Efekty zjawiska El Niño w Vichama

Oryginalny artykuł: Vichama: pueblo que sobrevivio hambruna

Uczeni natrafiają na coraz więcej dowodów świadczących o tym, że dawni mieszkańcy Vichama cierpieli głód, do którego 3800 lat temu doprowadziło zjawisko El Niño. W rezultacie pola uprawne nie dawały już plonów, a ludność zaczęła umierać. Zdaniem archeologów historia ta została uwieczniona na jednym z murali głównej świątyni w Vichama (Végueta, Huaura). Było to jedno z ostatnich miejsc zamieszkiwanych przez przedstawicieli Caral - najstarszej cywilizacji Ameryki - i najlepiej ilustruje efekty zmian klimatycznych, które nastąpiły około czterech tysięcy lat temu.

Reliefy z Vichama, przedstawiające tańczące, wygłodniałe dzieci
(fot. Juan Ponce / El Comercio)

Papuga Ara macao a stratyfikacja społeczna w Pueblo Bonito

Oryginalny artykuł: Scarlet macaw skeletons point to early emergence of Pueblo hierarchy

Nowe badania szczątków papugi ary (Ara macao), znalezionych na terenie dawnego Pueblo wskazują, że na południowo-zachodnich ziemiach obecnych Stanów Zjednoczonych hierarchia społeczno-polityczna była zauważalna znacznie wcześniej niż do tej pory sądzono. Uczeni ustalili bowiem, że papugi, których błyszczące, czerwone i niebieskie pióra były wysoko cenione przez kulturę Pueblo sprowadzano z odległości setek kilometrów, z północnych terenów Mezoameryki już począwszy od X wieku. Wyniki badań, opublikowane w Proceedings of the National Academy of Sciences sugerują, że nabywanie i sprawowanie kontroli nad handlem papugami, podobnie jak w przypadku kakao i turkusów, wpłynęły na formowanie się zhierarchizowanego społeczeństwa. Jak podkreśla główny autor publikacji, dr Adam Watson z Wydziału Antropologii przy American Museum of Natural History, datowanie szczątków papug dowodzi istnienia dalekosiężnych sieci handlowych, a zatem wyniki badań sugerują, że nabywanie papug nie było efektem ubocznym wzrostu społeczeństwa w Chaco, lecz  stanowiło raczej związek przyczynowy.

Pozostałości jednej z budowli w Chaco Canyon (fot. Troy Cline)

Od kilkudziesięciu lat archeolodzy wiedzieli, że prekolumbijscy mieszkańcy Pueblo z południowo-zachodnich ziem Stanów Zjednoczonych sprowadzali najróżniejsze towary z Mezoameryki, w tym muszle morskie z Zatoki Kalifornijskiej, miedź i wykonane z niej dzwoneczki – z zachodniego Meksyku, kakao – z regionów neotropikalnych. Na liście tej znajdowały się również ptaki tropikalne, zwłaszcza papugi ary, których szczątki znaleziono na terenie wielu stanowisk na południowym zachodzie, szczególnie w Chaco Canyon w stanie Nowy Meksyk, dużym centrum kulturowym, które było gęsto zamieszkane w latach 800 – 1200 n.e. i wyróżniało się wieloma kilkupiętrowymi „wielkimi domami”. Ptaki pochodziły z lasów deszczowych Ameryki, głównie z ziem na wybrzeżu Zatoki Meksykańskiej, Ameryki Środkowej i północnych krańców Ameryki Południowej, a zatem ich obecność w Chaco Canyon wskazuje na istnienie dalekosiężnych sieci handlowych, zazwyczaj typowych dla złożonych społeczeństw.

Nowe zdjęcia w fotogalerii "Alabaster i trawertyn"

Fotogaleria "Alabaster i trawertyn" została powiększona o 40 nowych zdjęć najróżniejszych artefaktów, pochodzących między innymi z Teotihuacan, Xochicalco i kultury Mezcala.

 

Alabastrowe maski z Teotihuacan 

Najstarszy pochówek na ziemiach stanu Chihuahua (Meksyk)

Oryginalny artykuł: Identifican el entierro mas antiguo de Chihuahua

Meksykański archeolog z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH), Emiliano Gallaga Murrieta, podczas przeprowadzania inspekcji na nizinnych terenach w okolicy pasma górskiego Sierra Madre Occidental, odkrył pochówek z późnego okresu archaicznego. Miejsce to, nazwane Rancho Santa María II leży w gminie Galeana (stan Chihuahua, Meksyk). Szkielet znaleziono niemal na powierzchni i nie towarzyszyły mu żadne dary ofiarne. Zwłoki zmarłego złożono twarzą ku górze i z nogami wygiętymi w lewą stronę. Analiza szkieletu, którą przeprowadził antropolog Moisés Alejandro Villa Zamorano wykazała, że należy do młodej osoby, zmarłej w wieku 12-15 lat, choć nie można jeszcze ustalić jej płci. Emiliano Gallaga dodał, że trudno jest również określić przynależność etniczną zmarłego, ale pewne fizyczne cechy uzębienia sugerują związek z grupami ludności, które dotarły na kontynent amerykański przez Cieśninę Beringa.

