Malowidła naskalne w stanie Guanajuato (Meksyk)

Oryginalny artykuł: Descubren rica tradicion de pintura rupestre en Guanajuato

W północno-wschodniej części stanu Guanajuato (Meksyk) znajduje się wiele miejsc z zachowanymi malowidłami naskalnymi, które świadczą o wielowiekowej, bogatej i różnorodnej tradycji malarskiej, obejmującej bardzo długi okres, od czasów prekolumbijskich aż do początków XIX wieku. Archeolodzy Carlos Viramontes Anzures i Luz María Flores Morales z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH), zlokalizowali, zarejestrowali i zbadali ponad 50 takich miejsc, a liczba ta może wzrosnąć w miarę postępu prac.

Malowidła naskalne w dolinie rzeki Victoria (fot. Ramiro Valencia)

Od najdawniejszych czasów region ten był schronieniem i miejscem zamieszkiwania myśliwych-zbieraczy i rolników. Pozostawione przez nich malowidła pokrywają zewnętrzne ściany skalne bądź znajdują się w jaskiniach i schroniskach skalnych. Tematyka zmienia się w zależności od okresu, w którym zostały wykonane. Malowidła z czasów prekolumbijskich ukazują sceny związane z łowami i tańcami, odciski dłoni oraz motywy zoomorficzne i roślinne. Wyróżniają się także różnej wielkości wizerunki postaci ludzkich, od miniaturowych (2-5 cm) do niemal jednometrowych. Zachowało się również wiele motywów pochodzących z okresu wicekrólestwa, szczególnie symbole religijne, na przykład krzyże i ołtarze.

Malowidła w jednym ze schronisk skalnych (fot. Ramiro Valencia)

Rzeki, którymi Olmekowie transportowali bloki bazaltu

Oryginalny artykuł: Ubican lineas fluviales utilizadas por olmecas para transportar rocas basalticas

Od wielu lat uczeni zastanawiali się, jakie trasy rzeczne były wykorzystywane przez Olmeków do transportu ogromnych bloków bazaltu, z których rzeźbili monumentalne głowy i trony. Już w połowie XX wieku uważano bowiem, że nierówności terenu uniemożliwiały transport lądowy i przypuszczano, że właśnie rzekami przewożono zarówno kamienne bloki, jak i ludzi czy też najróżniejsze towary. Mariana Favila Vázquez, specjalistka z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) postanowiła wykorzystać zdjęcia satelitarne o wysokiej rozdzielczości, dzięki którym przygotowano mapy cyfrowe, pozwalające oszacować topografię regionu i potencjalne trasy rzeczne wykorzystywane od okresu preklasycznego (2000-100 p.n.e.) aż do XVIII wieku.

Trasy rzeczne, które mogły być wykorzystywane w latach 1400 p.n.e. - 300 n.e. (fot. INAH)

Dzieła zakonnika Bernardino de Sahagún na liście Programu UNESCO "Pamięć Świata"

Oryginalny artykuł: Obra de Sahagun enriquece la memoria del mundo

W Narodowym Muzeum Antropologii w mieście Meksyk miała miejsce uroczystość, związana z wpisaniem dzieł zakonnika Bernardino de Sahagún na światową listę w Programie UNESCO “Pamięć Świata”. Bernardino de Sahagún poświęcił sześćdziesiąt lat swego życia na poznanie i badanie ludów indiańskich Meksyku, szczególnie kultury náhuatl.

Zakonnik Bernardino de Sahagún (fot. MNH-INAH)

Honorowym gościem uroczystości był historyk i antropolog, emerytowany badacz UNAM, Miguel León-Portilla. Poza tym obecni byli: Teresa Franco, dyrektor Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH); Nuria Sanz, przedstawicielka Biura UNESCO w Meksyku; Benito Mirón López, sekretarz główny Meksykańskiego Komitetu do spraw UNESCO i Baltazar Brito Guadarrama, dyrektor Narodowej Biblioteki Antropologii i Historii (BNAH).

Uroczystość w Narodowym Muzeum Antropologii w mieście Meksyk.

Od lewej do prawej: Benito Mirón López, Teresa Franco, Miguel León-Portilla,

Francisco Javier López Morales i Nuria Sanz (fot. INAH)

Mumie kultur Ichma i Chimu sprzed 2000 lat

Oryginalny artykuł: Descubren restos de momias de mas de 2 mil anos en Peru

W ubiegłym tygodniu, na wzgórzu wznoszącym się na wschód od Limy, w pobliżu Viña Alta, miejscowa policja przypadkowo natrafiła na zawiniątko grobowe, częściowo zakopane w ziemi. Antropolog Manuel Grados ustalił, że jest to mumia dorosłej kobiety, związanej prawdopodobnie z preinkaską kulturą Ichma, której przedstawiciele zamieszkiwali te tereny w latach 900-1470 n.e.

Zawiniątko z mumią znalezione w pobliżu Limy (źródło fot. Prensa Municipalided de La Molina)

Dary ofiarne składane w rejonie wulkanu Nevado de Toluca (Meksyk)

Oryginalny artykuł: Metodos de fechamiento confirman el dilatado uso ritual del Nevado de Toluca

Najnowsze analizy i datowanie materiału archeologicznego, pochodzącego z okolic wulkanu Xinantécatl (znanego obecnie jako Nevado de Toluca) wykazały, że miejsce to odgrywało dużą rolę w życiu rytualnym mieszkańców Mezoameryki. Jednocześnie zostały potwierdzone informacje, które zachowały się w kronikach spisanych w XVI i XVII w. przez hiszpańskich zakonników, takich jak Bernardino de Sahagún, Juan de Torquemada, Alonso Ponce czy też Jacinto de la Serna (autor Tratado de las supersticiones, idolatrías, hechicerías, y otras costumbres de las razas aborígenes de México). Badacze z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) ustalili, że dary ofiarne składano w tym rejonie przez okres około 1200 lat.

Rejon wulkanu Nevado de Toluca (fot. Mauricio Marat, INAH)

Iris Hernández Bautista i Roberto Junco, specjaliści archeologii podwodnej z SAS (Subdirección de Arqueología Subacuática) analizowali najróżniejsze przedmioty znalezione podczas kilku sezonów prac, prowadzonych w ramach interdyscyplinarnego projektu, który obejmował nie tylko wykopaliska w terenie, ale również poszukiwania pozostałości archeologicznych w wodach jezior. W minionych latach zebrano materiał w pięciu  znajdujących się na szczycie i w kraterze miejscach: La Estructura, El Mirador, Lago del Sol (Jezioro Słońca), El Ombligo i Lago de la Luna (Jezioro Księżyca). Okazało się, że w rejonie Lago del Sol, dary ofiarne składano pod koniec okresu epiklasycznego (lata 650-900 n.e.) i na początku wczesnego okresu postklasycznego (lata 900–1520 n.e.). Natomiast w późniejszym czasie miejscem składania darów stało się Lago de la Luna.

Wydobywanie pozostałości archeologicznych (fot. Mauricio Marat, INAH)

Majańskie graffiti w Tulix Mul (Belize)

Oryginalny artykuł: Mysterious Ancient Maya mural keeps its secrets

W styczniu 2014 r., na naszym blogu ukazała się informacja o odkryciu majańskich malowideł ściennych na terenie stanowiska archeologicznego Tulix Mul w północnym Belize, gdzie prace wykopaliskowe prowadzone są w ramach Projektu Archeologicznego Blue Creek (czytaj: Archeolodzy odkryli majańskie malowidła w Belize). Malowidło z wczesnego okresu klasycznego zostało pokryte przez Majów warstwą wyprawy wapiennej, na której zachowało się dawne graffiti. Zdaniem badaczy, graffiti z pewnością musiało powstać zanim Majowie zasypali gruzem komnatę na początku późnego okresu klasycznego.

Graffiti odkryte w Tulix Mul (źródło: Maya Research Program and Center for Social Science Research)

Pozostałości archeologiczne Irokezów

Oryginalny artykuł: Pueblos originarios de Quebec arriban al Museo del Templo Mayor

W dniu jutrzejszym, 13 października zostanie otwarta w Museo del Templo Mayor (miasto Meksyk) wystawa poświęcona Irokezom. Po raz pierwszy zostaną przedstawione liczne pozostałości archeologiczne tego ludu, znalezione na terenie prowincji Quebec i Ontario (Kanada) oraz stanu Nowy Jork (USA). Będzie można podziwiać gliniane dzbany, fajki, narzędzia pracy i przedmioty codziennego użytku, jak szpikulce, ostrza, żarna i harpuny, a także zwęglone ziarna kukurydzy.

Naczynie ceramiczne Irokezów (fot. Héctor Montaño, INAH)

Kurator wystawy, Elisabeth Moreau przekazała, że przez wiele lat Irokezi byli koczownikami i zakładali czasowe obozy na wybrzeżach rzeki Św. Wawrzyńca, gdzie zaopatrywali się w ryby, po czym udawali się na polowania. Około 500 r. n.e. zaczęli prowadzić półosiadły tryb życia, uprawiać ziemię i wznosić domostwa. Trzysta lat później, uprawa kukurydzy i magazynowanie żywności sprawiły, że Irokezi spędzali zimy w jednym miejscu. W XVI wieku Irokezi jednak zniknęli lub rozproszyli się, nie pozostawiając po sobie śladów. Przez wiele lat krążyły o nich jedynie legendy.

Kościane narzędzie, służące prawdopodobnie do wyrobu sieci rybackich (fot. Héctor Montaño, INAH)

Zultepec-Tecoaque dostarcza nowych informacji na temat pierwszych lat hiszpańskiego podboju

Oryginalny artykuł: Comienza nueva temporada de excavaciones arqueologicas en Zultepec-Tecoaque

Badacze z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) powrócili na teren stanowiska archeologicznego Zultépec-Tecoaque (stan Tlaxcala, Meksyk) w poszukiwaniu dowodów, które pozwoliłyby dowiedzieć się więcej na temat ostatnich dni życia 550 osób towarzyszących Cortesowi, pojmanych przez Indian Acolhuas i złożonych bogom w ofierze. Archeolodzy Enrique Martínez Vargas i Ana María Jarquín Pacheco, odpowiedzialni za Projekt Archeologiczny Zultépec-Tecoaque poinformowali, że podczas obecnego sezonu wykopaliskowego (który rozpoczął się w sierpniu i potrwa do grudnia) odkryli miejsca, w których przetrzymywano jeńców. Były to zamknięte pomieszczenia, o zastrzeżonym dostępie. Enrique Martínez przekazał, że osoby te zostały ulokowane w różnych kwaterach, być może w celu sprawowania nad nimi odpowiedniego dozoru. Taka sytuacja była związana oczywiście z pewnymi zmianami architektonicznymi na terenie miasta, gdyż w okresie od czerwca 1520 r. do marca 1521 r. przybyło niespodziewanie 550 osób, dla których należało znaleźć jakieś miejsce. Podczas prac wykopaliskowych natrafiono na pozostałości budowli z dziewięcioma pomieszczeniami, do których przeniosła się część mieszkańców, udostępniając tym samym swoje dotychczasowe domy jeńcom.

Stanowisko archeologiczne Zultepec-Tecoaque (fot. Melitón Tapia, INAH)

Budowle nie są jednak jedynym dowodem przetrzymywania ludzi Cortesa. Do chwili obecnej odkryto bowiem około 15 tysięcy najróżniejszych przedmiotów. Wśród nich znajdują się dziesiątki figurek ceramicznych, z których część przedstawia osoby o rysach hiszpańskich, a inne o cechach negroidalnych.

Figurki przedstawiające osoby o rysach hiszpańskich (fot. Melitón Tapia, INAH)

Kopiec Mnicha w Cahokii mógł zostać wzniesiony w ciągu zaledwie 20 lat

Oryginalny artykuł: Americas largest earthwork, Cahokia's Monk's Mound may have been built in only 20 years, study says

Kopiec Mnicha, wzniesiony w centrum Cahokii, największego prekolumbijskiego miasta na terenie Ameryki Północnej, miał wysokość dziesięciopiętrowego budynku. Usypana z ziemi budowla obejmowała kilka tarasów, zwieńczonych prawdopodobnie świątynią. Stanowiła prawdziwą ozdobę Cahokii, która w okresie swego największego rozkwitu, w latach 1050-1100 n.e. była zamieszkiwana przez około 15 tysięcy ludzi. Od dawna uczeni zastanawiali się, ile czasu zabrało mieszkańcom usypanie tej ogromnej ziemnej budowli. Pierwsze badania rozpoczęły się w latach 60-tych XX wieku, kiedy to przyjęto, że Kopiec Mnicha powstawał w czternastu etapach, w przeciągu 250 lat. Wydawało się to dość słuszne biorąc pod uwagę, że został w pełni wzniesiony ludzkimi rękami, a jego budowniczowie przenosili ziemię koszami, bez użycia koła, metalowych narzędzi i zwierząt pociągowych. Jednak prace prowadzone w ostatnich latach sugerują, że Kopiec Mnicha mógł powstać znacznie szybciej.

Kopiec Mnicha w Cahokii (źródło fot. Western Digs)

Dziewięć stanowisk archeologicznych w Meksyku pod specjalną ochroną UNESCO

Oryginalny artykuł: Senalizan nueve sitios arqueologicos mexicanos para proteccion especial de la UNESCO

Dnia 1 października, punktualnie o godzinie 11.00, na terenie dziewięciu stanowisk archeologicznych w Meksyku umieszczono specjalne tablice z potrójnym “Niebieskim Herbem” jako świadectwa wpisania tych ośrodków do Międzynarodowego Rejestru Dóbr Kulturowych Objętych Ochroną Specjalną UNESCO.

Tablice umieszczone na terenie Uxmal, jednego z miast Majów,
które znalazło się pod specjalną ochroną UNESCO (fot INAH)