Badanie ceramiki Wari dostarcza informacji na temat funkcjonowania imperium

Oryginalny artykuł: Lasers and chemistry reveal how ancient pottery was made, and how an empire functioned

Imperium Wari rozciągało się na ponad 1600 kilometrów na górzystych i przybrzeżnych obszarach prekolumbijskiego Peru w latach 600-1000. Pozostawiona przez dawnych mieszkańców ceramika daje archeologom wskazówki, jak funkcjonowało imperium. Nowe badania przeprowadzone przez uczonych z Field Museum w Chicago pokazują, że zamiast używać „oficjalnej” ceramiki Wari sprowadzanej ze stolicy, garncarze z całego imperium tworzyli własne naczynia dekorowane tak, aby naśladowały tradycyjny styl Wari. Aby to wykazać przeanalizowano skład chemiczny ceramiki za pomocą wiązek laserowych. Jak podaje M. Elizabeth Grávalos, w tym badaniu naukowcy przyjrzeli się idei kosmopolityzmu, włączenia różnych kultur i praktyk do społeczeństwa, starając się pokazać, że garncarze byli pod wpływem Wari, ale ten wpływ został zmieszany z ich lokalnymi praktykami kulturowymi, co doprowadziło do stworzenia własnych wersji ceramiki Wari.

Elizabeth Gravalos w jednym z domostw kultury Recuay na terenie stanowiska
archeologicznego Jecosh w Ancash (fot. Emily Sharp)

Nowe wieści z Palenque

Oryginalne artykuły: Reportan el hallazgo de una cámara funeraria en Palenque durante trabajos del Tren Maya , Osamenta hallada recientemente en Palenque habría sido de una mujer foránea, revela análisis

Podczas prac archeologicznych w Palenque, prowadzonych w ramach programu Promeza (związanego z budową trasy pociągu przez ziemie Majów) odkryto komorę grobową z pierwotnym pochówkiem składającym się z kompletnego ludzkiego szkieletu i pochówkiem wtórnym. Znaleziono też dary ofiarne obejmujące talerze ceramiczne i niszę z różnymi figurkami wykonanymi z jadeitu. Grobowiec znajdował się w pobliżu Budowli CP3, przestrzeni, w której prowadzone są działania w zakresie poprawy i odnowy infrastruktury. 

Komora grobowa odkryta na terenie Palenque (fot. INAH)

Malowidła kultury Moche w Pañamarca (Peru)

Oryginalny artykuł: 1,400-year-old mural of 2-faced men unearthed in Peru 

W sierpniu 2022 roku archeolodzy odkryli na terenie stanowiska Pañamarca (Peru), ośrodka kultury Moche pochodzącego sprzed 1400 lat, dwa malowidła zdobiące filar w sali ceremonialnej tamtejszej budowli. Obecnie przekazali więcej szczegółów związanych z tym znaleziskiem. Oba malowidła przedstawiają mężczyznę o dwóch twarzach, jednej zwróconej w lewą stronę i drugiej – w prawą stronę.

Filar z wizerunkami mężczyzn o dwóch twarzach (fot. Lisa Trever)

Rozwiązanie zagadki transportu drewnianych kłód do Kanionu Chaco

Oryginalny artykuł: How scientists hauling logs on their heads may have solved a Chaco Canyon mystery 

Od wielu lat badacze zastanawiali się, jak dawni mieszkańcy Kanionu Chaco byli w stanie przetransportować przez ponad 100 km około 200 000 ciężkich drewnianych kłód służących jako budulec. Okazało się, że kluczem do rozwiązania tej zagadki mogły być specjalne opaski owijane wokół głowy, nazywane po angielsku „tumpline” i do dzisiaj używane przez Szerpów w Nepalu. Pomagają one tragarzom udźwignąć ciężary wykorzystując raczej kości karku i kręgosłupa niż mięśnie. Rodger Kram i James Wilson (z University of Colorado Boulder, USA) postanowili osobiście sprawdzić ten sposób, przenosząc leśną drogą o długości 25 km w hrabstwie Boulder w Kolorado kłodę sosny ważącą około 60 kg.

James Wilson (po lewej) i Rodger Kram (po prawej) przenoszący kłodę sosny
z wykorzystaniem opasek owiniętych wokół głowy (fot. Patrick Campbell)

Odtworzenie twarzy Zuzu, człowieka, który żył 9600 lat temu w Brazylii

Oryginalny artykuł: See the lifelike face of Zuzu, a man who lived 9,600 years ago in Brazil

W 1997 roku na terenie stanowiska Toca dos Coqueiros, położonym w Parku Narodowym Serra da Capivara w Brazylii archeolodzy odkryli szkielet zakopany w pozycji embrionalnej. Na podstawie rozmiaru i kształtu czaszki zidentyfikowali go wówczas jako należący do kobiety i nazwali Zuzu. Jednak wielu badaczy sądziło, że w rzeczywistości był to mężczyzna. Obecnie odtworzenie wyglądu zmarłej osoby potwierdziło, że faktycznie chodzi o mężczyznę, który zamieszkiwał ziemie dzisiejszej Brazylii około 9600 lat temu. 

Wygląd twarzy Zuzu (fot. Moacir Elias Santos i Cicero Moraes)

Odkrycie nowego posągu moai na Wyspie Wielkanocnej

Oryginalny artykuł: Sale a la luz un nuevo moai al secarse la laguna de un cráter en la Isla de Pascua 

Na Wyspie Wielkanocnej, podczas prowadzenia przez grupę profesjonalistów i wolontariuszy z Universidad de Chile badań geologicznych po pożarze, który miał miejsce w ubiegłym roku (post: „Pożar zniszczył posągi moai na Wyspie Wielkanocnej”) odkryto nowy posąg moai. Znajdował się on na dnie wyschniętego jeziora w kraterze wulkanu Rano Raraku, mającego kluczowe znaczenie dla rdzennych mieszkańców Rapa Nui, gdyż stamtąd w większości pochodził kamień wulkaniczny używany do rzeźbienia posągów.

Nowo odkryty posąg moai (fot. Ma'u Henua Rapa Nui)

Nowe znaleziska w Ek' Balam, mieście Majów na Jukatanie

Oryginalny artykuł: Especialistas del INAH avanzan en el análisis de los recientes hallazgos en la Zona Arqueológica de Ek’ Balam

Na Akropolu w Ek' Balam archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) odkryli dziewięć pomieszczeń zamieszkiwanych przez tamtejszą elitę, w których zachowały się fasady z modelowanymi w stiuku dekoracjami. Wyróżniają się wśród nich postacie władców z pojmanymi przez nich jeńcami. 

Fragment modelowanej w stiuku postaci władcy i jeńca (fot. Centrum INAH Jukatan)

W Macatón (Peru) znaleziono szczątki ludzkie sprzed ponad 800 lat

Oryginalny artykuł: Hallazgo arqueológico: descubren en Huaral restos humanos de más de 800 años de antigüedad

Na terenie stanowiska Macatón (prowincja Huaral, region Lima) archeolodzy z Universidad Nacional Mayor de San Marcos znaleźli szczątki dwóch dorosłych osób i noworodka, wywodzących się z niższej warstwy społecznej kultury Chancay. Kierujący pracami Pieter van Dalen podaje, że chodzi o zbiorowy pochówek z około 1200 roku lub nieco starszy. Szczątki złożono w zawiniątkach grobowych. Badacze sądzą, że chodzi o matkę i jej dziecko. W przypadku drugiej dorosłej osoby, jej zawiniątko zostało częściowo rozerwane przez rabusiów.

Prace archeologiczne na terenie Macaton (źródło fot. Andina)