Wystawa poświęcona bogu Xipe Totec

Oryginalny artykuł: Dedican exposicion a Xipe Totec, dios portador del maiz y de la guerra

Każdego roku, w miesiącu marcu, podczas święta Mexików zwanego Tlacaxipehualiztli, bóg Xipe Totec domagał się ofiar składanych z wojowników pojmanych podczas wojen i z najdorodniejszych kolb kukurydzy. To znaczące i napawające strachem prekolumbijskie bóstwo stało się motywem przewodnim specjalnej wystawy "Xipe Totec i odnowa życia", zorganizowanej w Muzeum Templo Mayor w mieście Meksyk. Zgromadzono około 50 zabytków związanych z kultem, jakim otaczany był Xipe Totec w różnych rejonach Mezoameryki. Poszczególne eksponaty pochodzą z Tuli, Monte Albán, Apaxco, Chalco, a także z ziem obecnych stanów Veracruz, Guerrero i Jalisco. Jesús González Schmal z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii zaznaczył, że wszystkie zaprezentowane wizerunki bóstwa dowodzą, że kultem otaczali je nie tylko Mexikowie. Jednak, jak podkreśla antropolog Diego Prieto, to właśnie dzięki relacji hiszpańskich kronikarzy wiadomo, jak dużą rolę odgrywał Xipe Totec w życiu Mexików, co pozwoliło zrozumieć związek tego boga z cyklem rolniczym, wojną i społecznością, dla której odnowa życia łączyła się z bóstwami dysponującymi podstawą pożywienia: kukurydzą.

Rzeźba przedstawiająca boga Xipe Totec (fot. Héctor Montaño, INAH)

La Giganta - region kulturowy w Kalifornii Dolnej Południowej

Oryginalny artykuł: Complejo arqueologico en Sierra de la Giganta da nuevas luces sobre pasado indigena de BCS

Po dziesięciu latach prac archeologicznych, prowadzonych w pobliżu miejscowości San Javier (Kalifornia Dolna Południowa), zdołano poznać region kulturowy La Giganta, związany z głębokimi wąwozami pasma górskiego o długości 240 kilometrów, na wprost Zatoki Kalifornijskiej. Do chwili obecnej zidentyfikowano i zarejestrowano 150 stanowisk archeologicznych, w tym również dużą ilość petroglifów sprzed kilkuset lat. Kierujący projektem badawczym Carlos Mandujano Álvarez z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) w Kalifornii Dolnej Południowej szuka tam śladów ludności, która zamieszkiwała owe okolice w czasach prekolumbijskich.

Pasmo górskie La Giganta (fot. Carlos Mandujano, INAH)

Teren badań obejmuje sześć różnego typu stanowisk skoncentrowanych w rejonie wąwozu zwanego La Montosa, leżącego w odległości 22 km od wybrzeża Morza Korteza. Carlos Mandujano Álvarez natrafił tam na kilka obozowisk na wolnym powietrzu i na dwa w jaskiniach oraz na dwa miejsca z petroglifami. W północnej części płaskowyżu zachowało się najwięcej przykładów sztuki naskalnej. Na obszarze o długości zaledwie 30 metrów i szerokości 20 m znajduje się ponad 100 najróżniejszych elementów. Petroglify na skraju urwiska przedstawiają motywy abstrakcyjne i geometryczne, jak kręgi, czy linie równoległe lub rozchodzące się promieniście, być może odnoszące się do ciał niebieskich. Są też wizerunki zwierząt, szczególnie zajęcy i ryb.

Jeden z petroglifów (fot. Carlos Mandujano, INAH)

Skorupki indyczych jaj sprzed 1500 lat

Oryginalny artykuł: Archaeological excavation unearths evidence of turkey's domestication 1,500 years ago

Na terenie stanu Oaxaca (Meksyk), archeolodzy Gary Feinman i Linda Nicholas (The Field Museum w Chicago) oraz Heather Lapham (University of North Carolina w Chapel Hill), podczas prac wykopaliskowych na ziemiach zamieszkiwanych przez Zapoteków, odkryli skorupki jaj i kości wylęgłych piskląt indyków, pochodzące sprzed około 1500 lat. Zostały one złożone jako dary ofiarne w latach 400-500 n.e. Rezultaty badań opublikowano w Journal of Archaeological Science: Reports.

Skorupki indyczych jaj i kostki piskląt znalezione w stanie Oaxaca
(fot. Linda Nicholas, The Field Museum)

Wnętrze Piramidy Kukulkana w Chichen Itza kryje świątynię z lat 550-800 n.e.