Archeolog Emiliano Gallaga Murrieta podczas prac przy pochówku (fot. INAH)

Ceremonialne kubki kultury Chachapoyas

Oryginalny artykuł: Chachapoyas: hallan 2 vasos ceremoniales en sitio arqueologico

Na terenie Purunllacta de Soloco, jednego z niewielkich ośrodków kultury Chachapoyas, amerykański archeolog James Crandall z University of Florida odkrył dwa srebrne kubki nazywane aquillas. Jak podkreśla, znalezisko jest szczególnie ważne, gdyż po raz pierwszy natrafiono na takie naczynia w oryginalnym miejscu. Dwadzieścia lat temu grupa rabusiów wyłowiła siedem tego typu kubków z wraku statku zatopionego w 1622 roku na Morzu Karaibskim.

Ceremonialny kubek odkryty w Purunllacta de Soloco (fot. James Crandall, University of Florida)

Jadeitowa płytka z Nim Li Punit

Żródło: The Full Story Behind The Biggest Find Since The Jade Head. 7 News Belize News 4.06.2015. Film: Nim Li Punit Find. Seven News @ YouTube 5.06.2015.

Na stanowisku archeologicznym Nim Li Punit w Belize badacze odkryli dwa groby, w których znaleziono 26 naczyń ceramicznych i 8 przedmiotów z jadeitu, w tym dużą jadeitową płytkę z inskrypcją glificzną. Część ze znalezionych przedmiotów nie pochodzi z ziem Majów, ale została importowana z Meksyku, a konkretnie z Teotihuacan, natomiast płytka pochodzi z Caracol i dokumentuję wizytę tamtejszego króla. 

Z jednej strony na płytce znajduje się duży znak ik' oznaczający "wiatr, oddech" (fot. Seven News) 

Z drugiej strony jest dłuższy napis glificzny opisujący wizytę władcy Caracol z okazji końca okresu kalendarzowego dnia 10 Ajaw 8 Yaxk'in (fot. Seven News)

Figurki z Vichama (Peru)

Oryginalny artykuł: Vichama descubren estatuilla sacerdotisa y otras 4 piezas

Na terenie Vichama, ośrodka tysiącletniej cywilizacji Caral, peruwiańscy archeolodzy odkryli figurki antropomorficzne pochodzące sprzed około 3800 lat. Kompleks archeologiczny Vichama, wpisany w 2008 roku na listę dziedzictwa kulturowego, znajduje się w dystrykcie Végueta (prowincja Huaura), 130 km na północ od Limy. Trzy polichromowane figurki znaleziono w budowli zwanej Las Hornacinas. Umieszczone były w koszyku z sitowia, przewiązane bawełnianymi nićmi i złożone jako depozyt ofiarny w mieszaninie piasku, popiołu i materiału organicznego. Jak przekazała Ruth Shady, kierująca wykopaliskami i zajmująca się cywilizacją Caral od 1994 roku, figurki były zwrócone do siebie i zachowały się w bardzo dobrym stanie.

Trzy figurki odkryte w budowli Las Hornacinas (fot. Ministerio de Cultura)

Świątynie "teocalli" i wulkany

Oryginalny artykuł: Confirman alineaciones arqueoastronomicas de templos de Xochimilco

Dzięki zastosowaniu skanera laserowego, specjaliści z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) w Meksyku zdołali potwierdzić hipotezę podającą, że franciszkański kościół pod wezwaniem Św. Bernardyna ze Sieny, wzniesiony w XVI wieku w Xochimilco, na ruinach azteckiej świątyni teocalli, zachował sięgające czasów prekolumbijskich zorientowanie budowli względem wulkanu Iztaccíhuatl. Dokładne pomiary dowodzą zatem, że kościoły katolickie, wznoszone na dawnych budowlach ceremonialnych Mezoameryki były w szczególny sposób powiązane z najważniejszymi górami, miejscami, gdzie wyłaniało się i zachodziło słońce.

Promień wschodzącego słońca padający na przyporę Kościoła pod wezwaniem
Św. Bernardyna ze Sieny (fot. CNMH-INAH)

Kamienne głowy z Chaupimarca

Oryginalny artykuł: Hallaron dos cabezas clavas en comunidad de Chaupimarca

Na głównym placu w Chaupimarca, w dystrykcie Tápuc (prowincja Daniel Alcides Carrión, Pasco, Peru) znaleziono dwie kamienne głowy, z których każda mierzy około 40 centymetrów i waży około 100 kilogramów. Jak poinformował Rodolfo Rojas Villanueva (działacz organizacji Patria Verdes sin Fronteras), jedna z głów była zamocowana na fasadzie budowli, a druga w murze otaczającym plac.

Jedna z kamiennych głów z Chaupimarca (fot. Difusión)

Rozwój i upadek Cahokii związany z historią rzeki Missisipi

As the river rises: Cahokia's emergence and decline linked to Mississippi River flooding. Phys.org 4.05.2015.

Najnowsze badania pokazują, że duże powodzie w dolinie rzeki Missisipi mogły mieć wpływ na dynamiczny rozwój i upadek Cahokii - największego prekolumbijskiego miasta na północ od Meksyku. Zespół badawczy kierowany przez geografów Samuela Munoza i Jacka Williamsa z UW-Madison znalazł na to dowody ukryte pod dnem dwóch jezior na równinie zalewowej Missisipi. Analiza osadów datowanych na prawie 2 tys. lat wskazuje na minimum 8 dużych powodzi na środkowym odcinku rzeki Missisipi, które mogą wyjaśnić zagadkę pojawienia się i upadku Cahokii, położonej niegdyś na terenie dzisiejszego miasta St. Louis. 

Mapa dawnego miasta Cahokia i współczesnego St. Louis po historycznej powodzi na Missisipi w 1844 (fot. Samuel Munoz)