Petroglify z Arizony i ich związek z kalendarzem słonecznym

Oryginalny artykuł: Thousands of ancient petroglyphs found in Northern Arizona

Archeolodzy, badający odległe ziemie północnej Arizony, odkryli nie udokumentowaną wcześniej sztukę naskalną, obejmującą ponad 1500 petroglifów. Niektóre z nich miały związek z kalendarzem słonecznym, który określał pory roku przez ponad 700 lat. Znaleziska dokonano w rejonie Wupatki National Monument, na północny wschód od Flagstaff, gdzie znajdują się pozostałości dziesiątek ośrodków, wzniesionych przez dawnych Indian Pueblo znanych jako Kayenta i Sinagua. Eksperci z Muzeum Północnej Arizony (MNA) i pracownicy Parku Narodowego rozpoczęli badania tych rejonów już w 2014 roku z zamiarem przygotowania pełnej dokumentacji sztuki naskalnej. Nadzorujący prace David Purcell z MNA przekazał, że dysponują obecnie pełnym zbiorem fotografii wszystkich wizerunków zachowanych na panelach w badanym regionie. W przeciągu niemal dwóch lat obserwowano sposób padania promieni słonecznych podczas równonocy i przesileń. Badacze przeszukali Horseshoe Mesa, Middle Mesa i obszar nazwany przez nich Little Mesa. W tym czasie udokumentowali w Horseshoe Mesa 122 panele z petroglifami, z których 50 nie było wcześniej znanych. W Middle Mesa zarejestrowano natomiast 107 paneli, w tym 88 nowych. Wiele paneli zawierało kilka lub kilkanaście petroglifów, dając w rezultacie ponad 1500 pojedynczych petroglifów, udokumentowanych po raz pierwszy. Jak podaje David Purcell, większość petroglifów jest prawdopodobnie dziełem dawnych Indian Pueblo, szczególnie grupy Kayenta, która zamieszkiwała obszar Wupatki w latach 1150-1300.

Badania petroglifów w rejonie Wupatki (fot. David Purcell/NPS)

Ślady wczesnego osadnictwa w Kostaryce

Oryginalny artykuł: 12000-year-old archaeological sites discovered in Costa Rica

Już w 2006 roku, pod nadzorem Narodowej Komisji Archeologicznej (National Archaeological Commission - CAN), rozpoczęto wykopaliska w rejonie Siquirres (Kostaryka), na obszarze obejmującym około 1 018 hektarów. Jednak dopiero teraz przystąpiono do wydobywania i zbierania wszystkich znalezionych artefaktów. Datowanie radiowęglowe przedmiotów wykazało, że pochodzą one z okresu paleoindiańskiego, obejmującego lata 15 000 - 7 000 p.n.e.

Artefakty znalezione w rejonie Siquirres (fot. Mayela Lopez)

Odkrycia w Wielkiej Platformie w Tlatelolco (miasto Meksyk)

Oryginalny artykuł: Comprueban el uso religioso de edificacion tlatelolca ubicada en el Gran Basamento

Meksykańscy archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) poinformowali, że pod koniec 2015 roku, w Wielkiej Platformie (Gran Basamento) na terenie Tlatelolco odkryli pozostałości budowli z centralnym ołtarzem, wskazującej na religijny charakter tego miejsca, którego przeznaczenie mogło być podobne do Domu Orłów (Casa de las Águilas) w Tenochtitlan.

Stanowisko archeologiczne Tlatelolco w mieście Meksyk (fot. Meliton Tapia, INAH)

Kierujący pracami archeolog Salvador Guilliem Arroyo przekazał, że w budowli znajduje się również bardzo długa ława, dwa pomieszczenia po obu stronach wejścia i kilka stopni, z których jeden został ozdobiony wizerunkiem ludzkiej szczęki. Natrafiono na dziewięć depozytów ofiarnych z ludzkimi szczękami i jeden z krzemiennym nożem pomalowanym na czerwono, umieszczonym na posadzce dziedzińca i z ostrzem skierowanym na północ. Obok znajdowały się niewielkie noże z obsydianu, które co prawda nie wykazują śladów użycia, ale wiadomo, że tego typu noże były wykorzystywane przez kapłanów podczas rytuału samoofiary i upuszczania krwi w darze bogom.

