Ślady kultury Caxcán na ziemiach stanu Zacatecas (Meksyk)

Oryginalny artykuł: Hallaron evidencia caxcana en Las Ventanas, Zacatecas

Od 2012 roku badacze Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) w Meksyku prowadzą prace wykopaliskowe na terenie stanowiska Las Ventanas, położonego w odległości ośmiu kilometrów od Juchipila (stan Zacatecas, Meksyk). Na ziemiach tych znaleziono ślady obecności Caxcanes, grupy posługującej się językiem náhuatl i uważanej za szczególnie wojowniczą podczas walk z hiszpańskimi konkwistadorami. Las Ventanas obejmuje obszar około 150 hektarów, z czego na 48 hektarach znajdują się największe konstrukcje, stanowiące centrum cywilno-ceremonialne. Budowle wzniesione na stokach i na szczycie Wzgórza Las Ventanas pochodzą z lat 700 n.e. – 1200 n.e.

Stanowisko archeologiczne Las Ventanas (fot. INAH)

Prace archeologiczne skupiły się na Placu Dwóch Ołtarzy, o długości 150 metrów i szerokości 180 metrów. Nazwa placu pochodzi od dwóch ołtarzy o bokach 5 metrów, ustawionych w centrum placu otoczonego budowlami mieszkalnymi miejscowej elity. W jednej z nich znajdują się centralne schody prowadzące do portyku, skąd dwa wejścia wiodą do kilku pomieszczeń w tylnej części budowli. Jak podkreśla kierujący projektem Marco Antonio Santos Ramírez, tego typu place, służące ceremoniom o charakterze publicznym, są typowe dla architektury rejonu Ixtlán del Río w stanie Nayarit, jednak po raz pierwszy zarejestrowano je na terenie obecnego stanu Zacatecas. Plac Dwóch Ołtarzy jest skierowany na wschód, gdzie wznoszą się góry Sierra de Nochistlán, co mogło mieć związek z rejestrowaniem równonocy i rytuałami odnoszącymi się do cyklu rolniczego.

Plac Dwóch Ołtarzy w Las Ventanas (fot. INAH)

W niektórych budowlach otaczających Plac Dwóch Ołtarzy natrafiono na siedem pochówków, które pochodzą przypuszczalnie z ostatniego okresu zamieszkania Las Ventanas, czyli z lat pomiędzy 1200 r. n.e. a początkiem XVI wieku, kiedy to – zgodnie ze źródłami historycznymi – był to ośrodek kultury Caxcán. Pięć pochówków zawierało szczątki dzieci zmarłych w wieku do około pięciu lat. Jak wyjaśnił archeolog Marco Antonio Santos Ramírez, dawne kroniki podają, że w owym czasie w miastach pozostawały jedynie kobiety, dzieci i starcy Caxcanes, gdyż młodzi mężczyźni wyruszyli na wojnę, która toczyła się w tym rejonie w latach 1541-1542. Znalezione w pochówkach fragmenty ceramiki pochodzą z późnego okresu postklasycznego. Próbki kostne zostały natomiast wysłane do laboratorium w Irapuato (stan Guanajuato) w celu przeprowadzenia badań i ewentualnego potwierdzenia biologicznego rodowodu.

Jeden z pięciu pochówków dzieci odkrytych na terenie Las Ventanas (fot. INAH)

Znalezione podczas prac archeologicznych przedmioty z miedzi i muszli, pochodzące z lat 700 n.e. – 1200 n.e., wskazują na bliskie związki z kulturami zamieszkującymi wybrzeże Oceanu Spokojnego i ziemie zachodniego Meksyku. W obecnym roku prace badaczy skoncentrują się na odrestaurowaniu kilku budowli na szczycie Wzgórza Las Ventanas, między innymi Wielkiej Piramidy i Głównego Dziedzińca.