Przedstawienia boisk do gry w piłkę wyryte w skałach w stanie Oaxaca (Meksyk)

Oryginalny artykuł: Ancient ritual bloodletting may have been performed at carvings found in Mexico

W 2016 roku, podczas prac na terenie gminy San Pedro Mártir Quiechapa (stan Oaxaca, Meksyk), archeolodzy odkryli wyryte w skałach różne elementy. Na szczególne zainteresowanie zasługuje 30 przedstawień boisk do gry w piłkę, które zachowały się w dwóch miejscach tego regionu, 22 w El Gentil i osiem w El Derrumbadero. Do udokumentowania znalezisk uczeni wykorzystali fotogrametrię. Technika ta pozwala na wykonywanie zdjęć pod różnymi kątami i ostatecznie – dzięki programowi komputerowemu – przygotowanie wirtualnego, trójwymiarowego obrazu. W rezultacie okazało się, że największe z wyrytych boisk ma długość 34,1 cm, a najmniejsze 8 cm. Alex Elvis Badillo (z Indiana State University, USA) w opublikowanym właśnie artykule prezentuje wyniki badań oraz – w oparciu o istniejącą literaturę – stara się wyjaśnić, czemu mogły służyć owe przedstawienia boisk do gry w piłkę.

U góry: jedno z przedstawień boisk do gry w piłkę w El Gentil;
na dole: boisko do gry w piłkę w Monte Alban (fot. Alex Elvis Badillo)

Nie wiadomo dokładnie, z jakiego okresu pochodzą owe przedstawienia boisk, ale ceramika znaleziona na terenie Quiechapa liczy co najmniej 2300 lat. Poza tym, pewną podpowiedź może stanowić wygląd ukazanych boisk, gdyż wszystkie mają kształt litery I, a tego typu boiska pojawiły się w Mezoameryce około 100 r. p.n.e. w Monte Albán (stan Oaxaca, Meksyk). Mogłoby to sugerować, że wyryte w skałach przedstawienia boisk pochodzą z jakiego okresu po 100 r. p.n.e., ale oczywiście nie ma co do tego całkowitej pewności. 

a) skała w El Derrumbadero z zachowanym przedstawieniem boiska,
b) i c) miejsce znalezienia wyrytych przedstawień boisk w El Derrumbadero
(fot. Alex Elvis Badillo)

Quiechapa nie jest pierwszym miejscem w Meksyku, gdzie archeolodzy natrafili na tego typu przedstawienia boisk. Wcześniej znaleziono podobne na terenie dzisiejszych stanów Michoacan, Guanajuato i Chiapas. Do tej pory nie zostały jednak udokumentowane na ziemiach stanu Oaxaca, choć Alex Elvis Badillo uważa, że w tym regionie może być ich więcej. Należy bowiem podkreślić, że to właśnie ze stanowisk archeologicznych w stanie Oaxaca pochodzą przedstawienia boisk do gry w piłkę zachowane na malowidłach ściennych w Atzompa, czy też na przedmiotach ze złota i kości znalezionych w Grobowcu 7 w Monte Albán. Mogłoby to wskazywać na jakieś symboliczne znaczenie takich elementów.

Przedstawienia boisk do gry w piłkę zachowane na malowidłach ściennych w Atzompa
(u góry po lewej), na przedmiocie z kości (na dole po lewej) i pektorale ze złota (po prawej),
pochodzących z Grobowca 7 w Monte Alban (fot. Alex Elvis Badillo)

Alex Elvis Badillo sugeruje, że te przedstawienia boisk mogły odgrywać jakąś rolę podczas rytuałów związanych z wodą, żyznością, śmiercią, odnowieniem i aktami samoofiary z krwi. Autor wspomina, że Juan Ruiz de Alarcón, pełniący posługę kapłańską w Meksyku po hiszpańskiej konkwiście, opisuje pewne rytuały, podczas których miejscowi kapłani nakazywali ludziom rytualne upuszczanie krwi i spływała ona do małych zagłębień wyrytych w kamieniu. Wiadomo, że w Mezoameryce zarówno woda, jak i krew były uważane za święte i miały symboliczne znaczenie w kosmologii Mezoameryki. Być może do miejsc z wyrytymi przedstawieniami boisk wyruszały procesje, w których uczestniczyli nie tylko kapłani, ale i wspólnoty z pobliskich osad, a późniejsze odprawianie rytuałów mogło służyć zacieśnianiu wzajemnych więzi społecznych. Alex Elvis Badillo zaznacza jednak, że konieczne są dalsze badania, które pozwoliłyby lepiej zrozumieć symboliczne znaczenie zachowanych przedstawień boisk do gry w piłkę w Quiechapa, gdyż nadal wiele pytań pozostaje bez odpowiedzi.

Jeden z modeli boiska uzyskany dzięki zastosowaniu fotogrametrii (autor: Alex Elvis Badillo)

Więcej o grze w piłkę w Mezoameryce można przeczytać w poście: „Mezoamerykańska gra w piłkę”