Miasta Majów: Tabasqueño (stan Campeche, Meksyk)

Teobert Maler, podczas swej podróży przez ziemie stanu Campeche, odwiedził miasto Majów położone w niewielkiej odległości od Hochob. Nazwał ruiny Tabasqueño, od stanu Tabasco, z którego przybył właściciel pobliskiego ranczo.

Budowla I w Tabasqueño

Do chwili obecnej archeolodzy odrestaurowali jedynie centrum Tabasqueño, obejmujące prostokątny plac otoczony budowlami z czterech stron. Miasto osiągnęło szczyt rozwoju w późnym okresie klasycznym, w latach 750 – 900 n.e.

Część mieszkalna w Budowli I

Centrum ceremonialne Cerro del Teúl w stanie Zacatecas (Meksyk)

Oryginalny artykuł: Avanza puesta en valor del sitio Cerro del Teul en Zacatecas

Meksykańscy archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) prowadzą prace restauratorskie na terenie ośrodka ceremonialnego Cerro del Teúl (w południowej części stanu Zacatecas, Meksyk), który zamieszkiwany był przez co najmniej 1800 lat, aż do momentu przybycia Hiszpanów. Peter Jimenez Betts i Laura Solar Valverde, kierujący Projektem Archeologicznym Cerro del Teúl podają, że ustalenie tak długiego okresu zamieszkiwania oparte jest na materiale uzyskanym podczas pięciu lat prac wykopaliskowych, kiedy to znaleziono, między innymi, grobowiec datowany na kilka wieków przed nasza erą.

Budowla na Placu Dwóch Wzgórz (fotografia INAH)

Kolejne mumie znalezione na peruwiańskim cmentarzu

Oryginalny artykuł: Two 1,000-year-old mummies found in ancient Peruvian cemetery. The Raw Story 25.10.2013.

Dwie mumie sprzed ponad 1000 lat zostały znalezione na pre-inkaskim cmentarzu na przedmieściach Limy. Zdaniem Gladys Paz znalezisko w kompleksie religijnym kultury Wari Huaca Pucllana (w pobliżu współczesnej dzielnicy Miraflores) jest niezwykle istotne, ponieważ grobowiec został odkryty w stanie nienaruszonym razem z darami ofiarnymi. Zdaniem Paz jest to grobowiec kobiety, a dziecko zostało złożone w ofierze jako jej towarzysz. W grobowcu znaleziono także 7 naczyń zdobionych wizerunkami kotów, używanych do picia herbaty yerba mate, 12 toreb z tkaniny i szczątki 3 świnek morskich.

Wyposażenie grobu z kultury Wari znalezionego w kompleksie świątynnym Huaa Pucllana w Limie (fot. Agencja France-Presse)

Znaleziska w stolicy Meksyku

Oryginalny artykuł: Hallan en Churubusco vestigios de tres etapas historicas

Przez ostatnie miesiące meksykańscy archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) prowadzili wykopaliska w odległości zaledwie 40 metrów na południowy zachód od dawnego klasztoru Churubusco (obecnie Museo Nacional de las Intervenciones), w dzielnicy Coyoacán, w mieście Meksyk. Grupą badaczy kierował Francisco Antonio Balcorta Yépez. Podczas prac natrafiono na pozostałości platformy, długości 13 metrów i szerokości 11 metrów, stanowiącej podstawę dawnej budowli wzniesionej przez Mexików.

Pozostałości platformy z czasów Mexików (fotografia INAH)

Przedinkaska cywilizacja Wari stworzyła skomplikowaną strukturę społeczną

Oryginalny artykuł: Wari, predecessors of the Inca, used restraint to reshape human landscape. Phys.org 16.10.2013.

Zdaniem naukowców z uniwersytetu Dartmouth wysoko rozwinięta przedinkaska cywilizacja Wari rządziła nie tylko dzięki grabieżom i bezwzględnej biurokracji. Zamiast tego tworzyli luźno kontrolowane kolonie, aby rozwijać handel, zapewnić ziemię dla osadników i uzyskać dostęp do zasobów naturalnych dużej części centralnych Andów. Wyniki badań opublikowane w Journal of Anthropological Archaeology rzucają nowe światło na to, jak wczesne państwa ewoluowały w stronę modelu imperialnego w regionie, który następnie stał się centrum imperium Inków. 