Oryginalny artykuł: Hallan especialistas una segunda subestructura en la Piramide de Kukulkan en Chichen Itza

W sierpniu 2015 roku, w ramach interdyscyplinarnego projektu prowadzonego przez specjalistów z Universidad Nacional Autónoma de México (UNAM) i Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH), ustalono, że Piramida Kukulkana (znana też jako El Castillo – Zamek) w Chichen Itza została wzniesiona nad studnią cenote. W kolejnej, właśnie zakończonej fazie prac skupiono się na potwierdzeniu istnienia drugiej, znacznie wcześniejszej budowli, ukrytej we wnętrzu tej piramidy. Na konferencji prasowej, René Chávez Segura, Gerardo Cifuentes Nava i Esteban Hernández Quintero (z Instytutu Geofizyki), Andrés Tejero Andrade (z Wydziału Inżynierii) i Denisse Argote Espino (z INAH) przekazali, że podczas prac wykorzystano najnowsze, opracowane przez nich technologie i nieinwazyjne badania geofizyczne.

Piramida Kukulkana w Chichen Itza

Odkrycie dwóch majańskich grobowców w Holmul

Oryginalny artykuł: Sacred Maya tombs lend rare insight into rule of mysterious "snake kings"

Na terenie majańskiego stanowiska archeologicznego Holmul (Gwatemala), gdzie trzy lata temu odsłonięto wspaniały fryz zdobiący dawną świątynię, obecnie odkryto dwa grobowce. Niemal cudem umknęły one uwadze rabusiów, którzy wykopali tunele pod piramidami. Oba grobowce pochodzą z lat 650-700 n.e. Jedna komnata grobowa, ze sklepieniem, znajduje się wewnątrz piramidy, która została wzniesiona nad znacznie starszą, pochodzącą z V w. n.e. Pochowana osoba zmarła w średnim wieku, a jej zęby były inkrustowane jadeitem, co dowodzi wysokiego statusu społecznego.

Komnata grobowa odkryta w Holmul (for. Picasa/Estrada-Belli)

Prace wykopaliskowe na terenie Bejucal (Gwatemala)

Oryginalny artykuł: Ancient Maya king had luxury pleasure palace outside city he ruled

W gwatemalskiej dżungli, na terenie Bejucal, położonego w odległości zaledwie ośmiu kilometrów od dawnego królestwa El Zotz (Peten), prowadzone są prace wykopaliskowe, którymi kieruje Thomas Garrison z University of Southern California. Na odosobnionym wzgórzu archeolodzy odkryli czasową rezydencję, z której ponad tysiąc lat temu korzystali majańscy władcy z El Zotz. Miejsce to wspaniale nadawało się na odpoczynek ze względu na dostęp do źródeł wody, przyjemniejszy klimat w okresie upałów i tereny łowieckie. W miarę upływu lat kompleks pałacowy objął dwa dziedzińce i liczne pomieszczenia mieszkalne. W ruinach jednej z budowli natrafiono na fragmenty bogato zdobionej ceramiki polichromowanej, świadczące o tym, że miejsce to stanowiło rezydencję najwyższej elity.

Jedna z dwóch piramid w Bejucal (fot. Thomas Garrison)

"Spiralna świątynia" w Jaén (Cajamarca, Peru)

Oryginalny artykuł: Cajamarca: un templo en espiral escondido en Jaen

W niewielkiej odległości od głównego placu (Plaza de Armas) w Jaén (region Cajamarca, Peru), na terenie, który jeszcze dziesięć lat temu służył okolicznym mieszkańcom za wysypisko śmieci, odkryto niezwykłą budowlę ze świątynią wzniesioną na kamieniach ułożonych w taki sposób, aby wyglądem przypominały niemal perfekcyjną spiralę. Cała konstrukcja zajmuje obszar 5300 metrów kwadratowych.

Ułożone z kamieni mury tworzące spiralę (fot. Dante Piaggio)

Kult przodków w świecie Majów

Kult przodków był głęboko zakorzeniony w świecie Majów i nabierał szczególnego znaczenia w przypadku władców, którzy odwoływali się do swych zmarłych poprzedników, w tym założycieli dynastii, w celu wykazania prawa do objęcia tronu. Królewscy przodkowie odgrywali ważną rolę w życiu religijnym i politycznym, symbolicznie uczestnicząc w odprawianych ceremoniach, nadzorując je z zaświatów i spoglądając z góry na poczynania swych następców. Na kamiennych zabytkach Majów, zwłaszcza na stelach, wizerunki przodków przedstawiano niekiedy jako postacie unoszące się nad głową władcy.

Stela 4 z Ucanal, przedstawiająca w górnej części unoszącą się postać przodka
(Narodowe Muzeum Archeologii i Etnologii w mieście Gwatemala) 

Stela 31 z Tikal, przedstawiająca głowę królewskiego przodka, unoszącą się nad postacią władcy Sihyaj Chan K'awiil II (replika w Narodowym Muzeum Antropologii w mieście Meksyk)