Depozyt ofiarny zawierający nóż pomalowany na czerwono
(fot. Salvador Guilliem, Projekt Tlatelolco, INAH)

Mieszkańcy Casas Grandes produkowali piwo kukurydziane

Oryginalny artykuł: First evidence of corn beer discovered on teeth in ancient southwestern burials

Badania skamieniałej płytki nazębnej osób pochowanych setki lat temu w dawnym mieście Casas Grandes (stan Chihuahua, Meksyk) dostarczają pierwszego konkretnego dowodu na produkcję chichy (piwa  kukurydzianego) na ziemiach Wielkiego Południowego Zachodu. Kierujący pracami Daniel King, antropolog z Brigham Young University przypomniał, że Casas Grandes, znane również jako Paquime, było dużym ośrodkiem, graniczącym na północy z kulturą Mogollon, a na południu z Mezoameryką. W okresie swego największego rozkwitu, w XIV wieku, miasto liczyło około 3000 mieszkańców. Stanowiło prawdopodobnie ważne centrum handlowe, gdyż było miejscem, do którego docierały nie tylko wpływy kulturowe, ale i najróżniejsze produkty pochodzące zarówno z ziem należących obecnie do centralnego Meksyku, jak i z południowo-zachodnich obszarów dzisiejszych Stanów Zjednoczonych.

Casas Grandes - Paquime (źródło fot. Western Digs)

Nowe fotografie kadzielnic z różnych rejonów Mezoameryki

Fotogaleria "Kadzielnice" została powiększona o 52 nowe fotografie, przedstawiające kadzielnice, między innymi, z Palenque, regionu Veracruz, Xochicalco i Choluli.

 

Kadzielnice Majów 

(Museo de Sitio de Palenque "Alberto Ruz Lhuillier”)

Różne smaki majańskiego kakao i atole

Dzięki zapiskom hiszpańskich kronikarzy i tradycjom zachowanym przez potomków dawnych Majów wiadomo, że już w czasach prekolumbijskich zarówno kakao, jak i atole były doprawiane do smaku na różne sposoby. W miarę rozwoju prac nad odczytaniem pisma glificznego Majów okazało się jednak, że nawet sami Majowie pozostawili nam wiele informacji na ten temat. Początkowo naczynia ceramiczne Majów zachwycały jedynie wspaniałymi scenami namalowanymi na ich powierzchni i tym samym dostarczały bezcennych informacji na temat wielu aspektów życia i wierzeń Majów. Towarzyszące scenom teksty glificzne uważano za element dekoracyjny, choć rzeczywiście część z nich to tak zwane „pseudoglify”. Historia rozpoczęła się w 1973 roku, kiedy Michael D. Coe zwrócił uwagę na glify namalowane na brzegach naczyń i biorąc pod uwagę ich podobieństwo uznał, że stanowią one szczególną formułę, przypominającą hymn ku czci zmarłego. Należy bowiem pamiętać, że większość naczyń znaleziono w grobowcach. Michael D. Coe nazwał ten rodzaj inskrypcji Początkową Sekwencją Standardową i choć jego sugestia odnośnie hymnu nie była zgodna z prawdą, to określenie PSS (skrót od angielskiego Primary Standard Sequence) jest używane do dnia dzisiejszego.

   

Po lewej waza z typową formułą PSS, po prawej waza z tzw. pseudoglifami

Jednocześnie trwały badania zachowanych ksiąg Majów, czyli kodeksów. Niektóre sceny w Kodeksie Drezdeńskim i w Kodeksie Madryckim przedstawiają bóstwa trzymające w dłoniach naczynia z owocami lub ziarnami kakaowca, a scenom towarzyszą krótkie teksty. Na glif oznaczający „kakao” zwrócił już uwagę Cyrus Thomas, choć poprawny odczyt ka-ka-wa, kakaw, podał w 1973 roku Floyd Lounsbury.