Pikillacta - dawna stolica cywilizacji Wari, położona 20 km na wschód od Cuzco (fot. Wikimedia)

Projekt archeologiczny Salinas de los Nueve Cerros

Oryginalny artykuł: Proyecto Nueve Cerros con nuevos hallazgos

Archeolodzy z University of Luisiana w Lafayette i Universidad de San Carlos w Gwatemali znaleźli świadectwa istnienia w okresie klasycznym prawdziwego centrum przemysłowego w Salinas de los Nueve Cerros, które to miasto dysponowało jedynym na Nizinach Majów źródłem soli innej niż morska. W owym czasie Majowie byli w stanie produkować aż 24 tysiące ton soli rocznie, pozyskując ją poprzez odparowywanie wód słonej rzeki przepływającej przez miasto. Sól transportowano do miast leżących na zachodzie Petén, w Alta Verapaz i w Chiapas, wykorzystując szlaki wodne prowadzące rzekami Chixoy i Usumacinta.

Strumień słonej wody na terenie Salinas de los Nueve Cerros (fot. Brent Woodfill)

Miasta Majów: El Rey (stan Quintana Roo, Meksyk)

Ruiny majańskiego miasta El Rey leżą na terenie Cancún, przy Bulwarze Kukulkana, niczym enklawa wśród plaż Morza Karaibskiego i nowoczesnych hoteli.

Ruiny El Rey i widoczny w głębi nowoczesny hotel w Cancún

Miasto odkryli Samuel Lothrop i Raymond Merwin w 1923 roku. Współczesna nazwa El Rey („Król”) pochodzi od znalezionej podczas prac archeologicznych rzeźby, przedstawiającej głowę dostojnika z ozdobami uszu i bogatym nakryciem głowy.

Rzeźba przedstawiająca głowę dostojnika, znaleziona w El Rey
(Muzeum Majów w Cancún, Meksyk)

Pierwsze grupy ludności osiedliły się na tych terenach już w okresie preklasycznym, wznosząc domy z materiałów nietrwałych. W okresie klasycznym mieszkańcy zajmowali się głównie rybołówstwem i produkcją soli. Budowle, które zachowały się do dnia dzisiejszego, pochodzą z późnego okresu postklasycznego, z lat 1200 – 1500 n.e., kiedy to miasto odgrywało ważną rolę jako port morski. Podczas wykopalisk znaleziono wykonane z bazaltu żarna, krzemienne noże i ostrza, noże z obsydianu, jadeitowe paciorki i zawieszki, ceramikę oraz przedmioty z kwarcu, które świadczą o wymianie handlowej.

Budowle El Rey

Inkaskie i pre-inkaskie skarby na dnie Jeziora Titicaca

Oryginalny artykuł: Arqueólogos belgas hallan piezas de oro preincas en lago Titicaca. Peru21.pe 8.10.2013. Archaeologists discover Inca gold artifacts at Lake Titicaca. Peru This Week 9.10.2013.

Na dnie jeziora Titicaca belgijscy archeolodzy odkryli przedmioty ze złota i srebra, kości oraz ceramikę z okresu inkaskiego oraz pre-inkaskiego. Christophe Delaere z Uniwersytetu w Brukseli (współdyrektor projektu Huiñaimarca) poinformował, że są to prawdopodobnie dary ofiarne w postaci ceramiki, kości i płytek złota. W sumie znaleziono 2 tysiące przedmiotów i fragmentów artefaktów.

Przedmioty ze złota znalezione w darach ofiarnych na dnie jeziora Titicaca (fot. AP Photo / Ministerstwo Kultury Boliwii)

Rastrojón – obronna forteca królestwa Copán

Na początku sierpnia bieżącego roku została udostępniona zwiedzającym kolejna część majańskiego miasta Copán, nazwana przez archeologów Rastrojón – od hiszpańskiego słowa „rastrojos” („ścierniska”) – ze względu na gęstą roślinność na terenie, na którym Majowie wznieśli tamtejsze budowle. Projekt Rastrojón Copán (Paracopán), którym kierowali William Fash z Uniwersytetu Harvarda i honduraski archeolog Jorge Ramos, rozpoczął się w 2007 roku, przy współpracy mieszkańców pobliskiego miasteczka Copán Ruinas. W wywiadzie dla honduraskiego dziennika La Prensa, Willian Fash przyznaje, że choć początkowo nie liczył na jakieś szczególne odkrycia, to prace wykopaliskowe przyniosły zaskakujące rezultaty.

Fasada jednej z budowli w Rastrojón (fot. La Prensa, Honduras)

Wiedza rdzennych Amerykanów może pomóc rozwiązywać współczesne problemy

Oryginalny artykuł: Native Tribes' Traditional Knowledge Can Help US Adapt to Climate Change. Science Daily 3.10.2013.

