Obecność kultury Wari w regionie Lambayeque

Oryginalny artykuł: Descubren recinto ceremonial de cultura Wari en Lambayeque

Od września do grudnia 2018 roku, archeolodzy z Muzeum Tumbas Reales de Sipán prowadzili pod kierunkiem Edgara Bracamonte prace wykopaliskowe w kompleksie Santa Rosa w dystrykcie Pucalá (region Lambayeque). Dokonali bardzo ciekawych odkryć, zmuszających badaczy do ponownego prześledzenia historii prekolumbijskiego Peru, a zwłaszcza wydarzeń, które miały miejsce w końcowym okresie kultury Mochica w Sipán i Pampa Grande, a także rozważenia obecności kultur Cajamarca i Wari w dolinie Lambayeque. Na szczególną uwagę zasługuje budowla o przeznaczeniu ceremonialnym, wzniesiona w latach 800-900 n.e. z cegieł adobe i gliny na planie w formie litery D, spotykana w architekturze kultury Wari. Nigdy wcześniej nie zarejestrowano bowiem tego typu konstrukcji na terenie północnych dolin.

Budowla wzniesiona na planie litery D, typowa dla architektury kultury Wari (źródło fot. Andina)

Prekolumbijscy poławiacze muszli cierpieli na "ucho surfera"

Oryginalny artykuł: Skulls with "Surfer's Ear'" Suggest Anciene Pearls Divers in Panama

Kiedy antropolog Nicole Smith-Guzmán, badając dawne czaszki znalezione na terenie stanowisk archeologicznych w Panamie, po raz pierwszy zauważyła w jednej z nich przyrost kości w kanale słuchowym była bardzo zaskoczona, gdyż tego typu przypadłości występują u osób, które są narażone na powtarzający się kontakt z zimną wodą, a w Panamie panuje klimat tropikalny. Obecnie taki rodzaj egzostozy (nieprawidłowego wzrostu kości) w kanale słuchowym zwany jest „uchem surfera” i może prowadzić do infekcji uszu, a nawet do głuchoty. Początkowo uczeni sądzili, że jego przyczyną są jakieś anomalie genetyczne, lecz dopiero dalsze badania wykazały, że chodzi raczej o częste i długotrwałe działanie zimnej wody, choć nadal szuka się odpowiedzi na pytanie, na ile musiała być zimna i jak często musieli pływać w niej ludzie.

Znaleziona na terenie Panamy czaszka z czasów prekolumbijskich, w przypadku której
Nicole Smith-Guzmán zidentyfikowała „ucho surfera” (fot. Nicole Smith-Guzmán)

Archeolodzy odkryli kolejne ofiary złożone z dzieci i lam

Oryginalny artykuł: La Libertad: nuevo hallazgo de sacrificio masivo de ninos en el antiguo Peru

W kwietniu 2018 roku, w Huanchaquito-Las Llamas, na ziemiach zamieszkiwanych niegdyś przez kulturę Chimu odkryto największą jak do tej pory ofiarę złożoną z około 140 dzieci i 200 lam (post: "140 dzieci i 200 lam złożonych w ofierze podczas rytuału"). Obecnie, w odległości zaledwie półtora kilometra od owego miejsca, na terenie Pampa La Cruz (dystrykt La Libertad) natrafiono na szczątki 132 dzieci i 260 młodych lam również złożonych w ofierze. Prace wykopaliskowe, którymi kieruje peruwiański archeolog Gabriel Prieto (z Universidad de Trujillo) prowadzone są przy finansowym wsparciu National Geographic Society.

Szkielety dzieci odkryte w Pampa La Cruz (fot. National Geographic)

Estagagache - inkaskie Pompeje

Oryginalny artykuł: Conozca la Pompeya peruana: Estagagache

W lutym 1600 r. wybuch wulkanu Huaynaputina zniszczył inkaską cytadelę Estagagache, wzniesioną w rejonie Moquegua, w południowym Peru. Począwszy od 2015 r. prowadzony jest Projekt Huayruro, w ramach którego specjaliści z peruwiańskiego Instytutu Geologii, Górnictwa i Metalurgii (Ingemmet), we współpracy z uczonymi z instytucji naukowych we Francji prowadzą badania dotyczące tej wielkiej tragedii i jej wpływu na infrastrukturę w regionie.

Krater wulkanu Huaynaputina (fot. Andina/Ingemmet)

Krokodyle w świecie Mexików

Oryginalny artykuł: Investigacion revela simbolismo del cocodrilo entre los pueblos mesoamericanos

Krokodyl odgrywał ważną rolę w systemie wierzeń dawnych mieszkańców Mezoameryki. Ludy Nahua nazywały go acuetzpalin i wiązały z żyznością, deszczem i ogólnie z wodą. Jego zrogowaciała skóra przypominała wyglądem powierzchnię ziemi, a rozwarta paszcza symbolizowała wejście do jaskini prowadzącej do świata podziemnego. Jak podaje archeolog Erika Robles Cortés z Projektu Templo Mayor, gady te miały tak duże znaczenie dla Mexików, że składano je nawet w depozytach ofiarnych w Wielkiej Świątyni w Tenochtitlan, a kapłani dbali o to, aby rozłożyć je w odpowiedniej pozycji, często razem z dzikimi kotami, wężami i karapaksami żółwi, podkreślając tym samym widoczne odniesienie do ziemskiego poziomu wszechświata. Po przeanalizowaniu depozytów ofiarnych, które odkryto pod koniec lat 70. i na początku lat 80. XX wieku, w jedenastu z nich i w jednym grobowcu zdołano doliczyć się 20 krokodyli i ośmiu zębów tego gada. Jeden z depozytów pochodził z czasów, gdy władzę w Tenochtitlan sprawował Motecuhzoma Ilhuicamina (lata 1440-1469), a pozostałe z okresu rządów Axayacatla (lata 1469-1481).

Wypchany krokodyl w Muzeum Templo Mayor (fot. Meliton Tapia, INAH)

W Ndachjian–Tehuacán odkryto świątynię boga Xipe Totec

Oryginalny artykuł: Descubren el primer templo dedicado a Xipe Totec en la zona arqueologica de Ndachjian-Tehuacan

Chociaż Xipe Tótec (“nasz pan odarty ze skóry”), związany z żyznością, cyklem rolniczym i wojną był bardzo ważnym bóstwem dla prekolumbijskich kultur zamieszkujących tereny zachodniego i centralnego Meksyku oraz ziemie położone nad Zatoką Meksykańską, to jednak do tej pory nie natrafiono na świątynię dedykowaną wyłącznie jemu. Z tego powodu na szczególną uwagę zasługują dwa ołtarze ofiarne, trzy kamienne rzeźby i różne elementy architektoniczne znalezione w podstawie piramidalnej na terenie stanowiska archeologicznego Ndachjian–Tehuacán w stanie Puebla (Meksyk). Dowodzi to, że w tym dawnym mieście wzniesiono świątynię boga Xipe Totec.

Stanowisko archeologiczne Ndachjian–Tehuacán (fot. Melitón Tapia, INAH)