Scena z Kodeksu Drezdeńskiego przedstawia bóstwa z ziarnami i owocami kakaowca.
W górnym wierszu dwukrotnie pojawia się blok glificzny oznaczający kakao

Majowie z Palenque wykazywali szczególne zaintereseowanie skamielinami

Oryginalny artykuł: Descubren en los mayas de Palenque rasgos de modernos paleontologos

Coraz większego znaczenia nabiera kolekcja skamieniałości znalezionych w różnych kontekstach archeologicznych na terenie majańskiego miasta Palenque. Postępy w pracach uczonych wskazują, że chociaż Majowie nie byli paleontologami w obecnym, naukowym znaczeniu tego słowa, to jednak wydobywali wybrane skamieliny, a nawet malowali różne wizerunki zwierząt na kamiennych płytkach. Badania, które prowadzą archeolog Martha Cuevas García (z Narodowego Instytutu  Antropologii i Historii - INAH) i paleontolog Jesús Alvarado Ortega (z Universidad Nacional Autónoma de México - UNAM), dotyczą różnych formacji geologicznych terenu, na którym wzniesiono Palenque i mają potwierdzić, że skamieniałości odkryte w kontekstach archeologicznych w Palenque pochodzą właśnie z tych okolic.

Wizerunki ryb zachowane na kamiennych płytkach
znalezionych w Palenque (fot. Martha Cuevas, INAH)

Na podstawie rezultatów prac, uczeni stwierdzili, że dawni Majowie zbierali w okolicach Palenque jedynie niektóre skamieniałości, wykorzystywane później podczas praktyk rytualnych. Jak podaje Martha Cuevas, badania paleontologiczne potwierdziły, że charakterystyczne atrybuty głównych bóstw z Palenque nawiązują do skamielin: zęby rekina w górnej szczęce, rybie skrzela w okolicach ust, kolce płaszczki umieszczone w przegrodzie nosowej czy też muszle jako ozdoby uszu. Zdaniem archeolog, te wyróżniające się cechy mogą dowodzić, że były to bóstwa pochodzenia miejscowego, a nie przejęte z innych rejonów ziem Majów, jak wcześniej sądzono.

Archeolog César Sáenz odkrył ząb rekina w Grupie Krzyża w Palenque
(fot. Jesús Alvarado, INAH)

Wojownicy strzegący wzgórza Monte Tláloc

Oryginalny artykuł: Los guerreros del Monte Tlaloc muestran su indumentaria y armamento

Na przełomie XV i XVI wieku władcy Trójprzymierza (Texcoco, Tlacopan i Tenochtitlan) udawali się na wzgórze Monte Tláloc, wznoszące się na terenie Texcoco, na wysokości 4150 metrów n.p.m., aby złożyć dary ofiarne dla boga deszczu. W obawie przed rabunkiem bądź zniszczeniem darów przez Tlaxkalan, specjalni wojownicy byli zobowiązani do pełnienia straży. Ich broń i stroje zostały obecnie zrekonstruowane i zaprezentowane podczas specjalnej wystawy Wojownicy z Monte Tláloc (Los guerreros del Monte Tláloc) zorganizowanej przez Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH). Kolekcja obejmuje 120 eksponatów zarówno reprodukcji, jak i artefaktów oryginalnych, pochodzących z późnego okresu postklasycznego (lat 1200-1521 n.e.) i znalezionych podczas prac archeologicznych prowadzonych od 10 lat w ramach Projektu Archeologicznego Monte Tláloc, którym kieruje  Víctor Arribalzaga.

Rekonstrukcja ubioru władcy Nezahualcóyotl (fot. Melitón Tapia / INAH)

Badacz INAH wyjaśnił, że parafernalia wojowników zrekonstruowano przy użyciu miejscowych materiałów, biorąc pod uwagę informacje archeologiczne i etnograficzne oraz źródła historyczne. Na wystawie zaprezentowano fragmenty figurek przedstawiających wojowników odzianych w spódniczki i narzutki oraz mających na głowach hełmy w formie orła (wskazujące na przynależność do Zakonu Orłów) lub z tarczami chimalli i miotaczami strzał átlatl.

Repredukcja łuku i strzał (fot. Melitón Tapia / INAH)