Cerro de Trincheras i La Playa (stan Sonora, Meksyk) - ośrodki słynące z obróbki muszli morskich

Oryginalny artykuł: Brazaletes de conchas marinas dan identidad a los pueblos del desierto de Sonora

Cerro de Trincheras (stan Sonora, Meksyk) to prekolumbijski ośrodek równie znaczący jak Paquimé (stan Chihuahua, Meksyk), leżący na zboczu wzgórza o wysokości 170 metrów. Na  szczycie wzgórza zachował się mur o wysokości ponad 1.50 m, zbudowany w kształcie spirali i przypominający przeciętą muszlę ślimaka. Prace archeologiczne wykazały, że 600 lat temu mieszkańcy Cerro de Trincheras zajmowali się wyrobem ozdób z muszli i ich dystrybucją, chociaż sama tradycja obrabiania muszli w tym regionie sięga bardziej odległych czasów, gdyż na terenie stanowiska Fin del Mundo natrafiono na niewielkie paciorki z muszli, pochodzące sprzed 4800 lat. W miarę upływu wieków wprowadzano jednak nowe sposoby obróbki, dzięki czemu w Cerro de Trincheras powstawały coraz bardziej wyszukane przedmioty.

Zawieszki w formie żab, wykonane z muszli Glycymeris, znalezione w urnie grobowej
w Cerro de Trincheras (fot. Elisa Villalpando, INAH-Sonora)

Podczas 25 lat prac wykopaliskowych, archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH, Meksyk) i Uniwersytetu Binghamton (USA), w samym Cerro de Trincheras zebrali ponad 7 kilogramów ozdób z muszli. Zdołano wyróżnić aż kilkadziesiąt gatunków, pochodzących z wód Zatoki Kalifornijskiej. Do najczęściej spotykanych należą Glycymeris (54%) i Conus (26%), z których wyrabiano paciorki, pierścienie i bransolety ozdobione pięknymi, wyrytymi motywami geometrycznymi.

Pierścienie wykonane z muszli Conus, znalezione w Cerro de Trincheras
(fot. Elisa Villalpando, INAH-Sonora)

Xulnal, El Pesquero i Wakná – majańskie ośrodki na peryferiach El Mirador

Oryginalny artykuł: Xulnal, El Pesquero y Wakna - ciudades perifericas de El Mirador

Prace archeologiczne, zdjęcia satelitarne, zastosowanie technologii LiDAR i przygotowanie trójwymiarowych modeli dostarczyły informacji o trzech miastach Majów: Xulnal, El Pesquero i Wakná, które były ważnymi ośrodkami, pozostającymi w strefie wpływów potężnego El Mirador (Peten, Gwatemala) i rozwijały się w okresie preklasycznym, w latach 1000-350 p.n.e.

Xulnal leży w pobliżu wioski Carmelita, w odległości 10 km na zachód od El Tintal. Okres rozkwitu miasta nastąpił około 600 r. p.n.e. i było przypuszczalnie zamieszkiwane przez 40 tysięcy osób. Część ludności mogła zajmować się wyrobem ceramiki. Nie wiadomo, czy eksploatowano jakieś bogactwa naturalne, choć w odległości 6 km archeolodzy natrafili na złoża krzemienia. Na terenie Xulnal znajdują się dwie grupy architektoniczne. Jedna, stanowiąca centrum miasta została otoczona fosą, co wskazywałoby na charakter obronny i ewentualne konflikty wojenne w regionie. Ta część miasta była połączona drogą z drugą grupą, na południu, gdzie wznosił się akropol triadyczny i boisko do gry w piłkę. W obu kompleksach zachowały się również budowle typu E, którym to terminem archeolodzy określają wydłużone platformy, służące obserwacjom astronomicznym (równonocy i przesileń), choć – zdaniem niektórych badaczy – mogły mieć również związek z cyklami rolniczymi. Piramidy w Xulnal mają wysokość 20-25 metrów. Miasto otoczone jest bagnami, spośród których wyłania się niczym wyspa. Na szczęście ośrodek nie został splądrowany przez rabusiów i natrafiono na ceramikę nie tylko z okresu preklasycznego, ale i późnego okresu klasycznego.

Plan Xulnal. Otoczone fosą centrum miasta z akropolem i budowlą typu E.

Po lewej stronie akropol triadyczny, druga budowla typu E i boisko do gry w piłkę

(autor ilustracji: Kevin Ramírez, Proyecto Cuenca Mirador)

Chak Pet - ciekawa wioska z okresu preklasycznego w stanie Tamaulipas (Meksyk)

Oryginalny artykuł: La vida aldeana en la huasteca prehispanica narrada en vitrinas

Od 2006 roku specjaliści z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) prowadzą  wykopaliska na ziemiach położonych na południu stanu Tamaulipas, na wzgórzu na wprost plaży Tesoro (Altamira), gdzie natrafili na pozostałości prekolumbijskiej wioski, zamieszkiwanej w okresie od 900 r. p.n.e. do 200 r. n.e. Archeolodzy nazwali to miejsce Chak Pet („Czerwony Żółw” w języku huasteckim). Po dziesięciu latach prac wybrano 19 najbardziej interesujących artefaktów i zaprezentowano je na wystawie w Altamira. Jak podkreśla Gustavo A. Ramírez Castilla z Centrum INAH-Tamaulipas, jest to pierwszy, tak dokładnie zbadany ośrodek z okresu preklasycznego w regionie, gdzie dopiero znacznie później pojawili się Huastekowie.

