W Wielkiej Platformie w Tlatelolco odkryto depozyt ofiarny

Oryginalny artykuł: Descubren ofrenda de consagración en el Gran Basamento de Tlatelolco 

Na terenie stanowiska archeologicznego Tlatelolco w mieście Meksyk archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) odkryli depozyt ofiarny złożony ponad 700 lat temu podczas poświęcania rozbudowy Wielkiej Platformy (Gran Basamento), która odgrywała znaczącą rolę w rytuałach dawnych mieszkańców Tlatelolco. Projekt Tlatelolco, który zlecił Eduardo Matos Montezuma rozpoczął się w 1987 roku i jednym z jego celów było porównanie podobieństw i różnic Tlatelolco i Tenochtitlan. Wielka Platforma była badana od 1991 roku i prawdopodobnie odgrywała ona taką samą rolę jak Casa de Aguilas (Dom Orłów) w Tenochtitlan. Była miejscem kultu wojskowej elity Tlatelolco i przypuszczalnie była poświęcona bogu Tezcatlipoca („Dymiące Zwierciadło”). 

Gran Basamento w Tlatelolco (fot. INAH)

Ślady pszczelarstwa Majów znalezione w stanie Quintana Roo

Oryginalny artykuł: Hallan vestigios de antigua apicultura maya en Quintana Roo 

Podczas prac na odcinku 6. (Tulum-Chetumal) trasy pociągu przez ziemie Majów archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) natrafili na trzy zatyczki dawnych uli Majów. Pszczelarstwo było częścią życia codziennego Majów na Półwyspie Jukatan już od czasów prekolumbijskich, co potwierdzają sceny przedstawione w kodeksach Majów i zapiski hiszpańskich kronikarzy. Majowie wykonywali ule z wydrążonych pni, które były zamykane na końcach zatyczkami, z małym otworem w części centralnej i nazywali je jobόn. Czasami zdarzały się też ule z ceramiki, gdyż jeden z nich został znaleziony przez polskich archeologów z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Nakum, mieście Majów na terenie Gwatemali. 

Jedna z zatyczek ula znaleziona przez archeologów (fot. INAH)

Jak trąbki z muszli służyły komunikowaniu się w osadach otaczających Kanion Chaco

Oryginalny artykuł: Ancient humans used conch-shell sounds to organize communities

W centrum dawnej kultury Pueblo znajdował się Kanion Chaco w północno-zachodnim stanie Nowy Meksyk. Miejsce to było zamieszkiwane w latach 850–1150 i otoczone mniejszymi społecznościami, z których każda była zorganizowana wokół centralnego wielkiego domu. W wielu tamtejszych pochówkach archeolodzy natrafili na trąbki z muszli, choć muszle musiały być sprowadzane z odległości około 1000 km. Do dziś muszle są wykorzystywane w praktykach rytualnych ludności Pueblo, co sugeruje, że miały one również duże znaczenie w przeszłości. Trąbki z muszli wytwarzały głęboki i donośny dźwięk, który mógł rozchodzić się na znaczne odległości. Uczeni z USA podejrzewali, że rola dźwięku i słuchu wykraczała poza samo centrum Kanionu Chaco, który jest otoczony przez ponad sto niedostatecznie jeszcze zbadanych osad i zastanawiali się, czy dźwięki trąbek z muszli mogły docierać również do nich. 

Mapka przedstawia położenie pięciu badanych osad (źródło ilustracji: czasopismo Antiquity)

W Dolinie Virú odkryto geoglif kultury Moche

Oryginalny artykuł: ¡Fabuloso hallazgo! Descubren geoglifo asociado a pozos mochicas para captar agua en Virú 

W październiku 2023 roku w Dolinie Virú (region La Libertad, Peru) peruwiańscy archeolodzy przeprowadzili prace związane z mapowaniem tego obszaru, wykorzystując w tym celu nisko latające drony. Na terenie Doliny Virú znajduje się wiele pozostałości z czasów prekolumbijskich, ale gubią się one wśród dzisiejszych pól uprawnych. Niedawno, analizując wykonane zdjęcia badacze zauważyli w pobliżu wąwozu geoglif. Jak podaje kierujący projektem Feren Castillo Luján, geoglif ma wymiary 40 na 30 metrów i przedstawia ptaka z rodziny sokołowatych, skierowanego w stronę góry.

