Chronologia

p.n.e.
45000-10000 Ludzie przekraczają przesmyk Beringa
38000-25000 Ślady ludzi na Alasce
15000 Ślady ludzi na zachodnim wybrzeżu USA 
14000 Osadnictwo na płn-wsch wybrzeżu USA.
14000 Ludzie i megafauna na Florydzie: Old Vero
13390 Clovis polują na gomfotery w płn-zach. Meksyku, miotacz oszczepów
13000 Narzędzie z Rimrock Draw Rockshelter w Oregonie
13000 Ślady łowców mamutów w Arktyce
13000 Osadnictwo w Wenezueli
12800 Uderzenie komety w Ameryce Płn.
12000 Najstarsze w Kanadzie ślady rybołówstwa koło Wysp Królowej Charlotty
11000 Rybołówstwo w Peru
11000-10000 Dziewczynka z groty Hoyo Negro, flora i fauna epoki lodowej
10700 Najstarsze szczątki ludzkie znalezione w centralnym Meksyku
9000 Poszlaki dot. użycia miotaczy oszczepów
9000 Ludzie dotarli do południowego krańca Ameryki Płd.
9000 Pochówki trójki dzieci na Alasce
7000 Narzędzia w górach Jukon w Kanadzie
7000 Łowca fok i podróżnik zmarł w Kennewick
7000 Dowody na użycie miotacza oszczepów
7000 Udomowienie kukurydzy, fasoli, kabaczka i papryki chili oraz indyka i psa, rozwój rolnictwa
5500-1500 n.e. Osadnictwo na Karaibach
5000-2000 Mumie kultury Chinchorro
3114, 13 sierpnia - początek 1 baktuna w kalendarzu Majów: data 13.0.0.0.0 4 Ahaw 8 Kumk'u
3000 Petroglify z Checta w Peru
3000-1600 n.e. Mieszkańcy Peru spożywali mięczaki na nadmorskich wydmach
2500-200 n.e. Okres preklasyczny cywilizacji Majów
2000 Skalne obserwatorium astronomiczne w Licurnique w Peru
1900-1000 Najstarsze ślady kakao na stanowiskach olmeckich
1800 Reliefy kultury Caral w Peru
1700-1100 Kopce w Poverty Point
1600 do 1600 n.e. Ceramika w Kolumbii
1500 Balsa do połowów w Peru
1500 Rybacka świątynia w Gramalote w Peru
1300-1100 Pierwsze ośrodki olmeckie nad Zatoką Meksykańską
1100-900 Ośrodki olmeckie w Dolinie Meksyku, apogeum kultury
1280 Ostatni kopiec w Poverty Point
1100 Najstarsze ślady kakao na stanowiskach majańskich
1000 Najstarsze ślady archeologiczne w Baja Califonia (Meksyk)
1000 Łowcy-zbieracze w Ameryc Płn. używają ceramiki
1000-400 Cios mamuta złożony w depozycie ofiarnym w Meksyku
1000-1 Uprawa kukurydzy w Boliwii, sawanna przed lasem deszczowym
900-600 Okres epi-olmecki, wpływy w całej Mezoameryce
900-400 Jadeitowy przedmiot z Arroyo Pesquero
900 do 1500 n.e. Osadnictwo miejskie w Kolumbii
VII w. Wybuch wulkanu przykrywa miasto Copilco 
650 El Nino - Peruwiańczycy migrują z wybrzeża w góry
600-300 Pierwsze ślady osadnictwa w majańskim mieście Caracol
VI w. Początek metalurgii i złotnictwa w Kolumbii
V w. Kultura Saladoid nad Orinoko, później Karaiby
500 Upowszechnienie uprawy pomidora w Mezoameryce
300 Mumia dziewczynki znanej jako "Pepita" w Meksyku
300-250 n.e. Historia majańskiego miasta Tamchen
250 Najstarsze majańskie glify z San Bartolo
200 Początek osadnictwa w Nuevo Lourdes (Salwador)
200-200 n.e. Zapoteckie reliefy z Dainzu przedstawiające walki bokserskie
200-500 n.e. Kultura Hopewell: Drewniany Krąg
150 Pierwsze osadnictwo w Chametla w zachodnim Meksyku
100 Freski z San Bartolo
I w. Geoglify w dolinie El Ingenio w Peru