 Fragment figurki znalezionej w Chak Pet (fot. Luís M. Martínez García, INAH)

Chak Pet zajmuje obszar 30 hektarów. Nie było tam kamiennych budowli i zachowały się jedynie pozostałości dawnych domów, które wznoszono z palonej gliny lub wapna i piasku. W posadzkach nadal widoczne są miejsca, w których ustawiano pale, podtrzymujące dachy z liśćmi palmowych. Natrafiono natomiast na ponad 400 pochówków, w których archeolodzy znaleźli różne przedmioty uważane za luksusowe. Uczeni przypuszczają, że mieszkańcy Chak Pet wymieniali sól na produkty pochodzące z innych regionów. Gustavo Ramírez przekazał, że dwa dyski z pirytu, stanowiące zwierciadła wykorzystywane we wróżbiarstwie i lecznictwie, zostały prawdopodobnie sprowadzone z centralnych ziem obecnego stanu Veracruz.

Pochówki w Chak Pet (fot. Luís M. Martínez García, INAH)

Nowe odkrycia związane z kulturą Marcavalle (Cusco, Peru)

Oryginalny artykuł: Descubren en Cusco muro circular de mas de 3 mil anos de antiguedad

Podczas wykopalisk na terenie stanowiska archeologicznego Marcavalle w rejonie Cusco odkryto mur z kamienia i gliny, otaczający przestrzeń w kształcie okręgu o średnicy siedmiu metrów. Jak podaje kierująca pracami Luz Marina Monroy, mur ograniczał miejsce, które nie tylko służyło zamieszkaniu, ale i odprawianiu rytuałów. Natrafiono również na fragment podobnego muru, który otaczał dawny warsztat rzemieślniczy i magazyn.

Fragmenty muru odkopanego w Marcavalle (fot. Andina)

Miasta Majów: Ixkun (Gwatemala)

Ruiny majańskiego miasta Ixkun znajdują się w południowo-wschodniej części Peten (Gwatemala), na północ od miasteczka Dolores. Po raz pierwszy dotarli tam, w 1852 roku, Modesto Mendez i Eusebio Lara. Później miejsce to odwiedzili Alfred Maudslay (w 1887 r.) oraz Sylvanus Morley i Herbert Spinden (w 1914 r.). Ian Graham, po swych wizytach w Ixkun (w 1971, 1972 i 1978), sporządził fotografie i rysunki tamtejszych rzeźbionych zabytków. Prace archeologiczne na terenie miasta prowadzili badacze gwatemalscy: Héctor Escobedo, Juan Pedro Laporte i Héctor E. Mejía.

Stanowisko archeologiczne Ixkun

Budowle w Ixkun nadal są porośnięte roślinnością i nie zostały odrestaurowane. Wiadomo jednak, że przechodziły co najmniej dwie fazy konstrukcyjne, a miasto było gęsto zamieszkane w końcowym okresie klasycznym. Zachowana do dzisiaj część Ixkun obejmuje: Plac Północny, Plac Centralny i Plac Południowy, boisko do gry w piłkę, Akropol Zachodni, dwie drogi sacbé (prowadzące w kierunkach północnym i południowym) oraz Grupę Południową.

Budowle Ixkun

Analiza malowideł zdobiących dawne budowle w Tenochtitlan

Oryginalny artykuł: Analizan la pintura mural del recinto sagrado de Mexico-Tenochtitlan

Od 1978 roku, poza pracami archeologicznymi na terenie ceremonialnego centrum dawnego Tenochtitlan, specjaliści zajmują się również konserwacją malowideł ściennych, które - ze względu na szkodliwe działanie środowiska - narażone są na zniszczenie. Michelle De Anda Rogel, badaczka z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) przekazała, że fragmenty oryginalnej polichromii zachowały się jedynie na murach sześciu budowli: Wielkiej Świątyni (Templo Mayor), Domu Orłów (Casa de Aguilas), Budowlach M i N oraz na obu Czerwonych Świątyniach (Templos Rojos), Północnej (Norte) i Południowej (Sur).

Plan z zaznaczonymi budowlami, na których zachowały się malowidła

(autorka: Michelle De Anda Rogel, Projekt Templo Mayor – INAH)

Michelle De Anda Rogel przypomniała, że początki projektu, którego celem jest szczegółowy rejestr graficzny malowideł ściennych Mexików, sięgają 1994 roku, kiedy to w obawie przed ich całkowitym zniszczeniem, pierwsze prace podjęli dr Leonardo López Luján (obecnie kierujący Projektem Templo Mayor) i rysownik Fernando Carrizosa Montfort, który wykorzystując lupy stereoskopowe i promieniowanie ultrafioletowe zdołał zidentyfikować miejsca, które były niegdyś pokryte kolorem lub przemalowane, co posłużyło do sporządzenia wstępnego szkicu. W 2004 roku, archeolog Carrizosa wykonał kalki malowideł w skali 1:1, później skopiowane na papier, na podstawie których Luz María Muñoz przygotowała fotografie cyfrowe w wysokiej rozdzielczości. W sumie zarejestrowano 60 malowideł, zajmujących powierzchnię około 200 metrów kwadratowych.

Archeolog Fernando Carrizosa podczas rejestru malowideł w Domu Orłów w 1995 roku
(fot. Projekt Templo Mayor – INAH)