Odkrycia w Quentepata (region Cusco, Peru)

Oryginalny artykuł: Inca farming terraces enclosures unveiled in Cusco

Od 2013 roku trwają prace na terenie Parku Archeologicznego Chinchero, leżącego w odległości 28 kilometrów od Cusco (Peru). Ostatnio, podczas przygotowywania terenów pod budowę domów i miejscowego muzeum dokonano nowych odkryć w sektorze Quentepata. Kierujący pracami wykopaliskowymi archeolog Felix Vilca poinformował, że natrafiono na tarasy i pomieszczenia, które do tej pory pokrywała warstwa ziemi.

Tarasy w Quentepata (fot. DDC Cusco)

Czy Teotihuacan nazywano "Miastem Słońca"?

Oryginalny artykuł: Teotihuacan no fue la Ciudad de los Dioses, sino la Ciudad del Sol

W ostatnim trzydziestoleciu XX wieku zaproponowano przekład z języka nahuatl nazwy miasta Teotihuacan jako „miejsca, gdzie ludzie zmieniają się w bogów”. Nowe badania epigraficzne i ikonograficzne dokumentów z XVI wieku, zwłaszcza Kodeksu Xolotl dowodzą, że ludność, która przybyła do Doliny Meksyku już po upadku tej wielkiej metropolii, nazywała ją „Miastem Słońca”. Badacze z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH), Verónica Ortega i Edith Vergara oraz niezależny ekspert Enrique del Castillo uważają, że chociaż Leyenda de los soles (opisana w 1558 roku przez zakonnika Jerónimo de Mendieta w jego dziele zatytułowanym Historia Eclesiástica Indiana) opowiada o zebraniu się bogów-stwórców w Teotihuacan, to jednak nazwa miasta nawiązuje raczej do miejsca, gdzie mianowano prawowitych władców.

Piramida Słońca w Teotihuacan (fot. Mauricio Marat, iNAH)

Odtworzenie stroju "Czerwonej Królowej" z Palenque

Oryginalny artykuł: Por vez primera exhiben integro el ajuar funerario de la Reina Roja de Palenque

W 672 r. n.e., w wieku około 50-60 lat, zmarła w Palenque pani Tz’akbu Ajaw, żona króla K’inich Janahb Pakal. Została pochowana w tamtejszej Świątyni XIII, a jej grobowiec odkryli w 1994 roku Arnoldo González Cruz (kierujący Projektem Archeologicznym Palenque) i Fanny López, nadając kobiecie przydomek „Czerwonej Królowej”. W komnacie grobowej znajdowały się setki rozproszonych paciorków i fragmentów mozaiki, które niegdyś stanowiły ozdoby stroju królowej. Obecnie, po niemal 500 latach, badacze z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) postanowili dokładnie odtworzyć wyprawę grobową pani Tz’akbu Ajaw i ukazać ją w całej wspaniałości. Zrekonstruowana wyprawa grobowa jest obecnie po raz pierwszy prezentowana na wystawie „Złote Królestwa” (Golden Kingdoms) w Museum J.Paul Getty (Los Angeles, USA), od 28 lutego będzie mogła być podziwiana w Metropolitan Art Museum (Nowy Jork, USA), po czym zajmie szczególne miejsce w Museo Alberto Ruz Lhuillier w Palenque (Meksyk).

Odtworzony strój pani Tz’akbu Ajaw na wystawie w Museum J. Paul Getty w Los Angeles

(fot. Abril Buendía, INAH)

Sac Actun - największy na świecie system podwodnych jaskiń

Oryginalny artykuł: Descubierta en Mexico la cueva inundada mas grande del mundo

Grupa badaczy z Projektu GAM (Gran Acuífero Maya) odkryła, że dwa systemy podwodnych jaskiń, znanych jako Sac Actun i Dos Ojos, znajdujących się w rejonie Tulum (stan Quintana Roo, Meksyk) są ze sobą połączone, tworząc największy na świecie podwodny labirynt. Do tej pory pierwsze miejsce zajmował system jaskiń Ox Bel Ha, położony na południe od Tulum i liczący 270 km. Kolejnymi co do wielkości były systemy: Sac Actun (położony na północny wschód od Tulum i liczący 263 km), Kook Baal (93 km) i Dos Ojos (83 km). Zgodnie z zasadami przyjętymi w speleologii, w przypadku połączenia dwóch systemów jaskiń, mniejszy zostaje wchłonięty przez większy. W związku z tym Dos Ojos już nie istnieje, a Sac Actun jest obecnie uważany za największy na świecie system jaskiń, liczący wraz ze swymi tunelami i galeriami aż 347 km, co w linii prostej odpowiadałoby odległości z Cancun do Chetumal.