n.e.
I w. Lud Paracas jadał owoce morza, kukurydzę i fasolę
I w. Preinkaska tkanina z Peru
1-1470 Różnorodność rysów twarzy w Ameryce Płd.
150-700 Kultura Maranga w Limie (Peru)
200 Zamknięcie tunelu pod piramidą Quetzalcoatla w Teotihuacan
200 Rozkwit majańskiego miasta Chacchoben
200 Fresk w Cholula
200-300 Rozkwit Samabaj - majańskiej Atlantydy
200-400 Kultury Saladoid i Huecoid na Karaibach
200-550 Alkohol pulque produkowany w Teotihuacan
225-650 Totometla - dzielnica Teotihuacan
250-900 Okres klasyczny cywilizacji Majów
IV-VIII w. Petroglify w Montravail na Karaibach
I poł IV w. Pierwszy historyczny władca Caracol
400 Stela 20 z Caracol
400 Pochówki w pozycji siedzącej w Nueva Esperanza w Salwadorze
V-VI w. Wybuch wulkanu w Salwadorze
VI w. Rewolucja neolityczna w Mesa Verde: rolnictwo i osiadły tryb życia
500 Początek rozwoju majańskiego miasta Uxmal
500-1100 Tsunami uderzyło w Jukatan
500-1100 Andyjskie elity używają środków halucynogennych
500-1300 Wyż demograficzny w Ameryce Płn.
553 Caracol w strefie wpływów Tikal
562 Caracol i władcy Kaan pokonują Tikal
570 Kiva i osada w Cortez w Kolorado
600 Bogaty pochówek dostojnika Moche
600 Upadek Teotihuacan
600-800 Grobowiec Tiwanaku w Peru
600-900 Pierwszy okres zamieszkania Tepeticpac
VII w. W Kolorado stosowano korę wierzby jako lekarstwo
650 Najstarsze znane kipu
650-950 Codzienna ceramika z Nuevo Lourdes
670 Mumia mężczyzny z groty Cueva de Romero w Meksyku
673 Rytuał ognia w Palenque
680 Naranjo pokonuje Caracol
700 Wzniesienie Świątyni Masek w Tikal
700-900 Kultura Cocle w Panamie: cmentarz nad Rio Grande de Coclé
711 Stela 2 z Lagunita
730 Wzniesienie pałacu w majańskim Sayil i rozwój miasta
730-850 Rozkwit majańskiego miasta Xcalumkin
741 Stela 35 z Yaxchilan przestawia ofiarę Pani Uh Chan
741 Nadproże 14 z Yaxchilan przestawia Panią Chak Joloom i jej brata
750 Malowidła z Xultun 
750-1375 Kultura Sican w Peru: sanktuarium leśne Pomac
783 Itzamnaaj Bahlam IV z Yaxchilan przyjmuje jeńców od swojego sahala: Nadproże 1 z Laxtunich 
VIII / IX w. Renesans Caracol
800 Tortury w Sacred Ridge w Colorado
820 Ołtarze 12 i 13 z Caracol
800-900 susza na ziemiach Majów i koniec okresu klasycznego: Blue Holerolnictwo w Tikal, Cara Blanca
800-1100 Okres potęgi El Tajin
800-1300 Korzystne warunki do żeglugi w rejonie Polinezji
800-1450 Schyłkowy okres Pachacamac: freski 
800-1532 Zabiegi chirurgiczne w Kuelap
980 Malowidło z budowli 40 w El Tajin usunięte ze ściany
1000 Dom pogrzebowy w Khonkho w Boliwii
1000 Wikingowie w Ameryce Płn.: wytop brązu
1000 Szczątki psów pochowane w Limie (Peru)
1000 Mieszkańcy Ameryki Płd. chorują na gruźlicę odzwierzęcą
1000-1100 Susza na ziemiach Majów i upadek Chichen Itza: Blue Hole, opuszczenie Lagunita i Tamchen
1000-1200 Kultura Tallan na wybrzeżu Peru
1000-1400 Tajemnicze miasto w Hondurasie
1000-1500 Kultura Misteków: ceramika
1000–1697 Okres klasyczny cywilizacji Majów
1100-1300 Drugi okres zamieszkania Tepeticpac
1168 Mityczne migracja Mexików z Aztlanu  
1200 Geoglif kultury Wari w Peru
1200 Susze - Peruwiańczycy migrują z gór na wybrzeże
1200 Kolonizacja Wyspy Wielkanocnej przez Polinezyjczyków: rozwój rolnictwabatatgenetyka
1250-1550 Rozkwit majańskiego miasta San Miguelito
1300 Majański dom rady w Nixtun Ch'ich'
1300-1600 Tamy i zbiornik na wodę na Wyspie Wielkanocnej
1400 Dzieci i młode lamy złożone w ofierze w Peru
1486 – 1502 Ekspansja imperium Mexików za czasów rządów Ahuizotla: ofiary z mięczaków
XV w. Hatun Xauxa inkaskim centrum ceremonialnym
1492 Karawele Kolumba wypłynęły z portu w Palos de la Frontera
1500 Najpóźniejsze rysunki naskalne w Baja California (Meksyk)
XVI w. Zderzenie Starego i Nowego Świata jako początek antropocenu
XVI w. Meksykańskie kodeksy, Tarcza Mexików chimalli, Teologia Indorum w kicze
1502 Kolumb jako pierwszy Europejczyk widzi kakao
1521 Zniszczenie miasta Tenochtitlan przez konkwistadorów: kamień słońca
1528 Cortez przywozi do Hiszpanii pierwsze ziarna i przepis przygotowania kakao
1530-90 Mapa z Cuauhtinchan opisująca historię Cziczimeków
1542 Powstanie azteckiego Kodeksu Mendoza
1572 Hiszpańskie technologie produkcji srebra w Potosi
XVII w. Kodeks Chimalpahin opisujący życie Mexików (Azteków)
1600-1650 Probanca executorio, manuskrypt w kicze opisujący konkwistę
1610 Spadek poziomu CO2 w atmosferze wskutek wyludnienia Ameryk
1697 Tayasal – ostatnie majańskie miasto podbite przez Hiszpanów
XVIII w. Księga Chilam Balam z Chumayel, historia ludu Itza
1741 Linneusz klasyfikuje kakao jako theobroma "pokarm bogów"
1772 Odkrycie Wyspy Wielkanocnej przez Europejczyków: katastrofa demograficzna
1775-1800 Rytuał Bakabów, kompendium wiedzy medycznej w języku jukateckim
1775-1825 Kodeks Aubin w języku nahuatl, historia Mexików
1775-1825 Obrazkowy katechizm Otomi
1824 Księga Chilam Balam z Kaua, jukatecki manuskrypt
2012, 23 grudnia – koniec 13 baktuna wg kalendarza Majów: data 13.0.0.0.0 4 Ahaw 3 K'ankin


System hydrauliczny w pałacuInca Wasi ("Dom Inków")



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz