszkańcy Peru starali się dzielić swoim dziedzictwem kulturowym na różne sposoby, czy to poprzez huacas, malowidła jaskiniowe, a nawet poprzez skórę. W prekolumbijskim Peru znane były tatuaże, a ich liczne przykłady zachowały się na zmumifikowanych ciałach znalezionych w grobowcach na ziemiach wzdłuż środkowego wybrzeża Peru. Praktyka tatuaży wykraczała poza estetykę i nabierała znaczeń kulturowych, duchowych i społecznych, dostarczając wskazówek na temat życia, tożsamości i wierzeń dawnych kultur. 

Mapka przedstawiajaca miejsca opisywane w artykule (rys. Benoit Robitaille, źródło: czasopismo Andean Past)

sobota, 7 września 2024

Prace konserwatorskie dziewięciu mezoamerykańskich gier patolli

Oryginalny artykuł: El INAH conserva nueve patollis, juegos mesoamericanos, descubiertos en obras del Tren Maya 

Podczas prac ratownictwa archeologicznego prowadzonych przez Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH) na Odcinku 7. trasy pociągu przez ziemie Majów, odnaleziono dziewięć zachowanych przykładów mezoamerykańskiej gry patolli wyrytej na stiukowej posadzce w budowli oznaczonej numerem T7-44279, w pobliżu majańskiego miasta Xpujil (stan Campeche, Meksyk), która pochodzi sprzed ponad 1000 lat. 

Jedna z zachowanych na posadzce gier patolli (fot. Felix Camacho Zamora)

wtorek, 3 września 2024

Pozostałości prekolumbijskiego domu w Papantla (stan Veracruz)

Oryginalny artykuł: Hallan restos de una casa prehispánica, en Papantla, Veracruz

Podczas prac archeologicznych związanych z budową siedziby stanowej Universidad para el Bienestar „Benito Juárez García” (UBBJ) w Morgadal (Papantla, stan Veracruz, Meksyk) natrafiono na pozostałości domu wzniesionego z monolitycznego kamienia. Kierująca wykopaliskami badaczka z Centrum INAH Veracruz, Patricia Castillo Peña podała, że odkrycie odnotowano 10 lipca, kiedy rozpoczęły się wykopaliska prowadzone w ramach badania regionalnego, którego celem jest wdrożenie bazy danych dotyczących wzorca osadnictwa w regionie kulturowym El Tajín, głównie w środkowo-północnej części stanu Veracruz.

Teren prac wykopaliskowych (fot. Patricia Castillo)