Miasta Majów: Yaxchilán (stan Chiapas, Meksyk) – część III

Czytaj także:
Miasta Majów: Yaxchilán (stan Chiapas, Meksyk) - część I
Miasta Majów: Yaxchilán (stan Chiapas, Meksyk) - część II

Yaxuun Bahlam IV jeszcze za życia zatroszczył się o przyszłość swego syna i następcy, który był zbyt młody, aby sprawować samodzielnie rządy. Jego opiekunem i regentem na okres dorastania został brat żony – Chak Joloom. Nadproże 9 z Budowli 2 przedstawia Yaxuun Bahlam IV i Chak Joloom w 768 roku, podczas rytualnego tańca, stanowiącego jednocześnie symboliczne przekazanie mu władzy jako opiekunowi niepełnoletniego jeszcze królewskiego syna.

Nadproże 9 z Budowli 2 - Yaxuun Bahlam IV i sajal Chak Joloom
(Narodowe Muzeum Antropologii w mieście Meksyk)

Gdy Chelew Chan K’inich dorósł, przyjął królewskie imię Itzamnaaj Bahlam IV, a jego wuj nadal wiernie stał u jego boku, co przedstawia Nadproże 58 z Budowli 54.

Nadproże 58 z Budowli 54 - Chelew Chan K'inich i jego opiekun Chak Joloom
(Narodowe Muzeum Antropologii w mieście Meksyk)

Z tej samej budowli pochodzi Nadproże 54, przedstawiające rodziców władcy, Yaxuun Bahlam IV i Ix Chak Joloom.

Nadproże 54 z Budowli 54 przedstawia Yaxuun Bahlam IV tańczącego ze sceptrem K'awiil
oraz Ix Chak Joloom z tzw. świętym zawiniątkiem
(Narodowe Muzeum Antropologii w mieście Meksyk)

Jedną z najważniejszych konstrukcji wzniesionych przez Chelew Chan K’inich była Budowla 20 przy Głównym Placu, która zachowała Nadproża 12, 13 i 14.



Budowla 20

Nadproże 12 przedstawia Itzamnaaj Bahlam IV z pojmanymi jeńcami. Tekst uległ znacznej erozji i nie znamy daty tego wydarzenia. Jednak prowadzące do budowli Schody Glificzne 5 wspominają wojenne wyprawy króla, który podobnie jak jego ojciec i dziadek, stoczył wiele bitew i pojmał licznych jeńców z Motul de San José, Lakamtun, Namaan i Hix Witz, starając się zachować wpływy polityczne swego królestwa.

Nadproże 12 z Budowli 20 przedstawiające Itzamnaaj Bahlam IV z pojmanymi jeńcami
(Narodowe Muzeum Antropologii w mieście Meksyk)

Nadproże 14 natomiast przedstawia rodziców władcy, Ix Chak Joloom i Yaxuun Bahlam IV podczas rytuału wizji. Tekst ma charakter retrospektywny i podaje datę z 741 roku.

Nadproże 14 (in situ) z Budowli 20 przedstawiające Ix Chak Joloom
i Yaxuun Bahlam IV podczas rytuału wizji

Itzamnaaj Bahlam IV wzniósł również kilka stel, z których niektóre zachowały się tylko we fragmentach. Przed Budowlą 20 stoi, między innymi, Stela 5 z 796 roku.


Stela 5 z zachowanym wizerunkiem Itzamnaaj Bahlam IV

Zarówno Yaxuun Bahlam IV, jak i jego syn Itzamnaaj Bahlam IV, utrzymywali bliskie kontakty z sajalami zarządzającymi drugorzędnymi ośrodkami, między innymi z La Pasadita, leżącym około 15 kilometrów na północ od Yaxchilán, a zatem w miejscu bardzo ważnym ze strategicznego punktu widzenia, gdyż tam przebiegała granica pomiędzy rywalizującymi ze sobą królestwami Yaxchilán i Piedras Negras. Budowla 1 z La Pasadita zachowała cztery kamienne rzeźbione nadproża, z których na 1 i 2 wspominany jest Yaxuun Bahlam IV, a na 3 i 4 – Itzamnaaj Bahlam IV. Budowla ta była niegdyś ozdobiona wspaniałymi malowidłami ściennymi.

Fragment malowidła ściennego z Budowli 1 w La Pasadita
(Narodowe Muzeum Archeologii i Etnologii w mieście Gwatemala)

Itzamnaaj Bahlam IV sprawował rządy w latach 769-800, a po jego śmierci władzę objął jego syn – K’inich Tatbu Joloom IV. Nie mamy całkowitej pewności, ale przypuszczalnie z jego czasów zachowała się Budowla 88. Zamieszczone tam Nadproże 55 niestety nie zawiera żadnej inskrypcji ani daty. Przedstawia przypuszczalnie rodziców władcy: ojca Itzamnaaj Bahlam IV i matkę Ix Ch’ab Ajaw, gdyż pod względem kompozycji nawiązuje do wcześniejszych zabytków Yaxchilán. Niemniej przypisanie tego nadproża konkretnemu władcy pozostaje nadal problematyczne.


Nadproże 55 z Budowli 88 przedstawiające parę królewską podczas rytuału wizji
(Narodowe Muzeum Antropologii w mieście Meksyk)

K’inich Tatbu Joloom IV był ostatnim władcą znaczącego niegdyś królestwa. Miasto chyliło się już powoli ku upadkowi. W 808 roku zapisano ostatnią datę na Nadprożu 10 z Budowli 3, po czym Yaxchilán pogrążyło się w ciszy.