Geoglif znaleziony w Dolinie Viru (źródło fot. Andina)

Wyjątkowy depozyt ofiarny złożony w Yaxnohcah podczas poświęcenia boiska do gry w piłkę

Oryginalny artykuł: Traces of hallucinogenic plants and chile peppers found at Maya ball court suggest rituals took place there

W Yaxnohcah, mieście Majów w meksykańskim stanie Campeche, archeolodzy z USA, Meksyku i Kanady odkryli w kompleksie Helena depozyt ofiarny, w którym znaleziono rośliny zidentyfikowane jako Ipomea corymbosa (w języku Majów z Jukatanu nazywana xtabentun), papryczki chili (ich w języku Majów z Jukatanu i Majów Tzetzal), Hampea trilobata (jool w języku Majów z Jukatanu) i Oxandra lanceolata (znana jako chilcahuite w południowym Meksyku). Wykopaliska w grupie architektonicznej Helena w Yaxnohcah były prowadzone w latach 2016-2022. Jest to platforma o wysokości jednego metra, mająca 68 m długości na linii wschód-zachód i 147 m długości na linii północ-południe. W okresie preklasycznym wznosiły się tam budowle mieszkalne. W latach 400 p.n.e.-200 n.e. platforma została przebudowana i wzniesiono tam boisko do gry w piłkę. Zdaniem uczonych, depozyt złożony pod posadzką platformy był związany z jej renowacją w późnym okresie preklasycznym, gdy zmieniła ona swój charakter z domowego na ceremonialny, miał przebłagać bogów i zapewnić ich błogosławieństwo.

Mapka przedstawiająca miasto Yaxnohcah z zaznaczonym kompleksem Helena
(źródło ilustracji: czasopismo PLOS ONE)

W mieście Meksyk natrafiono na pozostałości domu z prekolumbijskiej osady

Oryginalny artykuł: Descubren restos de casa del asentamiento previo al pueblo de indios de San Miguel Chapultepec 

Położone na wysepce u podnóża wzgórza Chapultepec dawne miasto San Miguel zostało stopniowo zrównane z ziemią w ubiegłym stuleciu. Jednak dzięki archeologicznej akcji ratowniczej odzyskano pozostałości domu, będącego częścią prekolumbijskiej osady z XV wieku. Kierująca pracami María de Lourdes López Camacho (z INAH) poinformowała, że stanowią one pierwszy uznany materialny dowód istnienia wioski, która do swego rozwoju wykorzystała jeden z niewielu niezalewowych obszarów tego regionu.

Pozostałości dawnego domu (fot. Mauricio Marat, INAH)

W Tulum odkryto nietypowy zbiornik chultun

Oryginalny artykuł: Descubren un chultún en la Zona Arqueológica de Tulum, en Quintana Roo 

Na terenie Tulum, miasta Majów w meksykańskim stanie Quintana Roo, archeolodzy odkryli zbiornik chultun o średnicy 2,48 m i głębokości 2,39 m, z prostokątnym wejściem o długości 54 cm i szerokości 46 cm. Chultun znajdował się wewnątrz Budowli 25 (zwanej Casa del Halach Uinic) i jest to jedyny zbiornik znaleziony w budynku. 

Budowla 25 (Casa del Halach Uinic) w Tulum (fot. Boguchwała Tuszyńska)

Teotihuacan nawiedziło pięć trzęsień ziemi, które mogły przyczynić się do upadku miasta

Oryginalny artykuł: 5 catastrophic megathrust earthquakes led to the demise of the pre-Aztec city of Teotihuacan, new study suggests

Nowe badania przeprowadzone przez hiszpańskich i meksykańskich uczonych, opublikowane w czasopiśmie Journal of Archaeological Science: Reports sugerują, że kilka potężnych trzęsień ziemi mogło doprowadzić do upadku i ostatecznego opuszczenia Teotihuacan. Naukowcy od dawna zastanawiali się, co spowodowało dramatyczny spadek liczby mieszkańców Teotihuacan i brali pod uwagę różne hipotezy. Jednak nowa analiza trzech najważniejszych tamtejszych budowli wykazała, że w latach 100-600 Teotihuacan nawiedziło pięć trzęsień ziemi. Jak podaje Raúl Pérez-López (z Instytutu Geologii i Górnictwa w Hiszpanii) uczeni nie są w stanie z całkowitą pewnością określić ich źródła, ale uważają, że może to być Rów Środkowoamerykański (rów oceaniczny na Pacyfiku, będący jedną z największych stref subdukcji na świecie i stanowiący granicę między kilkoma płytami tektonicznymi). Takie trzęsienia ziemi wyróżniają się niezwykła magnitudą i stosunkowo rzadkim występowaniem w porównaniu z innymi zdarzeniami sejsmicznymi. Pierwsze trzęsienie ziemi nawiedziło Teotihuacan około 100 roku, wywołując zniszczenia w Piramidzie Księżyca i w pierwszej wersji Piramidy Słońca. Drugie nastąpiło około 225 roku, a jego skutki są widoczne w Piramidzie Księżyca. Trzecie i czwarte miało miejsce w latach 400-525 i doprowadziło do zniszczeń w Piramidzie Księżyca i w Świątyni Pierzastego Węża. Piąte trzęsienie ziemi nastąpiło około 600 roku.

Skutki trzęsienia ziemi widoczne na Świątyni Pierzastego Węża:
a) plan budowli, b) zachodnie schody świątyni, c) i d) zachodnia fasada świątyni,
e) przemieszczenia kamiennych bloków (kolor żółty), wyparcia kamieni (żółte strzałki), odłupane narożniki (białe strzałki) na zachodnich schodach światyni, f) odłupane narożniki na południowej stronie świątyni
(źródło ilustracji: Journal of Archeological Science: Reports)