Wzgórze Chiconauhtla mogło być legendarnym Chicomoztoc

Oryginalny artykuł: El cerro Chiconauhtla podria ser el legendario Chicomoztoc

Legendarne Chicomoztoc – „miejsce siedmiu jaskiń” - od lat fascynowało uczonych. Niektórzy uważali, że jest to tylko miejsce mitologiczne, które w rzeczywistości nie istniało. Inni sądzili, że leżało w rejonie Tuli czy też na ziemiach obecnych meksykańskich stanów Zacatecas lub Sinaloa. Chicomoztoc zostało przedstawione w kodeksach: Historia Tolteca-Chichimeca, Tira de Peregrinación, Códice Azcatitlán, Códice Ríos i Códice Chimalpopoca. O tym wyjątkowym miejscu wspominali też kronikarze Tezozómoc, Durán, Sahagún i Torquemada.

Chicomoztoc - "miejsce siedmiu jaskiń" przedstawione w Historia Tolteca-Chichimeca

Droga z Chicomoztoc, którą w XII w. n.e. grupa Chichimeków wędrowała do Choluli, została ukazana na jednej z czterech XVI-wiecznych Map z Cuauhtinchan. Mapa została wykonana przypuszczalnie w latach 1530 – 1590 n.e. i otrzymała nazwę miasta, w którym ją znaleziono, czyli Cuauhtinchan (w stanie Puebla). Archeolog Tim Tucker z Mesoamerican Research Foundation – zainteresowany jaskiniami, które w czasach prekolumbijskich wykorzystywano w celach rytualnych – po dokładnym przeanalizowaniu Mapy z Cuauhtinchan II wysunął hipotezę, że legendarnym Chicomoztoc, stanowiącym naturalny system jaskiń, mogło być wzgórze Chiconauhtla na ziemiach obecnego stanu Meksyk. Zdaniem Tuckera, w górnej, lewej sekcji tej mapy nie przedstawiono Doliny Meksyku ani Tenochtitlan (jak wcześniej sugerowali badacze), ale Dolinę Teotihuacan, gdyż przede wszystkim należy dokładnie rozważyć obszar geograficzny. Na płótnie o wymiarach 1 na 2 metry ukazane są glify określające toponimy, a mapa obejmuje teren 24 864 metrów kwadratowych, leżący pomiędzy obecnymi stanami Tlaxcala, Puebla, Veracruz, Morelos, Meksyk i Dystryktem Federalnym.

Fragment Mapy z Cuauhtinchan II, pokazujący rejony leżące w okolicy szczytu Pico de Orizaba
(ilustracja z książki Tima Tuckera i Miguela Medina Jaén)

Celem badań Tuckera jest przeanalizowanie mapy pod różnymi względami, ze zwróceniem uwagi na geografię, topografię, hydrologię, florę i faunę, geologię i mineralogię, a także dwa typy jaskiń: naturalne z typowym wejściem i modyfikowane, czyli podziemne, wykopane przestrzenie ze sztucznymi wejściami.

Porównanie scen przedstawionych w Tira de Peregrinación (na górze)

i na Mapie z Cuauhtinchan II (na dole)

(ilustracja z książki Tima Tuckera i Miguela Medina Jaén)

Tucker wyjaśnił, że glify toponimiczne i topograficzne cechy krajobrazu na mapie nie pokazują terytorium zgodnie z punktami kardynalnymi, a zatem górna część mapy nie wskazuje kierunku północnego jako strony świata. Biorąc za punkt wyjścia północno-wschodnią część mapy, przemieszczając się w kierunku północnym, przechodzi się przez la Malinche, Apizaco, Calpulalpan, docierając do Doliny Teotihuacan. Jednocześnie archeolog podaje, że z Choluli prowadzą dwie trasy, z których jedna wykorzystywana była jako zwykła droga, a druga miała przeznaczenie rytualne. Pierwsza z nich dochodzi do Apizaco i kieruje się na zachód, a druga dociera do Atlihuetzian i dalej również podąża w kierunku zachodnim, przy czym obie prowadzą do Doliny Teotihuacan, a stamtąd kierują się na południe. Takie dowody, oparte na kartografii i topografii świadczą, że wzgórze Chiconauhtla mogło być legendarnym Chicomoztoc, choć – jak podkreśla Tucker – jego hipotezę mogą potwierdzić lub odrzucić dopiero prace archeologiczne.

Chicomoztoc przedstawione na Mapie z Cuauhtinchan II

i glif w formie budowli schodkowej, gdzie miała miejsce ceremonia

przed wyruszeniem w kierunku Choluli

(ilustracja z książki Tima Tuckera i Miguela Medina Jaén)

W swym artykule, opublikowanym wraz z Miguelem Medina Jaén (z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii INAH w Meksyku) w książce „Mapa de Cuauhtinchan II. Entre la ciencia y lo sagrado”, Tucker podaje, że w różnych dokumentach, w tym w Historia Tolteca-Chichimeca i na Mapie z Cuauhtinchan II, glif w formie schodkowej budowli symbolizuje świątynię-jaskinię, stanowiącą replikę miejsca o charakterze sakralnym. W taki sposób zaznaczano na mapach miejsca, w których Chichimekowie, podczas swej wędrówki, wznosili niszę – „świątynię-jaskinię”, gdzie pozostawiali święte zawiniątka z relikwiami bóstw-patronów, prowadzących swój lud do nowej ziemi. Na Mapie z Cuauhtinchan II, na wprost legendarnego Chicomoztoc, pojawia się taki sam znak schodkowej budowli, we wnętrzu której odbyła się ceremonia rozpoczynająca exodus siedmiu narodów w kierunku Choluli.

Mapa z Cuauhtinchan II z zaznaczonymi (na czerwono) budowlami w formie schodkowej

(ilustracja z książki Tima Tuckera i Miguela Medina Jaén)