Odkryto miejsca uprawy kakaowca w północnej części Półwyspu Jukatan

Oryginalny artykuł: Researchers discover locations of ancient Maya sacred groves of cacao trees

Ziarna kakaowca były szczególne ważne dla Majów, gdyż służyły nie tylko do przygotowywania napojów, którymi raczyli się przedstawiciele elity, ale stanowiły też przedmiot wymiany handlowej z innymi kulturami Mezoameryki, a hiszpańscy kronikarze podają, że były również używane jako waluta. Z tego powodu uprawa kakaowca była nadzorowana przez władców Majów. Do tej pory nie zdołano jednak ustalić dokładnego położenia miejsc uprawy kakaowca w północnej części Półwyspu Jukatan. Grupa amerykańskich i meksykańskich badaczy (z Brigham Young University, University of California w Riverside, University of Miami, State University of New York, Kent State University, Universidad Nacional Autónoma de Mexico, Instituto Nacional de Antropologia e Historia oraz Cultural Heritage and Archeology in the Maya Area institution) postanowiła zatem poszukać w tym regionie miejsc, które mogły być przez Majów wykorzystywane do uprawy kakaowca, zapewniając idealne do tego warunki, czyli połączenie wilgotności, cienia i braku wiatru. Ponieważ stosunkowo suchy klimat Jukatanu nie sprzyja uprawie kakaowca, badacze przyjrzeli się bliżej licznym wapiennym zapadliskom terenu typowym dla tego regionu i charakteryzujących się mikroklimatem oraz warunkami, które byłyby odpowiednie dla takich upraw. 

Pozostałości kamiennych schodów w jednym z zapadlisk w rejonie Coba (stan Quintana Roo, Meksyk)
(fot. Richard Terry)

Zespół przeprowadził dokładne analizy próbek gleby pobranych z jedenastu tego typu zapadlisk i okazało się, że w dziewięciu przypadkach gleba zawierała ślady teobrominy, teofiliny i kofeiny, biomarkerów typowych dla kakao. W kilku zapadliskach archeolodzy natrafili również na świadectwa odprawianych tam rytuałów, w tym kamienne rzeźby, ołtarze oraz dary ofiarne, wśród których były przedmioty wykonane z jadeitu oraz ceramika. W jednym zapadlisku zachowały się pozostałości dawnych kamiennych schodów. Znaleziska  pokazują, że miejsca te miały dla Majów charakter sakralny. 

Fragmenty glinianej figurki znalezionej w jednym z zapadlisk
(źródło fot. Bringham Young University)

Jak podaje Richard Terry (z Brigham Young University), w jednym z zapadlisk w pobliżu Coba (stan Quintana Roo, Meksyk) zespół badaczy znalazł fragmenty kadzielnicy i kilka wykonanych z ceramiki owoców kakaowca. Natrafiono tam nawet na rosnące jeszcze kakaowce. Jest bardzo możliwe, że to zapadlisko, nazwane Dzadz Ion, służyło uprawom w późnym okresie postklasycznym (w latach 1000-1400).

Wykonane z ceramiki owoce kakaowca (źródło fot. Bringham Young University)

Droga sakbe długości około 100 km, prowadząca z Coba do Yaxuna była główną arterią handlową i przebiega w pobliżu setek podobnych zapadlisk, które mogły być wykorzystywane do uprawy kakaowca. Uczeni uważają, że władcy, którzy zlecili budowę tej drogi kontrolowali również produkcję kakao.

Mapa Coba z zaznaczeniem drogi i zapadlisk
(źródło fot. Bringham Young University)

Więcej na temat kakao w Mezoameryce można przeczytać w postach: "Kakao w Mezoameryce", "Na Jukatanie odkryto kakao sprzed 2500 lat", "Różne smaki majańskiego kakao i atole". O drodze prowadzącej z Coba do Yaxuna można przeczytać w poście: "Dzięki technologii LiDAR wiemy więcej o najdłuższej drodze Majów". Naczynia Majów przeznaczone do picia kakao można zobaczyć w fotogaleriach: "Ceramika Majów - część I"„ Ceramika Majów - część II", "Ceramika Majów - część III".