Rdzenni mieszkańcy stanu Nowa Anglia, których ekologiczne metody produkcji rolnej, gospodarki leśnej, łowiectwa oraz gospodarki zasobami wodnymi i gruntami zostały zniszczone cztery wieki temu przez europejskich kolonizatorów, teraz mogą pomóc współczesnej Ameryce przystosować się do zmian klimatycznych. Do takiego wniosku doszło ponad 50 badaczy w specjalnym wydaniu czasopisma Climatic Change. Jest to pierwsza recenzowana publikacja naukowa koncentrująca się w całości na wpływie zmian klimatycznych na amerykańskie plemiona i na tym, jak reagują one na zmiany w środowisku. Dodatkowo 4-5 listopada w Dartmouth odbędzie się spotkanie Grupy Roboczej Rdzennych Plemion ds. Zmian Klimatycznych. 

Europejska mapa Nowej Anglii z ok. 1670 r. (rys. Wikimedia Commons)

Obserwatorium astronomiczne w Plan de Ayutla (stan Chiapas, Meksyk)

Oryginalny artykuł: Sitio Plan de Ayutla preserva un observatorio unico en su tipo

Najnowsze prace na terenie stanowiska archeologicznego Plan de Ayutla (stan Chiapas, Meksyk) wykazały, że Budowla 13, wznosząca się w kompleksie pałacowym na Akropolu Północnym, służyła jako precyzyjne obserwatorium astronomiczne. Archeolog Luis Alberto Martos López, kierujący Projektem Plan de Ayutla przekazał, że poprzez szyb, znajdujący się w górnej części pogrążonego w ciemności wnętrza budowli, dwa razy do roku – podczas przesilenia zimowego (21 grudnia) i podczas przejścia Słońca przez zenit (17 maja) – przenika światło, rzucając promień na sklepienie w dolnej części budowli.

Budowla 13 w Plan de Ayutla

Fotogaleria: Ceramika Majów - część II

Ceramika Majów stanowi bezcenne źródło wiedzy, gdyż sceny namalowane na wazach i talerzach przedstawiają zarówno bóstwa i istoty fantastyczne, jak i wnętrza pałacowe oraz najróżniejsze ceremonie. Naczynia ozdabiano motywami roślinnymi i zwierzęcymi, a także licznymi symbolami ikonograficznymi, które spotykamy również na rzeźbionych zabytkach Majów. Sporo naczyń zachowało namalowane lub wyryte inskrypcje glificzne dotyczące wydarzeń historycznych lub mitologicznych. Dodatkowe teksty umieszczano na obrzeżach naczyń. Podają nam one informacje o rodzaju naczynia, na przykład yuk’ib (jego/jej waza) lub ulak (jego/jej talerz) oraz imiona ich właścicieli. Poza tym dowiadujemy się do czego były przeznaczone wazy lub talerze, a zatem czy do spożywania atole (kaszki kukurydzianej), czy też kakao, które Majowie doprawiali na różne sposoby miodem, kukurydzą lub aromatycznymi ziołami. Często pojawiają się też imiona skrybów-malarzy, których odmienny styl i stosowana paleta barw świadczą o istnieniu różnych warsztatów rzemieślniczych, zajmujących się wyrobem ceramiki. Naczynia polichromowane zostały znalezione przez archeologów przede wszystkim w grobowcach i były przypuszczalnie wykonywane na zamówienie. Część z nich mogła stanowić prezenty od władców zaprzyjaźnionych królestw, gdyż biskup Diego de Landa wspominał, że podczas proszonych bankietów przedstawiciele elity obdarowywali się pięknymi naczyniami. Ceramika trafiała też do grobowców jako dary dla zmarłego, które składała rodzina bądź goście uczestniczący w uroczystościach pogrzebowych, dzięki czemu dowiadujemy się o wzajemnych relacjach społecznych i politycznych pomiędzy członkami różnych rodów królewskich. Jednocześnie poznajemy też kontakty handlowe utrzymywane pomiędzy nawet dość odległymi ośrodkami. Nie wszystkie naczynia były jednak tak luksusowymi przedmiotami. Zachowało się również wiele znacznie skromniejszych mis, waz, talerzy czy dzbanów przeznaczonych do codziennego użytku.

kliknij na zdjęcie aby powiększyć / click on photo to enlarge

Wystawa czasowa “El tiempo y la sociedad maya” 
w Museo Nacional de Antropología (miasto Meksyk) (luty 2013)