System podwodnych jaskiń Sac Actun (fot. Reuters)

Nowe badania przyczyn epidemii w Meksyku w latach 1545-50

W XVI wieku mieszkańcy Mezoameryki nie byli uodpornieni na wiele chorób przywleczonych przez Europejczyków do Nowego Świata i stali się ofiarami trzech siejących spustoszenie epidemii: pierwszej - w latach 1520-21, drugiej – w latach 1545-50 i trzeciej - w latach 1576-1581. Podczas epidemii ospy w 1520 roku zmarło około 5-8 milionów osób. Najtragiczniejszą w skutkach okazała się druga epidemia. Niektórzy historycy podają, że w przeciągu pięciu lat zmarło na tajemniczą chorobę aż 15 milionów ludzi, czyli 80% populacji, choć źródła nie zawsze są zgodne co do liczby zgonów, a różnice wynikają z faktu, że nie znamy dokładnej liczby mieszkańców Mezoameryki w momencie przybycia Hiszpanów. Niektórzy historycy podawali, że w 1520 roku Mezoamerykę zamieszkiwało około 25 milionów osób, a w 1550 tylko 3-4 miliony. Kolejna epidemia w latach 1576-78 zabrała połowę pozostałej przy życiu populacji. Od stu lat toczą się dyskusje na temat choroby, która wywołała epidemię w latach 1545-1550. Sugerowano, że mogła to być odra lub gorączka krwotoczna. Mieszkańcy Mezoameryki określali ją jedynie słowem cocoliztli, które w języku nahuatl określa po prostu „zarazę” i nie odnosi się do konkretnej choroby. Badania przeprowadzone ostatnio przez uczonych z Instytutu Maxa Plancka w Jenie (Niemcy) i opublikowane w czasopiśmie naukowym Nature Ecology and Evolution dostarczają nowych informacji na temat tajemniczej choroby.

Strona 46v z Kodeksu Telleriano-Remensis,

na której ukazano ciała zmarłych podczas epidemii w 1545 roku

Najwcześniejsze ślady uprawy kukurydzy na ziemiach północno-zachodniego Meksyku

Oryginalny artykuł: El resto de maiz mas antiguo encontrado hasta la fecha en el noroeste de Mexico emergio en bandejas de agua

W przeciągu ostatnich 15 lat archeolodzy Guadalupe Sánchez Miranda i John P. Carpenter z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH), pracujący na terenie stanowiska archeologicznego La Playa (stan Sonora, Meksyk), odkopali około 80 ziemnych pieców z najróżniejszych okresów. W większości (70%) pieców zachowały się pozostałości kukurydzy, w tym kłoski, ziarna i zwęglone łodygi. We wrześniu 2017 roku, w jednym z pieców o głębokości około 1,5 metra natrafiono na pozostałości kukurydzy, pochodzącej sprzed 4299-4142 lat. Tym samym jest to najwcześniejszy dowód uprawy kukurydzy na ziemiach północno-zachodniego Meksyku.

Stanowisko archeologiczne La Playa (fot. Centrum INAH Sonora)

Zarejestrowano 7 nowych stanowisk archeologicznych w stanie Nayarit (Meksyk)

Oryginalny artykuł: Salvamento arqueologico devela pasado prehispanico de la costa nayarita

Podczas prac archeologicznych prowadzonych na południowym wybrzeżu stanu Nayarit (Meksyk), w gminie Compostela, specjaliści z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) zarejestrowali siedem ośrodków zamieszkiwanych w czasach prekolumbijskich. Jak podaje kierujący projektem José Rodolfo Cid Beziez, badania obejmują obszar około 300 hektarów i dostarczają informacji na temat grup ludności, które osiadły w tym regionie. Od podjęcia pierwszych prac w 2015 roku do chwili obecnej znaleziono niemal 98 000 fragmentów najróżniejszych artefaktów, głównie przedmiotów do użytku domowego, w tym naczyń ceramicznych i żaren, a także 37 metalowych dzwoneczków i dwa zwierciadła wykonane z kawałków obsydianu. Natrafiono też na 426 petroglifów, przedstawiających proste linie, spirale, postacie antropomorficzne oraz motywy nawiązujące do symboli wody znanych z ikonografii kultur zamieszkujących Płaskowyż Centralny.

Prace wykopaliskowe na terenie stanu Nayarit (fot. Rodolfo Cid, INAH)

Sala bankietowa kultury Mochica

Oryginalne artykuły: Arqueologos sorprendidos con hallazgo mochica en Huaca Limon
                               Hallan nuevos vestigios mochicas

Grupa peruwiańskich archeologów, którą kieruje Walter Alva dokonała bardzo ciekawego odkrycia na terenie Huaca Limón, 30 km na południe od Chiclayo w regionie Lambayeque, gdzie prace wykopaliskowe podjęto cztery miesiące temu. Natrafiono tam na pochodzącą sprzed 1700 lat salę bankietową kultury Mochica, która zdaniem badaczy potwierdza istnienie tego typu budowli, znanych do tej pory jedynie ze scen namalowanych na naczyniach ceramicznych kultury Mochica i stanowiących miejsca, gdzie dyskutowano o sprawach polityczno-społecznych.

Pozostałości sali bankietowej kultury Mochica (fot. Dante Piaggio, El Comercio)

Nahualac (u stóp wulkanu Iztaccíhuatl) mogło reprezentować mikrokosmos

Oryginalny artykuł: Nahualac, sitio en las faldas del Iztaccihuatl podria representar un microcosmos

Nahualac, miejsce u podnóża wulkanu Iztaccíhuatl w Meksyku mogłoby nawiązywać do mezoamerykańskich mitów o stworzeniu świata, zgodnie z którymi ziemia powstała z cielska ziemskiego potwora unoszącego się na pierwotnych wodach. W Nahualac, w naturalnym zbiorniku wodnym znajduje się bowiem miejsce kultu zwane tetzacualco, a tworzący się w lustrze wody efekt optyczny sprawia wrażenie, że budowla wyłania się z wód. W ten sposób miejsce to mogło reprezentować miniaturowy model wszechświata. Taką wizję przedstawiła archeolog Iris del Rocío Hernández Bautista z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH), odpowiedzialna za badania prowadzone u stóp wulkanu, w gminie Amecameca (stan Meksyk), na wysokości 3870 m n.p.m.

Nahualac widoczne z lotu ptaka (fot. Arturo Cruz, Terrasat Cartografía)

INAH podsumowuje wydarzenia z 2017 roku

Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH) w Meksyku podsumował wydarzenia z minionego roku, wśród których nie zabrakło nowych odkryć archeologicznych związanych z kulturami prekolumbijskimi i wspominanych również na naszym blogu. Do najważniejszych należały odkrycia na terenie Miasta Meksyk, w tym: Huey Tzompantli, Świątyni Ehecatla i boiska do gry w piłkę. W Teotihuacan wykazano istnienie tunelu pod Piramidą Księżyca, a w Chichén Itzá podjęto prace nad przygotowaniem specjalnego, trójwymiarowego modelu dawnego miasta.

Świątynia boga wiatru Ehecatla (fot. Hector Montaño, INAH)

W 2017 roku otwarto dwa nowe stanowiska archeologiczne na ziemiach stanu Puebla: Tehuacán Viejo (w pobliżu San Diego Chalma) i Teteles de Santo Nombre (w gminie Tlacotepec de Benito Juárez) z miejscowymi muzeami. Powstało również Muzeum Archeologii Podwodnej w mieście Campeche oraz Muzeum Regionalne w Choluli, gdzie zgromadzono niemal 400 artefaktów prekolumbijskich, wykonanych z ceramiki, kamienia i muszli. Wielka Świątynia (Templo Mayor) otrzymała nowe, nocne oświetlenie, które ma podkreślać najważniejsze z zachowanych tam zabytków.

Nocne oświetlenie Templo Mayor (fot. Hector Montaño, INAH)